ပုဂံသမုိင္းစာမ်က္နွာ

အေနာ္ရထာမင္း (ျမန္မာ ၃၇၆-၄၃၉)အား အေနာ္ရထာမင္းေစာဟူ၍လည္း တြင္သည္။ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ပထမ ျမန္မာ မြန္ ပ်ဴ နိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ ပုဂံမင္း ၅၅ ဆက္အနက္ ၄၂ ဆက္ေျမာက္ မင္းျဖစ္သည္။ ပုဂံဘုရင္ ကြမ္းေဆာ္ေၾကာင္ျဖဴမင္းႏွင့္ မိဖုရား ေျမာက္ျပင္သည္ တို႔မွ သကၠရာဇ္ ၃၇၆ ခုႏွစ္တြင္ ဖြားျမင္ေသာသားေတာ္ ျဖစ္သည္။ အရည္းႀကီးတို႕၀ါဒ ႏွိမ္နင္း၍ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာ ထြန္းကားေစခဲ့သည္။ ဆည္ေျမာင္း ကန္ေခ်ာင္းတို႕ တည္ေဆာက္ရာ၊ ႏိုင္ငံေတာ္၏ စီးပြားေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ကာကြယ္ေရး စနစ္ကို စနစ္တက် ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။














အေနာ္ရထာ (သို႔) ပုဂံသမိုင္းမ်က္ႏွာစာ


ပုဂံေဒသ မွ ယေန႔တိုင္ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ေသးေသာ ဘုရား ပုထိုး ေစတီမ်ား၏ သမိုင္း မ်က္ႏွာစာ အစကို ရွင္အရဟံ ႏွင့္ လက္တြဲကာ ဖြင့္လွစ္ခဲ့သူ သို႔မဟုတ္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ ကို ျမန္မာျပည္ အလယ္ပိုင္း ေဒသတြင္ ျပန္ပြား စည္ပင္ေစခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ အေနာ္ရထာသည္ ကြမ္းေဆာ္ေၾကာင္ျဖဴမင္းႏွင့္ ေျမာက္ျပင္သည္ မိဖုရားမွ ေမြးဖြားေသာ သားေတာ္ျဖစ္သည္။ ဖြားျမင္ၿပီးေနာက္ က်ဥ္စိုးမင္းက ထီးနန္းအစဥ္အလာမပ်က္ အႏုရာဓရြာကို စားေစဟု ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အႏုရာဓ ရြာစား မင္းသား ဟုေခၚတြင္သည္။






ထီးနန္းရရွိပုံ


ကြမ္းေဆာ္ေၾကာင္ျဖဴမင္းကိုသားေတာ္ႏွစ္ပါးျဖစ္သည့္ က်ဥ္စိုး ႏွင့္ စုကၠေတးတို႔က အေကာက္ၾကံကာ နန္းခ်ျပီး က်ဥ္စိုးမင္းသား နန္းတက္သည္။ ေျခာက္ႏွစ္အၾကာတြင္ ညီေတာ္ စုကၠေတး ကလုပ္ၾကံသျဖင့္ က်ဥ္စိုးမင္းလြန္ျပီးေနာက္ စုကၠေတးမင္း ထီးနန္းျပဳေနခဲ့သည္။ စုကၠေတးမင္းသည္ အေဖတူ အေမကြဲ ျဖစ္ေသာ အေနာ္ရထာ၏ မယ္ေတာ္ကို မိဖုရားအျဖစ္သိမ္းပိုက္ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က စုကၠေတးမင္းသည္ အေနာ္ရထာအား "ညီသားေနာင္မယ္"ဟု ေခၚလိုက္ေလသည္။






("ညီသားေနာင္မယ္"၏ ဆိုလိုရင္း အဓိပၸါယ္မွာ ညီလည္းညီ၊ သားလည္းသား ဟူေသာအဓိပၸါယ္မ်ိဳးေပါက္သည္။ အေနာ္ရထာ၏ ေမြးမိခင္ ေျမာက္ျပင္သည္ မိဖုရားကို စုကၠေတးက မိဖုရားေျမွာက္ လိုသည္ဟု ဆိုလိုရင္းျဖစ္သည္။) ထိုစကားရပ္မွာ ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ သမိုင္းတြင္ခဲ့ရေလသည္။


စုကၠေတး ၏ မိခင္ အလယ္ျပင္သည္ မိဖုရား ႏွင္႔ အေနာ္ရထာ ၏ မိခင္ ေျမာက္ျပင္သည္ မိဖုရားတို႔မွာ ညီအစ္မ ျဖစ္ရာ အေနာ္ရထာ ၏ မိခင္မွာ စုကၠေတး ၏ မိေထြးေတာ္သည္။ ထိုစကားကို အေနာ္ရထာ သိရေသာအခါ စုကၠေတးမင္းအား မေက်မနပ္ျဖစ္ကာ နန္းေတာ္မွထြက္ျပီး ပုပၸားအရပ္သို႔ ေရွာင္တိမ္းေလေတာ႔သည္။ အေနာ္ရထာသည္ စစ္တိုက္ရန္ လူသူစုေဆာင္းခဲ့သည္။ ပုဂံကို ျပန္လည္သိမ္းပိုက္ရန္ ခ်ီတက္လာျပီးေနာက္ စစ္ျဖစ္လ်ွင္ လူအမ်ားအျပား ေသေက်ပ်က္စီးမည္ ကို မလိုလားသျဖင့္ ေနာင္ေတာ္ စုကၠေတးမင္း နွင့္ ျမင္းကပါအရပ္တြင္ တစ္ဦးခ်င္းစီးခ်င္းထိုးခဲ့သည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ အေနာ္ရထာ အနိုင္ရရွိျပီး ပုဂံတြင္မင္း ျဖစ္လာခဲ့သည္။






