ဓမၼပန္းကုံးသီကုံးပန္ဆင္

၁။ ယမက၀ဂၢ

၁။ မေနာပုဗၺဂၤမာ ဓမၼာ၊ မေနာေသေ႒ာ မေနာမယာ။
မနသာ ေစ ပဒုေ႒န၊ ဘာသတိ ၀ါ ကေရာတိ ၀ါ။
တေတာ နံ ဒုကၡမေႏြတိ၊ စကၠံ၀ ၀ဟေတာ ပဒံ။

၁။ နာမ္ခႏၶာ(ေလးပါး)တုိ႕သည္ စိတ္လွ်င္ ေရ့ွသြားရွိကုန္၏၊ စိတ္လွ်င္ အႀကီးအမွဴးရွိကုန္၏၊ စိတ္ျဖင့္ၿပီးကုန္၏၊ ျပစ္မွားလိိုေသာစိတ္ျဖင့္ အကယ္၍ ေျပာဆိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပဳလုပ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၾကံစည္ေသာ္လည္းေကာင္း ထိုေျပာဆို ျပဳလုပ္ ၾကံစည္မႈေၾကာင့္ လွည္းဘီးသည္ ၀န္ေဆာင္ႏြား၏ေျခရာသို႔ အစဥ္လုိက္ဘိသက့ဲသို႔ ထိုသူသို႔ ဆင္းရဲသည္ အစဥ္လိုက္ေလ၏။

1. Mental perception is the lead in mind that causes everything to happen. It is founded on our thoughts. Our life is the creation of our mind which is supreme. If one speaks or acts or plans with wicked mind, suffering and pain will follow as the wheel of a cart that follows the hoof of the ox.

၂။ မေနာပုဗၺဂၤမာ ဓမၼာ၊ မေနာေသေ႒ာ မေနာမယာ။
မနသာ ေစ ပသေႏၷန၊ ဘာသတိ ၀ါ ကေရာတိ ၀ါ။
တေတာ နံ သုခမေႏြတိ၊ ဆာယာ၀ အနပါယိနီ။

၂။ နာမ္ခႏၡာ(ေလးပါး)တို႕သည္ စိတ္လွ်င္ ေရ့ွသြားရွိကုန္၏၊ စိတ္လွ်င္ အၾကီးအမွဴးရွိကုန္၏၊ စိတ္ျဖင့္ ၿပီးကုန္၏၊ သန္႔ရွင္းၾကည္လင္ေသာစိတ္ျဖင့္ အကယ္၍ ေျပာဆိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပဳလုပ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ၾကံစည္ေသာ္လည္းေကာင္း ထို(ေျပာဆို ျပဳလုပ္ ၾကံစည္)ေသာေၾကာင့္ အရိပ္သည္ (လူကို)မစြန္႔မူ၍ အစဥ္ လိုက္သကဲ့သို႔ ထိုသူသို႔ ခ်မ္းသာသည္ အစဥ္လိုက္ေလ၏။

2. Mental perception is the lead in mind that causes everything to happen. It is founded on our thoughts. Our life is the creation of our mind which is supreme. If one speaks or acts or plans with pure mind, joy and peace will follow like a shadow that never leaves the body.

၃။ အေကၠာစိၧ မံ အ၀ဓိ မံ၊ အဇိနိ မံ အဟာသိ ေမ။
ေယ စ တံ ဥပနယွႏၲိ၊ ေ၀ရံ ေတသံ န သမၼတိ။

၄။ အေကၠာစိၧ မံ အ၀ဓိ မံ၊ အဇိနိ မံ အဟာသိ ေမ။
ေယ စ တံ ႏုပနယွႏၲိ၊ ေ၀ရံ ေတသူပသမၼတိ။

၃။ ဤသူသည္ ငါ့ကို ဆဲေရးဖူးျပီ၊ ငါ့ကို ညႇဥ္းဆဲဖူးျပီ၊ ငါ့ကိုေအာင္ႏုိင္ဖူးျပီ၊ ငါ့ဥစၥာကို ေဆာင္ယူဖူးျပီဟု ထိုသူ႔အေပၚ၌ ရန္ျငိဳးဖြ႔ဲကုန္၏၊ ထိုသူတို႔အား ျဖစ္ေပၚလာသည့္ရန္သည္ မျငိမ္းေအးႏိုင္။

၄။ ဤသူသည္ ငါ့ကို ဆဲေရးဖူးျပီ၊ ငါ့ကို ညႇဥ္းဆဲဖူးျပီ၊ ငါ့ကိုေအာင္ႏုိင္ဖူးျပီ၊ ငါ့ဥစၥာကို ေဆာင္ယူဖူးျပီဟု ထိုသူ႔အေပၚ၌ ရန္ျငိဳးမဖြဲ႔ကုန္၊ ထိုသူတို႔အား (ျဖစ္ေပၚလာသည့္) ရန္သည္ ေျပၿငိမ္းႏုိင္၏။

3. “He abused me, he injured me, and he robbed me”- those who have such thoughts in mind will not be free from hatred.