အစုလိုက္အျပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္ျခင္း


အေနာ္ရထာလက္ထက္တြင္ ထူးျခားေသာ နိမိတ္တစ္ခုေတြ႔သျဖင့္ သူ၏ ပုေရာဟိတ္ ေဗဒင္ဆရာမ်ားျဖစ္ေသာ ဟူးရားျဖဴ၊ ဟူးရားညိဳတို႔ကို ေမးျမန္းရာ ေနာင္တြင္ ေပၚမည့္ မင္းေလာင္းသည္ ယခု ပဋိသေႏၶတည္ေနျပီဟု နိမိတ္ဖတ္ျပၾကသည္။ အေနာ္ရထာသည္ သူ၏ ထီးနန္းကို မစြန္႔ခ်င္သျဖင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိန္းမအားလုံးကို သတ္ေစသည္။ ထို႔ေနာက္ ကာလအတန္ၾကာတြင္ သတိရသျဖင့္ ပုေရာဟိတ္တို႔အား ထပ္၍ ေမးျမန္းရာ ပုေရာဟိတ္တို႔က ယခုလ်ွင္ နို႔စို႔အရြယ္ရွိေနျပီဟု ဆိုျပန္သျဖင့္ နို႔စို႔အရြယ္ကေလးအားလုံးကို သတ္ေစသည္။ ပုေရာဟိတ္တို႔ကို ေနာင္တစ္ခ်ိန္တြင္ ထပ္၍ ေမးျမန္းရာ ယခု ႏြားေက်ာင္းသား အရြယ္ရွိေနျပီဟု ဆိုသျဖင့္ ႏြားေက်ာင္းသားအရြယ္အားလုံး ကို သတ္ေစသည္။ ေနာက္နွစ္အတန္ၾကာတြင္ ထပ္၍ ေမးေသာ အခါ ယခု ရဟန္းျပဳေနၿပီ။ အကယ္၍ နန္းေတာ္တြင္းသို႔ ဆြမ္းဖိတ္ေကြ်းျပီး နန္းသုံးခရားျဖင့္ ေရတိုက္ပါက အာခံတြင္းမွ စက္ေရာင္ထြက္ေသာ သူသည္ မင္းေလာင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ နန္းေတာ္သို႔ ရဟန္းေတာ္မ်ားကို ပင့္ဖိတ္၍ ဆြမ္းေကြ်းေေသာ အခါ စက္ေရာင္ထြက္သူကို ေတြ႔ရသည္။ ထိုအခါ အေနာ္ရထာက ဟူးရားျဖဴ နွင့္ ဟူးရားညိဳတို႔အား ဤသူသည္ ငါ၏ ထီးနန္းကို သိမ္းပိုက္မည့္သူလားဟု ေမးရာ ဟူးရားတို႔က မဟုတ္။ ေနာင္ မင္းဆက္တစ္ဆက္ေက်ာ္မွ မင္းျဖစ္မည့္သူျဖစ္သည္ဟု ဆိုသျဖင့္ အေနာ္ရထာသည္ ငါ့ထီးနန္းကို လုယူမည္ထင္သျဖင့္ မဆိုင္ေသာ လူမ်ားစြာကို အေၾကာင္းမဲ့သတ္ျဖတ္မိေလျပီဟု ေနာင္တရသည္။ အေနာ္ရထာသည္ ထိုသူအား နန္းေတာ္သို႔ ေခၚ၍ သူေကာင္းျပဳထားျပီး ထိုသူမွာ ေခတ္ၾကာေသာ္ က်န္စစ္သားျဖစ္သည္။






သာသနာအက်ိဳးေဆာင္မင္းျမတ္


အေနာ္ရထာမင္း နန္းတက္စတြင္ ပုဂံျပည္၌ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာသုံးပါးကို ၎၊ ေလာကနာထကို ၎၊ ျဗဟၼာ၊ ဗိႆႏိုး၊ ပေရေမသြာ တို႔ကို၎၊ နတ္နဂါးႏွင့္ အရည္းႀကီး‎ တို႔ကို၎ အားလုံးစုံကို ေရာေႏွာ ေယာင္မွား၍ လည္းေကာင္း ကိုးကြယ္ေနၾကေလသည္။ ထိုအခါ ယဥ္ေက်းမွုသည္ မသန႔္မရွင္း ျဖစ္ေနေလသည္။ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ထိုအယူဝါဒမ်ားကို မႏွစ္သက္သျဖင့္ မွန္ေသာတရားကိုသာ ေတာင့္တေနခိုက္ ေတာလည္ေသာ မုဆိုးတစ္ေယာက္သည္ ေတာထဲမွ ထူးဆန္းေသာ အဝတ္အစားႏွင့္ ပုံသဏၭန္ရွိသည့္ လူတစ္ဦးကို ေတြ႕ျမင္သျဖင့္စူးစမ္းရာ ရဟန္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသျဖင့္ ဘုရင္ကို အေၾကာင္းၾကားသည္။ အေနာ္ရထာဘုရင္လက္ထက္တြင္ ထိုရဟန္းမွာ ရွင္အရဟံျဖစ္သည္။ အေနာ္ရထာသည္ ရဟန္း၏ အဆုံးအမကို ခံယူၿပီးလၽွင္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာဝင္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ သထုံျပည္မွ ဓမၼဒႆီမည္ေသာ ရဟန္းေတာ္ ရွင္အရဟံသည္ ပုဂံသို႔ ေရာက္လာ၍ ေဟာေျပာသျဖင့္ မင္းႏွင့္ တကြ တျပည္လုံး ဗုဒၶအယူဝါဒ တည္ၾကသည္။ ဗုဒၶအယူဝါဒ တည္တံ့ျပန႔္ပြား ထြန္းကားေရးအတြက္ အေနာ္ရထာမင္းသည္ အားထုတ္ေတာ္မူျပန္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ သထုံျပည္ မႏူဟာမင္း(မကုတ)၌ ပိဋကတ္ေတာ္အစုံ ၃ဝ ရွိသည္ဟု ၾကားသိျပန္ရာ လက္ေဆာင္မ်ားႏွင့္တကြ လိမ္မာေသာ အမတ္တေယာက္ကို သထုံျပည္သို႔ လႊတ္၍ ေတာင္းေစသည္။


အေနာ္ရထာသည္ သုဝဏၰဘူမိ (ယခု သထုံေနရာ) တြင္ ပိဋကတ္ ၃-ပုံရွိေၾကာင္းၾကားသိရသျဖင့္ သံတမန္လႊတ္၍ ေတာင္းခံေစသည္။ သထုံမင္းသည္ မဆင္ျခင္ပဲ မေခ်မငံေသာစကားကို ဆိုလိုက္ရာ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ၄၉၁ ခုႏွစ္တြင္ စစ္သည္ဗိုလ္ပါ အလုံးအရင္းႏွင့္ခ်ီ၍ တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ခဲ့သည္။ စစ္ေအာင္ႏိုင္ေသာအခါ ပိဋကတ္ေတာ္အစုံ (၃ဝ)ကို ပင့္ေဆာင္ေလသည္။ အႏုပညာသည္၊ လက္မွုပညာသည္ မ်ားကိုလည္း ယူသည္။ သထုံျပည္ကိုလည္း တနသၤာရီအထိ သိမ္းသြင္းေလသည္။ မႏူဟာမင္းကိုလည္း ပုဂံသို႔ တပါတည္း ေခၚေဆာင္ခဲ့သည္။ ျမင္းကပါအရပ္တြင္ တစ္ထီးတစ္နန္း ထားရွိသည္။


ထိုအခါမွစ၍ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ပုဂံျပည္ရွိ ရဟန္းမ်ားအား ဘုရားရွင္၏ ပိဋကတ္ေတာ္အစစ္ကို သင္ၾကားေစေလသည္။ သင္ၾကားေစနိုင္စိမ့္ေသာငွာ ပိဋကတ္ေတာ္တို႔ကို မြန္အကၡရာမွ ျမန္မာအကၡရာသို႔ ျပန္ေစၿပီးလွ်င္ ပုဂံၿမိဳ႕တြင္ ထိုပိဋကတ္တိုက္တာ္ကို ေဆာက္၍ လွူဒါန္းေလသည္။ ထိုပိဋကတ္တိုက္သည္ ယခုတိုင္ ပုဂံၿမိဳ႕ေဟာင္း၌ ရွိေလသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ျမန္မာနိုင္ငံဟု လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာနိုင္ငံ ယဥ္ေက်းမွုဟုလည္းေကာင္း ေခၚနိုင္ေသာ ပုဂံျပည္ႏွင့္ ပုဂံယဥ္ေက်းမွုတို႔သည္ အေနာ္ရထာမင္းႏွင့္ ရွင္အရဟံတို႔၏ ဉာဏ္ပညာ လုံ႔လတို႔ေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စုသမိုင္းတြင္ ပထမ အႀကိမ္ က်ယ္ျပန႔္၍ စည္းလုံးေသာ ဘဝကို ရလာေလသည္။


ထိုအခါက ရခိုင္ျပည္၏ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ စစ္ေတြနယ္ရွိ ပဥၥာၿမိဳ႕ ျဖစ္ေလသည္။ ထိုစစ္ပြဲတြင္ ျမန္မာတို႔က အနိုင္ရသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းသည္ ပုဂံေခတ္တေလၽွာက္လုံး ျမန္မာ့လက္ေအာက္ခံနိုင္ငံတခု ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ရခိုင္ျပည္ ရာဇဝင္၌ ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းကို အေနာ္ရထာေစာ တိုက္ခိုက္သိမ္းယူေၾကာင္းႏွင့္ ဆိုရာတြင္ “ ပ်ဴကိုးေသာင္းႏွင့္ ပ်ဴမင္းလာသည္ ” ဟု ျဖစ္သည္။


မင္းတရားႀကီး ျပဳေတာ္မူခဲ့ေသာ ေကာင္းမွုေတာ္တို႔ကား မ်ားျပားလွစြာ၏။ ေရႊစည္းဂုံဘုရား၊ ေရႊရင္ေျမာ္ဘုရား၊ ရွမ္းျပည္ ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕ရွိ ေပါရိသတ္ဘုရား၊ တန႔္ၾကည္ေတာင္ဘုရား၊ မႏၲေလးေတာင္၊ ေရႊၾကက္ယက္ ေရႊၾကက္က် ေတာင္မ်ားေပၚရွိ ဘုရားမ်ား၊ ေတာင္ျပဳံးမွ ဆုေတာင္းျပည့္ဘုရား၊ ျမင္ကပါဘုရား စသည္တို႔ျဖစ္သည္။ လွည္း၀င္ရိုးသံ တညံညံ ပုဂံဘုရားေပါင္း ဟူ၍ အေရအတြက္မွတ္သားျပဆိုေသာ စာဆိုစကား က်န္ရစ္ေလာက္ေအာင္ သာသနာ့အေဆာက္အဦ ဘုရားပုထိုးမ်ား တည္ထားကိုးကြယ္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ အေနာ္ရထာသည္ တစ္နိုင္ငံလုံးတြင္ ရွိသည့္ တ်ံၾတစ္အယူဝါဒ ႏွင့္ အရည္းႀကီးတို႔ကို ႏွိမ္နင္းခဲ့သည္။