4. “He abused me, he injured me, and he robbed me”- those who do not have such thoughts in mind will be free from hatred.

၅။ န ဟိ ေ၀ေရန ေ၀ရာနိ၊ သမၼႏၲီဓ ကုဒါစနံ။
အေ၀ေရန စ သမၼႏၲိ၊ ဧသ ဓေမၼာ သနႏၲေနာ။

၅။ ဤေလာက၌ ရန္တုံ႔မူျခင္းျဖင့္ ရန္တို႔သည္ အဘယ္အခါမွ် မေျပၿငိမ္းႏုိင္ကုန္၊ ရန္တုံ႔မမူျခင္းျဖင့္သာလွ်င္ ရန္ေျပၿငိမ္းႏုိင္ကုန္၏၊ ဤသေဘာကား အစဥ္အလာ ဓမၼတာ သေဘာပင္တည္း။

5. As a universal truth, hatred will never end by hatred: hatred will cease by loving kindness.

၆။ ပေရ စ န ၀ိဇာနႏၲိ၊ မယေမတၱ ယမာမေသ။
ေယ စ တတၳ ၀ိဇာနႏၲိ၊ တေတာ သမၼႏၲိ ေမဓဂါ။

၆။ ဤေလာက၌ လူမိုက္တို႔သည္ ငါတိို႔ ေသၾကလိမ့္မည္ဟု မသိၾကကုန္၊ ထိုမသိမႈေၾကာင့္ ခိုက္ရန္ျငင္းခံုမႈတို႔သည္ မေျပျငိမ္းႏုိင္ကုန္၊ ဤေလာက၌ ပညာရွိသူတို႔သည္ ငါတို႔ေသၾကလိမ့္မည္ဟု သိၾကကုန္၏၊ ထိုသိမႈေၾကာင့္ ခိုက္ရန္ျငင္းခံုမႈတို႔သည္ ေျပျငိမ္းႏုိင္ကုန္၏။

6. The silly do not know that they must one day come to an end; but those who know this do not fight each other and their quarrels cease.

၇။ သုဘာႏုပႆႎ ၀ိဟရႏၲံ၊ ဣႁႏိၵေယသု အသံ၀ုတံ။
ေဘာဇနမွိ စာမတၱညံဳ၊ ကုသီတံ ဟီန၀ီရိယံ။
တံ ေ၀ ပသဟတိ မာေရာ၊ ၀ါေတာ ႐ုကၡံ၀ ဒုဗၺလံ။

၈။ အသုဘာႏုပႆႎ ၀ိဟရႏၲံ၊ ဣႁႏိၵေယသု သုသံ၀ုတံ။
ေဘာဇနမွိ စ မတၱညံဳ၊ သဒၶံ အာရဒၶ၀ီရိယံ။
တံ ေ၀ နပၸသဟတိ မာေရာ၊ ၀ါေတာ ေသလံ၀ ပဗၺတံ။

၇။ တင့္တယ္၏ဟူ၍ အဖန္ဖန္ ႐ႈ၍ေနေသာ ဣေႁႏၵတို႔၌ မေစာင့္စည္းဘဲ ေဘာဇဥ္၌ အတိုင္းအရွည္ကို မသိမူ၍ ၀ီ ရိယယုတ္ေလ်ာ့ ပ်င္းရိသူကို ေလမုန္တိုင္းသည္ အားနည္းေသာသစ္ပင္ကို ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းဆဲဘိသက့ဲသို႔ (ကိေလသာ)မာရ္သည္ စင္စစ္ ႏွိပ္စက္ႏိုင္၏။

၈။ မတင့္တယ္ဟု အဖန္ဖန္႐ႈ၍ေနေသာ ဣေႁႏၵတို႔၌ ေကာင္းစြာ ေစာင့္စည္းလ်က္ ေဘာဇဥ္၌ အတိုင္းအရွည္ကိုသိ၍ သဒၶါတရားရွိသျဖင့္ ထက္သန္ေသာ လုံ႔လရွိသူကို ေလမုန္တိုင္းသည္ ေက်ာက္ေတာင္ၾကီးကို မႏွိပ္စက္ မညႇဥ္းဆဲႏုိင္ဘိသကဲ့သို႔ (ကိေလသာ)မာရ္သည္ စင္စစ္ မႏွိပ္စက္ႏုိင္။

7. The person who lives as though the things of the world were pleasurable, with senses uncontrolled and food immoderate, lazy and weak will be overpowered by Mara (craving), like the wind throws down a weak tree.