အေနာ္ရထာ ဘုရင္သည္ ေျမာက္ဘက္ ႏွင့္ အေရွ႔ဘက္ ရွမ္းနယ္မ်ားႏွင့္ ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ားအား စည္း႐ံုးသိမ္းသြင္းၿပီးေနာက္ ေတာင္ဘက္ရွိ မြန္နယ္မ်ားႏွင့္ မြန္လူမ်ိဳးမ်ားအား ဆက္လက္သိမ္းသြင္းျခင္း ျပဳသည္။ ထို႔ေနာက္ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနားက်ြန္းဆြယ္ႏွင့္ မာလာယုက်ြန္းဆြယ္ႀကီးမ်ားအား စိုးပိုင္သည့္ ကေမၺာဇႏိုင္ငံသို့ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ထိုအခ်ိန္က ကေမၺာဇႏိုင္ငံ အၾကားရွိ မြန္ျပည္နယ္ႏွင့္ မြန္လူမ်ိဳးမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ တနသၤာရီ ကမ္းရိုးတန္း ေဒသအား ကေမၺာဇဘုရင္မ်ားက ၎တို့၏ လက္ေအာက္ခံ ပဏၰာဆက္ျပည္နယ္မ်ားအျဖစ္ သေဘာထားကာ ဆက္သြယ္ေနေသာ ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္၊ အေနာ္ရထာဘုရင္ ကေမၺာဇႏိုင္ငံသို ့သြားေရာက္ခဲ့သည္မွာ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ပုဂံေခတ္ တေလၽွာက္လံုး ကေမၺာဇဘုရင္မ်ား မွ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္း မေတြ ့ရွိရ ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။


သို ့ေသာ္ ၁၃ ရာစုခန္ ့တြင္ တရုတ္ျပည္ ယူနန္နယ္ရွိ နန္ခ်ိဳ ႏိုင္ငံ ပ်က္စီး၍ ထိုင္းရွမ္း လူမ်ိဳးမ်ား သည္ အင္ ဒို ခ်ိဳင္းနား က်ြန္းဆြယ္ သို ့ ၀င္ေရာက္၍ ယိုးဒယား ႏိုင္ငံ ထူေထာင္ ၾကၿပီး ေနာက္ ယိုးဒယား ရွမ္း မ်ား သည္ သူ တို ့ကိုယ္ သူတို ့ မြန္ခမာလူမ်ိဳး တို ့၏ အရိုက္အရာ ကို ဆက္ခံသည္ ဟုယူဆၿပီး တနသၤာရီ ကမ္းရိုးတန္း အထူး သျဖင့္ ေရး ၊ ၿမိတ္ ၊ ထား၀ယ္ ေဒသမ်ား အားျပန္လည္ဖဲ့ယူ ရန္ႀကိဳးပမ္း ေသာေၾကာင့္ ၊ ပုဂံေခတ္ ေနာက္ ပိုင္း ယိုးဒယား ႏွင့္ျမန္မာ တို ့သည္ သမိုင္း တေလၽွာက္လံုး စစ္မက္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။


အ ေနာ္ ရထာ ဘုရင္သည္ မြန္ျပည္ နယ္ ႏွင့္ မြန္လူမ်ိဳး တို ့အား စည္းလံုး သိမ္း သြင္း ၿပီး ေနာက္ ရ ခိုင္ျပည္ ေျမာက္ ပိုင္း သို့ ဆက္ လက္ ခ်ီ တက္ သိမ္းသြင္း သည္ ၊ ထို ့ေနာက္ ႏိုင္ငံေရး အရ ၊ အိႏိၵယ ႏိုင္ငံ အာသံႏွင့္ ဘဂၤလားနယ္ ရွိ ပဋိကၠရား ျပည္ အထိ အေနာ္ရထာ ဆက္ လက္ခ်ီ တက္သည္။ အဘယ့္ ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ရ ခိုင္ ေျမာက္ပိုင္း ေဒသ မ်ား အား အိႏိၵယ ႏိုင္ငံ အေရွ ့ဘက္ တလွြား မွ မၾကာ ခဏ ၀င္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ ေနေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အေနာ္ရထာ သည ္ရခိုင္ ကမ္းရိုးတန္း ေဒသမ်ား အား ႏိုင္ငံေရး အ ရ ေလာက္ သာ စည္း လံုးသိမ္း သြင္းျခင္းျဖစ္သည္ ပုဂံေခတ္တေလၽွာက္လံုးတြင္ ရခိုင္ျပည္ သည္မိမိတို ့ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ ခ်ဳပ ္ေရး ျဖင့္ သီး ျခား လြတ္လပ္စြာ ရွိ ေနၾကၿပီး ရခိုင္ လူမ်ိဳး တို ့ ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၊ စီးပြားေရး ၊ ယဥ္ေက်းမွ တို့ အား အ ေနာ္ရထာ သည္ ၀င ္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္း မျပဳခဲ့ေပ။ အေနာ္ရထာ သည္ အဖက္ဖက္ မွ စနစ္တက် စုစည္း တည္ ေထာင္ ေန စဥ္ ႀကီး မား သည့္ အေႏွာင့္ အယွက္ တခု ႏွင့္ႀကံဳ ရေလသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ပုဂံျပည္ ၏ သမထီး ဟူ ေသာ အ ရပ္ေဒသ တြင္ တန္ခိုးၾသဇာ ႀကီးမားလ်က္ ရွိ သည့္ အရည္းႀကီး သံုးက်ိပ္ႏွင့္ေနာက္ လိုက္ တပည့္ ေျခာက္ေသာင္း ေက်ာ္ တို ့ ၏ ျပႆနာ ျဖစ္သည္။ ယင္း အရည္းႀကီး တို ့၏ ပုဂ ံျပည္သူျပည္သား မ်ား အေပၚ ၌ ဘာသာ ေရး တန္ခိုး အာဏာ လြွမ္းမိုး မွဳ သည္ အေနာ္ရထာ ၏ ႏိုင္ငံ ေရး တန္ခိုး အာဏာ အား ၿခိမ္းေခ်ာက္ လ်က္ရွိသည္။ ပုဂံျပည္ တြင္ အေနာ္ရထာ ႏွင့္ အရည္းႀကီး တို ့သည္ မင္းၿပိဳင္ က့ဲ သို ့ျဖစ္ေနသည္။ ထို ့ေၾကာင့္ အေနာ္ရထာ သည္ ပုဂံျပည္သူျပည္သား မ်ား အေပၚ၌ တန္ခိုး အာဏာ ႀကီးမားလ်က္ ရွိ ေသာ အရည္းႀကီး တို ့ ၏ ၾသဇာအား ၿဖိဳဖ်က္ ႏိုင္ရန္ အတြက္ မြန္ရဟန္းေတာ္ အရွင္ ဓမၼ ဒႆီ ဘြဲ ႔ခံ ရွင္အ ရဟံ အမွဴးျပဳေသာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရဟန္း ေတာ္မ်ား ကို မဟာမိတ္ျပဳခဲ့သည္။