8. The person who lives as though the things of the world were not pleasurable, with senses well controlled and food moderate, faithful and strong , will not be overpowered by Mara (craving), like a mountain unshaken by the wind.

၉။ အနိကၠသာေ၀ါ ကာသာ၀ံ၊ ေယာ ၀တၳံ ပရိဒဟိႆတိ။
အေပေတာ ဒမသေစၥန၊ န ေသာ ကာသာ၀မရဟတိ။

၁၀။ ေယာ စ ၀ႏၲကသာ၀ႆ၊ သီေလသု သုသမာဟိေတာ။
ဥေပေတာ ဒမသေစၥန၊ သ ေ၀ ကာသာ၀မရဟတိ။

၉။ (ဣေႁႏၵကို)ဆံုးမျခင္းကင္း၍ မွန္ကန္စြာ ေျပာဆိုျခင္းမရွိေသာ ကိေလသာဖန္ေရ မကင္းဘဲလ်က္ ဖန္ရည္စြန္း ေသာ အ၀တ္(သကၤန္း)ကို ၀တ္ေသာသူသည္၊ ဖန္ရည္ စြန္းေသာ အ၀တ္(သကၤန္း)ႏွင့္ မထိုက္တန္။

၁၀။ ဣေႁႏၵတို႔ကိုဆံုးမလ်က္ မွန္ကန္စြာ ေျပာဆိုျခင္းရွိေသာ ကိေလသာဖန္ေရကို ေထြးအန္ျပီး၍ သီလတို႔၌ ေကာင္းစြာ ေစာင့္ထိန္းသူသည္သာလွ်င္ ဖန္ရည္စြန္းေသာအ၀တ္ႏွင့္ ထိုက္တန္၏။

9. One, who puts yellow robe with a soul which is impure, lacks in self-control (composure) and disregardful of truth is unworthy of the yellow robe.

10. One who is pure from sin and whose soul is strong in virtue, who has self-control and regards truth is indeed worthy of the yellow robe.

၁၁။ အသာေရ သာရမတိေနာ၊ သာေရ စာသာရဒႆိေနာ။
ေတ သာရံ နာဓိဂစၧႏၲိ၊ မိစၧာသကၤပၸေဂါစရာ။

၁၂။ သာရဥၥ သာရေတာ ဉတြာ၊ အသာရဥၥ အသာရေတာ။
ေတ သာရံ အဓိဂစၧႏၲိ၊ သမၼာသကၤပၸေဂါစရာ။

၁၁။ အႏွစ္မရွိေသာတရား၌ အႏွစ္ရွိ၏ဟု အယူရိွၾကကုန္၏၊ အႏွစ္ရွိေသာ တရား၌မူကား အႏွစ္မရွိဟု အယူရွိၾကကုန္၏၊ ထိုသူတို႔သည္ မွားေသာ ၾကံစည္မႈလွ်င္ (က်က္စားရာ)အာ႐ုံ ရွိၾကကုန္ရကား အႏွစ္ ရွိေသာတရားကို မရႏုိင္ၾကကုန္။

၁၂။ အႏွစ္ရွိေသာတရားကိုလည္း အႏွစ္ရွိေသာတရားဟူ၍ အႏွစ္မရွိေသာတရားကိုလည္း အႏွစ္ မရွိေသာတရားဟူ၍ သိၾကကုန္ေသာေၾကာင့္ ထိုသူတို႔သည္ မွန္ကန္ေသာၾကံစည္မႈလွ်င္ (က်က္စားရာ)အာ႐ုံ ရွိ ကုန္ရကား အႏွစ္ရွိေသာ တရားကို ရႏုိင္ၾကကုန္၏။

11.Those who consider truth in untruth, and see untruth in truth, do not reach the truth, lost in the path of wrong views.

12. Those who consider truth in truth and untruth in untruth arrive at truth and follow true desires as they hold right views.