ထို ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ဟန္းေတာ္ မ်ား ၏ အကူ အညီျဖင့္ ပုဂံျပည္သ ူျပည္သား မ်ား အား သာသနာျပဳေစ ခဲ့သည္။ ပုဂံျပည္ သူျပည္သား မ်ား အ တြင္း ၌ အရည္းႀကီး တို႔၏ ၾသဇာ က်ဆင္းသည္ ႏွင့္ တၿပိဳင္ နက္ အ တင္း အၾကပ္ လူ၀တ္ လဲလွယ္ေစခဲ့သည္။ ထို ့ေနာက္ ထို အရည္းႀကီး လူထြက္မ်ား အားပုဂံျပည္ ၏ အ ေထြေထြ ကုန္ ထုတ္ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ကာကြယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား တြင္ ေနရာခ်ထား ေၾကာင္းျဖင့္ျမန္မာ ရာဇ၀င္ မ်ား ၌ ေရးသား ေဖၚျပၾက သည္။ အေနာ္ရထာ ၏ လုပ္ေဆာင္ မွဳသည္ အနာဂတ္ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ ယဥ္ ေက်းမွဳ ဆိုင္ရာ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မွဳ အတြက္ အေျခခံ အုတ္ျမစ္ ကို ခ်ခဲ့ျခင္း လည္းျဖစ္သည္။


ထို အရည္းႀကီး တို ့ဦးေဆာင္ လ်က္ ပုဂံျပည္ ႏွင့္ အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံ တလြွား တြင္ ရာစုႏွစ္ အတန္ၾကာ မၽွ အ ျမစ္ တြယ္ေနခဲ့ သည့္ ၊ ျဗဟၼဏ သာသနာ ၊ မဟာယန သာသနာ ႏွင့္ ထန္တရစ္၀ါဒ စသည္ တို ့ကို ေနာက္ တန္း သို ့ပို ့လ်က္ ေထရ၀ါဒ သာသနာ က ေရွ ့တန္း သို ့ တက္ လာ ခဲ့ သည္။ သို ့ရာ တြင္ ထို အရည္း ႀကီး တို႔၏ ၾသဇာ အ ရွိန္ အ၀ါ သည္ လံုး၀ ေပ်ာက္ ကြယ္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္း သြား သည္ ကား မဟုတ္ေပ ၊ ေနာက္ တန္း သို့ ေလၽွာ က် သြားျခင္း မၽွ ေလာက္ သာျဖစ္သည္။


ျမန္မာ ႏိုင္ငံ မ်က္ေမွာက္ ေခတ္ အထိ ျဗဟၼဏ ၊ မဟာယန ၊ မာန္ တရစ္ တန္တရစ္ စ သည့္ ၀ါဒမ်ား သည္ေရာေထြး လ်က္ရွိ ေနတုန္းျဖစ္သည္ ကို စူးစမ္း ေလ့လာ ေတြ ့ရွိ ေနရဆဲျဖစ္သည္။ သို ့ေသာ္ ထင္ရွားသည့္ ျမေစတီ ေက်ာက္စာ အေထာက္အထားျဖင့္ အေနာ္ရထာ ဘုရင္၏ နန္းသက္ အား ၁၀၄၄ ခုႏွစ္ မွ ၁၀၇၇ ခုႏွစ္ အထိ ၃၃ ႏွစ္ ဟု သတ္မွတ္ သည္ ၊ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ၏ သမိုင္းျဖစ္ ေပၚတိုးတက္မွဳ အတြက္ ၃၃ ႏွစ္ ဟူသည့္ အခ်ိန္ ကာလသည္ တိုေတာင္း သည္ဟု ဆိုရမည္ျဖစ္သည္ ၊ သို ့ေသာ္ လည္း ျမန္မာ တႏိုင္ငံလံုး ႏွင့္ မြန္ ၊ ရွမ္း ၊ ရခိုင္ စသည့္ တို ့အား သူ ့ ေခတ္ ႏွင့္ သူ ့နည္း ႏွင့္ သူ စည္းလံုး သိမ္းသြင္း ၍ ျမန္မာႏိုင္င ံသမိုင္း အေျခခံ အုတ္ျမစ္အား စိုက္ ထူခဲ့ၾက ေသာ အေနာ္ ရထာ ဘု ရင္ ႏွင့္ ျမန္မာ လူမ်ိဳး အႀကီးအကဲ မ်ား အား အံ့ၾသၾက ရၿပီး အေမၽွာ္အျမင္ႀကီးမားမွဳ အား ေမာ္ ကြန္း တင္ မွတ္တမ္းျပဳၾကရ မည္ျဖစ္ပါသည္။ (မသက္ဇင္ ၏ အေနာ္ရထာ က်ိဳးပမ္းျခင္းျဖင့္ ေရွ႕့တန္း ေရာက္လာသည့္ ေထရ၀ါဒသာသနာ)






သူရဲေကာင္းမ်ား


အေနာ္ရထာမင္း လက္ထက္တြင္ ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ထင္ရွားခဲ့ေသာ က်န္စစ္သား၊ ငေထြရူး၊ ငလံုးလက္ဖယ္၊ ေညာင္ဦးဖီး ဟူ၍ သူရဲေကာင္းေလးဦး ေပၚထြန္းခဲ့သည္။ သူရဲေကာင္းေလးဦး အျပင္ ဗ်တၲ ဆိုေသာ သထံုက ကုလားတစ္ေယာက္လည္း ပါသည္။ ဗ်တၲသည္ သထံုျပည္အား အေနာ္ရထာမင္း တိုက္ခိုက္ေသာအခါ ပါ၀င္ခဲ့ေသာ သူရဲေကာင္း ျဖစ္သည္။