၁၃။ ယထာ အဂါရံ ဒုစၧႏၷံ၊ ၀ု႒ီ သမတိ၀ိဇၥၽတိ။
ဧ၀ံ အဘာ၀ိတံ စိတၱံ၊ ရာေဂါ သမတိ၀ိဇၥၽတိ။

၁၄။ ယထာ အဂါရံ သုဆႏၷံ၊ ၀ု႒ီ န သမတိ၀ိဇၥၽတိ။
ဧ၀ံ သုဘာ၀ိတံ စိတၱံ၊ ရာေဂါ န သမတိ၀ိဇၥၽတိ။

၁၃။ အိမ္ကို မေကာင္းသျဖင့္ မိုးအပ္သည္ရွိေသာ္ မိုးေရသည္ ေဖာက္၀င္ႏုိင္သကဲ့သို႔ စိတ္ကို (သမထ၊ ၀ိပ ႆနာတို႔ျဖင့္) ေကာင္းစြာ မပြားထံုအပ္သည္ရွိေသာ္ ရာဂသည္ ေဖာက္၀င္ႏုိင္၏။

၁၄။ အိမ္ကို ေကာင္းစြာမိုးအပ္သည္ရွိေသာ္ မိုးေရသည္ မေဖာက္၀င္ႏုိင္သကဲ့သို႔ စိတ္ကို (သမထ၊ ၀ိပ ႆနာတို႔ျဖင့္) ေကာင္းစြာ ပြားထံုအပ္သည္ရွိေသာ္ ရာဂသည္ မေဖာက္၀င္ႏုိင္။

13. As rain penetrates the poorly thatched house that is poorly roofed, passion (raga) penetrates the unguarded mind.

14. As rain does not penetrate the well-guarded house, so passion (raga) does not penetrate the well-guarded mind.

၁၅။ ဣဓ ေသာစတိ ေပစၥ ေသာစတိ၊ ပါပကာရီ ဥဘယတၳ ေသာစတိ။
ေသာ ေသာစတိ ေသာ ၀ိဟညတိ၊ ဒိသြာ ကမၼကိလိ႒မတၱေနာ။

၁၅။ မေကာင္းမႈျပဳသူသည္ ဤဘ၀၌လည္း စိုးရိမ္ရ၏၊ တမလြန္ဘ၀၌လည္း စိုးရိမ္ရ၏၊ ပစၥဳပၸန္ တမလြန္ ဘ၀ႏွစ္တန္တို႔၌လည္း စိုးရိမ္ရ၏၊ ထိုမေကာင္းမႈျပဳသူသည္ မိမိ၏ညစ္ႏြမ္းေသာ ကံကို သိျမင္၍ စိုးရိမ္ရ ပင္ပန္းရ၏။

15. The evil-doer suffers in this world and he suffers in the next, the man who does evil suffers in both worlds. He suffers and mourns when he sees the wrong he has done.

၁၆။ ဣဓ ေမာဒတိ ေပစၥ ေမာဒတိ၊ ကတပုေညာ ဥဘယတၳ ေမာဒတိ။
ေသာ ေမာဒတိ ေသာ ပေမာဒတိ၊ ဒိသြာ ကမၼ၀ိသုဒၶိမတၱေနာ။

၁၆။ ေကာင္းမႈျပဳသူသည္ ဤဘ၀၌လည္း ၀မ္းေျမာက္ရ၏၊ တမလြန္ဘ၀၌လည္း ၀မ္းေျမာက္ရ၏၊ ပစၥဳပၸန္ တမလြန္ ဘ၀ႏွစ္တန္တို႔၌လည္း ၀မ္းေျမာက္ရ၏၊ ထိုေကာင္းမႈျပဳသူသည္ မိမိ၏ စင္ၾကယ္ေသာကံကုိ သိျမင္ရ၍ ၀မ္း ေျမာက္ရ အလြန္၀မ္းေျမာက္ရ၏။

16. The virtuous person is happy in this world and after death, happy in both. Seeing the purity of his own action, he feels glad when he sees the good he has done.

၁၇။ ဣဓ တပၸတိ ေပစၥ တပၸတိ၊ ပါပကာရီ ဥဘယတၳ တပၸတိ။
ပါပံ ေမ ကတႏၲိ တပၸတိ၊ ဘိေယ်ာ တပၸတိ ဒုဂၢတႎ ဂေတာ။

၁၇။ မေကာင္းမႈျပဳသူသည္ ဤဘ၀၌လည္း ပူပန္ရ၏၊ တမလြန္ဘ၀၌လည္း ပူပန္ရ၏၊ ပစၥဳပၸန္ တမလြန္ ဘ၀ႏွစ္တန္တို႔၌လည္း ပူပန္ရ၏၊ ငါသည္ မေကာင္းမႈကို ျပဳမိၿပီဟု ပူပန္ရ၏၊ ဒုဂၢတိဘံုဘ၀သို႔ ေရာက္ပါမူကား အလြန္ ပူပန္ရ၏။

17. The evil-doer suffers in this world and, he suffers in the next, he suffers in both. He suffers when he thinks of the evil he has done: he suffers even more when he has gone in the evil path to hell.

၁၈။ ဣဓ နႏၵတိ ေပစၥ နႏၵတိ၊ ကတပုေညာ ဥဘယတၳ နႏၵတိ။
ပုညံ ေမ ကတႏၲိ နႏၵတိ၊ ဘိေယ်ာ နႏၵတိ သုဂၢတႎ ဂေတာ။

၁၈။ ေကာင္းမႈျပဳသူသည္ ဤဘ၀၌လည္း ႏွစ္သက္ရ၏၊ တမလြန္ဘ၀၌လည္း ႏွစ္သက္ရ၏၊ ပစၥဳပၸန္ တမလြန္ ဘ၀ႏွစ္တန္တို႔၌လည္း ႏွစ္သက္ရ၏၊ ငါသည္ ေကာင္းမႈကို ျပဳအပ္ၿပီဟု ႏွစ္သက္ရ၏၊ သုဂတိဘံုဘ၀သို႔ ေရာက္ပါမူကား အလြန္ႏွစ္သက္ရ၏။

18. The virtuous man rejoices in this world, and he rejoices in the next world: the man who does well rejoices in both worlds. “I have done good deed”, thus he rejoices and even happier when he has gone on the good path to heaven.

၁၉။ ဗဟုမၸိ ေစ သံဟိတ ဘာသမာေနာ၊ န တကၠေရာ ေဟာတိ နေရာ ပမေတၱာ။
ေဂါေပါ၀ ဂါေ၀ါ ဂဏယံ ပေရသံ၊ န ဘာဂ၀ါ သာမညႆ ေဟာတိ။

၁၉။ ႏြား႐ွင္တို႔အား ႏြားတို႔ကို ေရတြက္အပ္ႏွင္းလိုက္ရေသာ ႏြားေက်ာင္းသားသည္ ႏြားႏုိ႔ အရသာကို မခံစားရသကဲ့သို႔၊ နိဗၺာန္ေရာက္သည္အထိ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္စပ္ေသာ ပိဋကတ္ သံုးပံုဟူေသာ ဘုရားစကားေတာ္ကို မ်ားစြာေျပာေဟာေနေသာ္လည္း မက်င့္မၾကံ ေမ့ေလ်ာ့ေပါ့ တန္ေနေသာသူသည္ ျပဳထိုက္သည္ကိုျပဳသည္ မမည္၊ မဂ္ဖိုလ္အရသာကို မခံစားရ။

19. If a man speaks many religious words of the Buddha (Tipita-ka) but does not put it into practice, this thoughtless man cannot enjoy the life of religion, like a cowherd counting others’ cows, without knowing the taste of the milk.

၂၀။ အပၸမၸိ ေစ သံဟိတ ဘာသမာေနာ၊ ဓမၼႆ ေဟာတိ အႏုဓမၼစာရီ။
ရာဂဥၥ ေဒါသဥၥ ပဟာယ ေမာဟံ၊ သမၼပၸဇာေနာ သု၀ိမုတၱစိေတၱာ။
အႏုပါဒိယာေနာ ဣဓ ၀ါ ဟုရံ ၀ါ၊ သ ဘာဂ၀ါ သာမညႆ ေဟာတိ။

၂၀။ နိဗၺာန္ေရာက္သည္အထိ အက်ဳိးစီးပြားႏွင့္စပ္ေသာ ပိဋကတ္သံုးပံုဟူေသာ ဘုရားစကားေတာ္ကို အနည္းငယ္မွ်ပင္ ေျပာေဟာေနပါေသာ္လည္း တရားအားေလ်ာ္ေသာ အက်င့္ကို က်င့္ေလ့႐ွိသူျဖစ္ခဲ့မူ ရာဂ ေဒါသ ေမာဟကို ပယ္ျပီးလွ်င္ ေကာင္းစြာ အျပားအားျဖင့္ သိသည္ ျဖစ္၍ (ကိေလသာတို႔မွ)လြတ္ေသာ စိတ္႐ွိသည္ျဖစ္လ်က္ ဤေလာက၌ လည္းေကာင္း၊ တမလြန္ ေလာက၌ လည္းေကာင္း စြဲလမ္းမႈမ႐ွိေတာ့ၿပီ၊ ထိုသူသည္သာ မဂ္ဖိုလ္အရသာကို ခံစားရ၏။

20. If a man speaks a few religious words and yet he lives the life of those words (Dhamma), free from passion, hatred and illusion – with right vision and a free mind, craving for nothing both now and hereafter – the life of this man is a life of faithfulness in religion.