မိဘုရားမ်ား


မုိးေကာင္းအရွင္ မင္းႀကီး၏ သမီးေတာ္ ေစာမြန္လွအား နွစ္ႏုိင္ငံ ခ်စ္ၾကည္ ရင္းႏွီးေရးကုိ ေရွ႕ရႈ၍ အေနာ္ရထာမင္းအား တရုတ္ျပည္မွ တုိက္ခုိက္ေအာင္ျမင္ၿပီးအျပန္တြင္ လက္ဆက္ေပးခဲ့သည္။ အေနာ္ရထာသည္ ေစာမြန္လွအား အလြင္ခ်စ္ျမတ္ႏုိးၿပီး အပါးေတာ္၌ ထားေတာ္မႈခဲ့သည္ဟု ဆုိသည္။ ထုိးေၾကာင့္ပင္လွ်င္ နန္းတြင္း မနာလုိမႈ႕မ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး စုန္းမ ဟုစြက္စြဲခါ ရွမ္းျပည္သုိ႔ နယ္ႏွင္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ လမ္းတြင္ နားေဒါင္းၾကရာ တည္းထားခဲ့ေသာ ေရႊစာရံ ေစတီေတာ္ ေၾကာင့္ ပုဂံျပည္သုိ႔ ျပန္လယ္ေခၚခဲ့သည္။


ပဲခူးဘုရင္သည္လဲ သမီးေတာ္ မဏိစႏၵာကို အေနာ္ရထာ မင္းအား ဆက္သခဲ့သည္။






ေက်ာက္စာမ်ားကေျပာေသာ အေနာ္ရထာမင္းႀကီး


အေနာ္ရထာမင္းေစာဟု လူသိမ်ားေသာ အနိရုဒၶ(ေအဒီ ၁၀၄၄-၁၀၇၇) မင္း၏ဘြဲ႔အမည္မွာ သသၤကရုိက္ဘာသာစစ္စစ္ျဖင့္ မဟာရာဇၿဂီ့ အနိရုဒၶေဒ၀ ျဖစ္သည္။ သူသည္ ပထမျမန္မာ ႏိုင္ငံေတာ္ကို တည္ေထာင္ခဲ့သူဟု ရာဇ၀င္က်မ္းအဆက္ဆက္တြင္ ေရးသားေဖၚျပထားေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားအရ ေအဒီငါးရာစုႏွစ္မွ- ၇ ရာစုႏွစ္အတြင္းပ်ဴတို႔ တန္ခိုးၾသဇာႀကီးလာ၍ ပထမျပည္ေထာင္စုတည္ေထာင္ခဲ့သည္ဟူေသာ အယူအဆသာပိုမိုသက္ေသျပႏိုင္ပါက အေနာ္ရထာမင္းႀကီးသည္ ဒုတိယျပည္ေထာင္စုကို တည္ေထာင္ခဲ့သူသာ ျဖစ္ေပမည္။ အနိရုဒၶမင္းၾကီး၏ ေကာင္းမူ႔ေတာ္ ေျမပုံဘုရားမ်ားကို ပုဂံအတြင္းအျပင္၊တေကာင္း၊မိတၳီလာ၊မင္းဘူးႏွင့္ ျပည္အစ ရွိေသာ ေနရာေဒသမ်ားတြင္ ေတြ႔ရသည္။ ေျမာက္ဘက္အက်ဆုံးအေနျဖင့္ မိုးမိတ္နယ္ရွိႏြားတလဲရြာဆိုးဆိုေသာ အရပ္တြင္ေတြ႔ရ၍ ေတာင္ဘက္အက်ဆုံးအျဖစ္ ၿမိတ္ႃမို႔နယ္တြင္ေတြ႔ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အနိရုဒၶမင္းႀကီး၏ အာဏာစက္မွာ ေျမာက္ဘက္မိုးမိတ္နယ္မွ ေတာင္ဘက္တနသာၤရီနယ္ထိ က်ယ္ျပန္႔လွပါသည္ဟုဆိုႏိုင္သည္။ သုိ႔ေသာ္တနသာၤရီနယ္ကို မင္းႀကီး ခ်ီတက္သိမ္းပိုက္ခဲ့သည္ ဆိုေသာအခ်က္မွာ သမိုင္းပညာရွင္မ်ား အခ်ီအခ်ေျပာေနၾကဆဲျဖစ္သည္။


မင္းႀကီး၏ေကာင္းမူ႔ေတာ္ ေျမပုံဘုရားမ်ားသည္အရြယ္အစားအားျဖင့္ အလ်ား ခုနစ္လက္မ၊အနံ ငါးလက္မ၊ထုသုံးလက္မ ရွိတတ္သည္။ အရြယ္အစားႏွင့္ အေသးစိတ္လက္ရာမ်ား အနည္းငယ္ကြဲျပားျခားနားတတ္သည္။ ေျမပုံဘုရားမ်ား၏ ပုံသ႑န္မွာ ေ႔ရွတြင္ ျမတ္စြာဘုရားပုံေတာ္ကို ေလာကနာထႏွင့္ ေမတၱယ ဘုရားေလာင္းႏွစ္ပါး ျခံရံထား၍ လည္းေကာင္း၊ တစ္ခါတစ္ရံ ထူပါရုံႏွစ္ဆူျခံရံထား၍လည္းေကာင္းထုလုပ္ထားသည္။ ေက်ာဘက္တြင္ဆုေတာင္းစာ ႏွင့္ သြန္းလုပ္လႉဒါန္းသူ မင္းႀကီး၏နာမည္ကိုေတြ႔ရွိႏိုင္သည္။ ထုိစာမ်ားကို ပါဠိ၊ သသၤကရိုက္ဘာသာႏွစ္ခုေရာၿပီး ေရးသားထား၍ ေရးဟန္မွာေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္သည္။