၂။ အပၸမာဒ၀ဂၢ

၂၁။ အပၸမာေဒါ အမတပဒံ၊ ပမာေဒါ မစၥဳေနာ ပဒံ။
အပၸမတၱာ န မီယႏၲိ၊ ေယ ပမတၱာ ယထာ မတာ။

၂၂။ ဧ၀ံ ၀ိေသသေတာ ဉတြာ၊ အပၸမာဒမွိ ပ႑ိတာ။
အပၸမာေဒ ပေမာဒႏၲိ၊ အရိယာနံ ေဂါစေရ ရတာ။

၂၃။ ေတ စ်ာယိေနာ သာတတိကာ၊ နိစၥံ ဒဠွပရကၠမာ။
ဖုသႏၲိ ဓီရာ နိဗၺာနံ၊ ေယာဂေကၡမံ အႏုတၱရံ။

၂၁။ မေမ့မေလ်ာ့ျခင္းသည္ နိဗၺာန္၏အေၾကာင္းတည္း၊ ေမ့ေလ်ာ့ျခင္းသည္ ေသျခင္း၏အေၾကာင္းတည္း၊ မေမ့မေလ်ာ့ေသာသူတို႔သည္ ေသသည္မမည္ကုန္၊ ေမ့ေလ်ာ့ေသာသူတို႔သည္ ေသသည္ မည္ကုန္၏။

၂၂။ မေမ့ေလ်ာ့ေသာ ပညာ႐ွိတို႔သည္ ဤသို႔ ထူးျခားေၾကာင္းကိုသိ၍ မေမ့ေလ်ာ့ေသာ သတိတရား၌ ႐ႊင္လန္း၀မ္း ေျမာက္ကုန္လ်က္ အရိယာတို႔၏ က်က္စားရာ ေလာကုတၱရာတရား ကိုးပါး၌ ေမြ႔ေလ်ာ္ၾကကုန္၏။

၂၃။ ထိုပညာ႐ွိတို႔သည္ (သမထ ၀ိပႆနာ စ်ာန္ႏွစ္ပါးျဖင့္ ကိေလသာကို) ႐ႈိ႔ၿမႇိဳက္ကုန္ၿပီးလွ်င္ အျမဲမျပတ္ လံု႔လ ျပဳကုန္၍ မတြန္႔မဆုတ္ လံု႔လထုတ္ကုန္လ်က္ ေယာဂေလးပါး၏ကုန္ရာ အတုမ႐ွိျမတ္ေသာ နိဗၺာန္သို႔ ေရာက္ၾက ကုန္၏။

21. Awareness is the path to the deathless (Nibbana), unawareness, the path of death. Those who are aware do not die; those who are unaware are as if dead already.

22. Those who, with a clean mind have seen this truth, those who are wise and ever-watchful, they feel the joy of watchfulness, the joy of the path of the Noble Ones (Ariyas).

23. And the wise who devote themselves to meditation and in deep contemplation with ever-living power advance on the path, they in the end reach Nibbana, incomparable release from bonds.

၂၄။ ဥ႒ာန၀ေတာ သတီမေတာ၊ သုစိကမၼႆ နိသမၼကာရိေနာ။
သညတႆ ဓမၼဇီ၀ိေနာ၊ အပၸမတၱႆ ယေသာဘိ၀ၯုတိ။

၂၄။ ထႂကြလံု႔လရွိသူ၊ သတိရွိသူ၊ စင္ၾကယ္ေသာကံ သံုးပါး႐ွိသူ၊ စူးစမ္း၍ျပဳေလ့႐ွိသူ (ဣေႁႏၵကို) ေစာင့္စည္းသူ၊ တရားသျဖင့္ အသက္ေမြးသူ၊ မေမ့ေလ်ာ့သူအား အေႁခြအရံ အေက်ာ္အေစာသည္ တိုးပြား၏။

24. Energetic, alert, ever mindful, pure in deed, careful in action, self-controlled, living in accordance with truth (right livelihood), that person will arise in glory.

၂၅။ ဥ႒ာေနနပၸမာေဒန၊ သံယေမန ဒေမန စ။
ဒီပံ ကယိရာထ ေမဓာ၀ီ၊ ယံ ၾသေဃာ နာဘိကီရတိ။

၂၅။ ထႂကြလံု႔လႏွင့္လည္းေကာင္း၊ မေမ့ေလ်ာ့ျခင္းႏွင့္ လည္းေကာင္း၊ (သီလ) ေစာင့္စည္းျခင္း ႏွင့္လည္းေကာင္း၊ (ဣေႁႏၵကို) ဆံုးမျခင္းႏွင့္ လည္းေကာင္း ျပည့္စံုေသာ ပညာ႐ွိသည္ သံသရာတည္းဟူေသာ သမုဒၵရာ၌ အရဟတၱဖိုလ္တည္းဟူေသာ မီွခိုရာကြၽန္းကို ျပဳလုပ္ရာ၏၊ ယင္းသည့္ ကြၽန္းကို ကိေလသာေရလ်ဥ္သည္ မဖ်က္ဆီးႏုိင္ေတာ့ျပီ။

25. By earnestness, by mindfulness, by restraint and self-control (with regard to moral precepts), the wise man could make an island (in the sea of mental defilements) that a flood of passion cannot sweep away.

၂၆။ ပမာဒမႏုယုဥၨႏၲိ၊ ဗာလာ ဒုေမၼဓိေနာ ဇနာ။
အပၸမာဒဥၥ ေမဓာ၀ီ၊ ဓနံ ေသ႒ံ၀ ရကၡတိ။

၂၇။ မာ ပမာဒမႏုယုေဥၨထ၊ မာ ကာမရတိသႏၴ၀ံ။
အပၸမေတၱာ ဟိ စ်ာယေႏၲာ၊ ပေပၸါတိ ၀ိပုလံ သုခံ။

၂၆။ ပညာမဲ့၍ မိုက္ေသာသူတို႔သည္ ေမ့ေလ်ာ့မႈကို အားထုတ္ၾကကုန္၏၊ ပညာ႐ိွသည္ကား မေမ့ေလ်ာ့ျခင္းကို အျမတ္ဆံုး ဥစၥာကဲ့သို႕ ေစာင့္ေ႐ွာက္၏။

၂၇။ ထို႔ေၾကာင့္ သင္တို႔သည္ ေမ့ေလ်ာ့မႈကို အားမထုတ္ၾကကုန္လင့္၊ ကာမတို႔၌ ေမြ႔ေလ်ာ္မႈဟုဆိုေသာ တဏွာႏွင့္ အကြၽမ္း၀င္မႈကို အားမထုတ္ၾကကုန္လင့္၊ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ မေမ့မေလ်ာ့ (သမထ ၀ိပႆနာ စ်ာန္ႏွစ္ပါးျဖင့္ ကိေလသာကို) ႐ႈိ႔ျမိႇဳက္တတ္ေသာသူသည္ ျမတ္ေသာ (နိဗၺာန္)ခ်မ္းသာသို႔ ေရာက္ႏုိင္ေသာေၾကာင့္တည္း။

26. Foolish and unintelligent people engage in unawareness. But the wise one guards awareness like the greatest treasure.

27. Do not indulge in negligence, do not be intimate with attachment to lust and desires. The vigilant one who is established in mindfulness and aware can gain Nibbana, the joy supreme.

၂၈။ ပမာဒံ အပၸမာေဒန၊ ယဒါ ႏုဒတိ ပ႑ိေတာ။
ပညာပါသာဒမာ႐ုယွ၊ အေသာေကာ ေသာကိနႎ ပဇံ။
ပဗၺတေ႒ာ၀ ဘူမေ႒၊ ဓီေရာ ဗာေလ အေ၀ကၡတိ။

၂၈။ ပညာ႐ွိသည္ ေမ့ေလ်ာ့မႈကို မေမ့ေလ်ာ့မႈျဖင့္ ပယ္ေဖ်ာက္၏၊ စိုးရိမ္မႈကင္းေသာ ရဟႏၲာ သည္ ဒိဗၺစကၡဳဟုဆိုအပ္ေသာ ပညာျပာသာဒ္ထက္သို႔တက္၍ စိုးရိမ္မႈ႐ွိေသာ သတၱ၀ါအေပါင္းကို ႐ႈၾကည့္၏၊ ေတာင္ထိပ္၌တည္ေသာသူသည္ ေျမျပင္၌တည္ေသာသူတို႔ကို ႐ႈၾကည့္သကဲ့သို႔ ပညာ႐ွိ ရဟႏၲာသည္ (ပုထုဇဥ္)သူမိုက္တို႔ကို ႐ႈၾကည့္၏။

28. The wise expels unawareness by awareness, negligence by vigilance, climbing the tower of wisdom, sorrow less, the wise one (the Arahant) looks down upon the sorrowing crowd as one standing on the mountain looks down those standing on the ground below.

၂၉။ အပၸမေတၱာ ပမေတၱသု၊ သေတၱသု ဗဟုဇာဂေရာ။
အဗလႆံ၀ သီဃေႆာ၊ ဟိတြာ ယာတိ သုေမဓေသာ။

၂၉။ လ်င္ျမန္ေသာျမင္းသည္ ခြန္အားနည္းေသာျမင္းကို ခ်န္၍ သြားသကဲ့သို႔၊ ေမ့ေလ်ာ့သူ အေပါင္းတို႔တြင္ မေမ့ေလ်ာ့ေသာပညာ႐ွိသည္ ေမ့ေလ်ာ့သူကိုခ်န္ထား၍ သြား၏၊ သတိလြတ္ကင္း ႏိိုးၾကားျခင္း မ႐ွိသူ အေပါင္းတို႔တြင္ သတိပြားမ်ား ႏုိးၾကားသူသည္ (သတိလြတ္ကင္း ႏိုးၾကားျခင္း မ႐ွိသူမ်ားကို) စြန္႔ထား၍သြား၏။

29. Watchful among the unwatchful, vigilant among the heedless, the wise man like a swift horse runs his race, outrunning those leaving behind who are slow.

၃၀။ အပၸမာေဒန မဃ၀ါ၊ ေဒ၀ါနံ ေသ႒တံ ဂေတာ။
အပၸမာဒံ ပသံသႏၲိ၊ ပမာေဒါ ဂရဟိေတာ သဒါ။

၃၀။ မာဃလုလင္သည္ (ကုသိုလ္ေကာင္းမႈ၌) မေမ့ေလ်ာ့ျခင္းေၾကာင့္ နတ္တို႔၏ အထြတ္အထိပ္သို႔ေရာက္၏၊ (ပညာ႐ွိတို႔သည္ ကုသုိလ္ေကာင္းမႈ၌) မေမ့ေလ်ာ့ျခင္းကို ခ်ီးမြမ္းကုန္၏၊ (ကုသိုလ္ ေကာင္းမႈ၌) ေမ့ေလ်ာ့ျခင္းကို အခါခပ္သိမ္း ကဲ့ရဲ႕အပ္၏။

30. Magha young man rose to the lordship of the gods by mindfulness (in doing meritorious deeds). The wise praise earnestness; negligence in doing virtuous deeds is always blamed.

၃၁။ အပၸမာဒရေတာ ဘိကၡဳ၊ ပမာေဒ ဘယဒႆိ ၀ါ။
သံေယာဇနံ အဏံု ထူလံ၊ ဍဟံ အဂၢီ၀ ဂစၦတိ။

၃၁။ မီးသည္ ၾကီးငယ္မေ႐ွာင္ ေလာင္စာဟူသမွ်ကို ေလာင္ကြၽမ္းသကဲ့သို႔ မေမ့ေလ်ာ့မႈ၌ ေမြ႔ေလ်ာ္၍ ေမ့ေလ်ာ့မႈ၌ ေဘးဟု ႐ႈေလ့႐ွိေသာ ရဟန္းသည္ ၾကီးငယ္မဟူ သံေယာဇဥ္အားလံုးကို ေလာင္ကြၽမ္းေစလ်က္ (နိဗၺာန္သို႔)သြား၏။

31. The monk who delights in awareness and fears negligence goes to Nibbana destroying all fetters like a fire burning all obstacles both great and small.

၃၂။ အပၸမာဒရေတာ ဘိကၡဳ၊ ပမာေဒ ဘယဒႆိ ၀ါ။
အဘေဗၺာ ပရိဟာနာယ၊ နိဗၺာနေႆ၀ သႏၲိေက။

၃၂။ မေမ့ေလ်ာ့မႈ၌ ေမြ႔ေလ်ာ္၍ ေမ့ေလ်ာ့မႈ၌ ေဘးဟု ႐ႈေလ့႐ွိေသာ ရဟန္းသည္ (မဂ္ဖိုလ္တို႔မွ) ဆုတ္ယုတ္ျခင္းငွါ မထိုက္၊ နိဗၺာန္၏ အနီး၌သာလွ်င္ ျဖစ္၏။

32. The monk who delights in awareness and fears in negligence cannot fall away (from his perfect state) – he is very close upon Nibbana.