မင္းအနိရုဒၶ တည္းဟူေသာ ငါသည္ သုဂတ(ဗုဒၶ) ပုံကိုသြန္းလုပ္ေစ၏။ ငါေကာင္းမူ႔ေၾကာင့္ ေမတၱယ ဘုရားျဖစ္လွ်င္ ငါလည္းနိဗၺာန္ရေစသေတး ။


ေအဒီ၁၄၈၀ တြင္ေရးထိုးထားေသာ ကလ်ာဏီ ေက်ာက္စာတြင္ အနိရုဒၶမင္းႀကီးသည္ ေအဒီ၁၀၅၇ တြင္ သထုံကိုသိမ္းယူခဲ့သည္ဟုပါသည္။ ရာဇ၀င္အေစာင္ေစာင္တုိ႔တြင္ ပါရွိသကဲ့သို႔ သာသနာေရးသက္သက္ေၾကာင့္စစ္ခင္းခဲ့သည္ဆိုသည္မွာ မဟုတ္တန္ရာဟု သမိုင္းပညာရွင္တခ်ိဳ႔က ယူဆထားၾကသည္။ အမ်ိဳးသား ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္ေရးကိုလည္း ေရွးရူၿပီးေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံကို၀ါးျမိဳခဲ့ျခင္းလည္းျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု ေဒါက္တာသန္းထြန္း ကဲ့သို႔ေသာ သမိုင္းပညာရွင္ႀကီးမ်ားက ယုံၾကည္ထားၾကသည္။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ အနိရုဒၶမင္းႀကီးသည္ သထုံကို ရျခင္းႏွင့္အတူ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ မြန္ယဥ္ေက်းမူ႔မ်ားကိုလည္း ရယူေပါင္းစပ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ျမစ္၀ကြ်န္းေပၚေဒသကို ရရွိျခင္းေၾကာင့္လည္း သီဟုိဠ္ႏွင့္ ပင္လယ္ကူး ဆက္သြယ္ေရး တိုက္ရုိက္ ရရွိႏိုင္ခဲ့သည္။


ယင္းဆက္ဆံမူ႔မ်ားကို ျမန္မာရာဇ၀င္၊သီဟုိဠ္ရာဇ၀င္ မ်ားတြင္ေဖၚျပထားသည္။ မွန္နန္းရာဇ၀င္(အပိုဒ္၁၃၅)အရ အနိရုဒၶသည္ မိမိတည္ထားေသာ ေရႊစည္းခုံေစတီတြင္ ဌာပနာရန္ ဆြယ္ေတာ္တစ္ဆူကို သီဟိုဠ္၌ အပင့္လႊတ္သည္ ဟုပါရွိသည္။ စူဠ၀ံသ ပထမတြဲ(စာမ်က္ႏွာ၂၀၂-၂၃၄) တြင္လည္း ၀ီဇယဗာဟု ေခၚ သီရိလကၤာေဗာဓိ အမည္ရွိ သီဟိုဠ္မင္းက ေတာင္ပိုင္းအိႏိၵယမင္းတို႔လာေရာက္တိုက္ခိုက္ေသာေၾကာင့္ ရာမညမင္းထံလက္ေဆာင္မ်ားစြာပို႔၍ သေဘာၤတစ္စင္းကို အကူအညီေတာင္းသည္ဟုပါရွိသည္။ ထိုသုိ႔အကူအညီ ေတာင္းခံခ်ိန္သည္ ေအဒီ၁၀၆၀ မွ ၁၀၆၃ ထက္ေနာက္မက်ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ အကူအညီေပးေသာ မင္းမွာ သထုံကိုသိမ္းပိုက္ၿပီးေသာ အနိရုဒၶမင္းႀကီးပင္ျဖစ္ေပသည္။ ေနာက္ထပ္တႀကိမ္တြင္လည္း သီဟိုဠ္တြင္ သာသနာေရး ႃပုျပင္မူ႔မ်ားႃပုလုပ္လိုေသာေၾကာင့္ သီဟုိဠ္ဘုရင္က ရဟန္းေတာ္မ်ားေစလႊတ္ေပးရန္ အနိရုဒၶမင္းႀကီးထံ ေတာင္းခံလာျပန္သည္။ အနိရုဒၶမွ ကူညီခဲ့ေသာေၾကာင့္ သီဟိုဠ္ ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အနိရုဒၶလက္ထက္ကပင္ သာသနာေရးမဟာမိတ္မ်ား အျဖစ္ဆက္သြယ္ကူညီမူ႔မ်ားရွိခဲ့ၾကသည္။ မင္းႀကီး၏အျခားေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား ျဖစ္ေသာ တရုတ္ႏိုင္ငံသို႔ခ်ီတက္ျခင္းစေသာ ကိစၥမ်ားအတြက္မူ ျငင္းဆိုရန္ သို႔မဟုတ္ ေထာက္ခံရန္အတြက္မည္သည့္ အေထာက္အထားမွ မေတြ႔ရွိရေသးေပ။အေနာ္ရထာ လြန္လွ်င္ သားျဖစ္သူ ေစာလူးမင္း နန္းဆက္ခံသည္။






ပထမျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ အေနာ္ရထာ


၁၁ ရာ စု ေက်ာ္ခန္ ့အေနာ္ရထာ မင္း နန္းတက္ ခ်ိန္ ျမန္မာႏိုင္င ံ၏ အိမ္နီးခ်င္း ေဘးပတ္၀န္း က်င္ အား ေလ့ ေလာ ၾကည့္ လၽွင္ အ ေရွ ့ဘက္ တြင္ အင္အားႀကီး မား သည့္ တရုတ္ ႏိုင္ငံႀကီး အား စည္း လံုး သိမ္းသြင္း ခဲ့ သည့္ တန္မင္း ဆက္ျပတ္သြားၿပီး ၊ ကင္း ႏွင့္ ဆြန္မင္း ဆက္မ်ား သည္ တရုတ္ျပည္ အား ေတာင္ပိုင္း ႏွင့္ ေျမာက္ ပိုင္း တပိုင္း စီ အုပ္ခ်ဳပ္ ေန ၾကျပီး ၊ ယူနန္နယ္ ရွိ ထိုင္းရွမ္း တို ့၏ နန္ခ်ိဳ ႏိုင္ငံေတာ္ သည္တရုတ္ ျပည္ေတာင္ပိုင္း ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း ႏွင ့္အာသံနယ္မ်ားအထိ တန္ခိုး ၾသဇာ ျပန္ ့ႏွံ ့လ်က္ ရွိသည္။


အင္ဒိုခ်ိဳင္းနား ကၽြန္းဆြယ္ ဘက္ တြင္ ခမာလူမ်ိဳး မ်ား ၏ ေက်ာ္ ၾကား ထင္ရွား သည့္ ကေမၺာဇ ႏိုင္ငံ ေတာ္ႀကီးရွိၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွ တနသၤာရီ ကမ္းရိုးတန္း ႏွင့္ မာလာယု ကၽြန္းဆြယ္ မ်ား အထိ တန္ခိုး ၾသဇာ ျပန္ ့ႏွံ့လ်က္ ရွိ သည္။အင္ဒိုနီးရွင္း ကၽြန္း စု ဘက္ တြင္ အိႏၵိယ သမုဒၵရာ အား လြွမ္း မိုး လု မတတ္ တန္ခိုး ၾသဇာ ႀကီး မား သည့္ သီရိ၀ိ ဇယ ႏိုင္ငံေတာ္ ႀကီး ရွိသည္။ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံ ေတာင္ဘက္ ေဒသမ်ား ႏွင့္ သီဟိုဠ္ကၽြန္း အပါ အဝင္ ဘဂ္လား ေအာ္ ႏွင့္ အာရပ္ ပင္လယ္ မ်ား အထိ တန္ခိုးၾသဇာႀကီး မားသည့္ ခ်ိဳလာ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး စည္းလံုးမွဳ ပ်က္ျပား စ ျပဳ လ်က္ ရွိသည္။


အိႏၵိယ ႏိုင္ငံ ေျမာက္ဘက္ တြင္ မူစလင္ မ်ား ၀င္ေရာက္ ကာ လြွမ္းမိုး စ ျပဳလ်က္ ရွိသည္ ကို ျမန္မာႏိုင္င ံေဘး ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ေတြ ့ရွိရ သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္း၌ လည္း အလယ္ပိုင္း ေဒသတ၀ိုက္ တြင္ ပ်ဴ ႏွင့္ ျမန္မာ ေရာေထြး လ်က္ ငွင္း။ ေတာင္ပိုင္း ေဒသ တ၀ိုက္ တြင္ မြန္လူမ်ိဳး မ်ား သည္ ၿမိဳ ့ျပျပည္ နယ္ မ်ား ထူ ေထာင္ လ်က္ လူမ်ိဳးေရး ၊ ႏိုင္ငံေရး ၊ ယဥ္ေက်းမွဳ မ်ား အရ ကေမၺာဇ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး ႏွင့္ ဆက္သြယ္ လ်က္ ရွိ သည္။ရခိုင္ ကမ္းရိုးတန္း ေဒသ တြင္ ရခိုင္လူမ်ိဳးစု မ်ား သည္ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ ခ်ဳပ္ေရး ႏွင ့္ျပည္နယ ္ကေလးမ်ား ထူ ေထာင္လ်က္ ရွိၿပီး ၊ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံ ဘဂ္လား နယ္ ၏ လြွမ္းမိုး တိုက္ခိုက္ မွဳ ကို တြန္းလွန္ ခု ခံ ေန ရ ေသာ အ ခ်ိန္ျဖစ္သည္။ေျမာက္ဘက ္ႏွင့္ အေရွ ့ဘက္ ေတာင္ကုန္း ေဒသ မ်ား တြင္ ရွမ္း လူမ်ိဳး မ်ား သည္ ေစာ္ဘြား မ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ သည့္ၿမိဳ ့ျပ ျပည္နယ္ မ်ား ထူေထာင္လ်က္ရွိေသာ္ လည္း လူမ်ိဳးေရး ၊ ႏိုင္ငံေရး ၊ ယဥ္ေက်းမွဳ မ်ား အား ျဖင့့္ ထိုင္းရွမ္းတို ့၏ နန္ခ်ိဳ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး ႏွင့္ ဆက္သြယ္ လ်က္ရွိသည္။ကယား ျပည္နယ္ ၊ မိုးၿဗဲနယ္ ႏွင့္ သံလြင္ တ၀ိုက္ တြင္ ကရင ္လူမ်ိဳးစု မ်ား သည္ မိမိတို ့ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ားျဖင့္ တသီးတျခား ေနထိုင္ လ်က္ရွိၾကသည္။ ေတာင္ဘက္ တလႊား တြင္ အင္အားႀကီးမား လာသည့္ မြန္လူမ်ိဳးမ်ားသည္၎ ျမန္မာ ႏိုင္ငံေျမာက္ဘက္ ႏွင့္ အေရွ ့ဘက္ တလႊားရွိ ရွမ္း လူမ်ိဳး မ်ား သည္ ငွင္း ျမန္မာ ႏိုင္ငံ အျပင္ အပ မွ တန္ခိုးႀကီး ႏိုင္ငံ ႏွစ္ႏိုင္ငံ တို ့ ၏ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံမွဳကို ရရွိထားၾကသျဖင့္၊ အေနာ္ရထာမင္းနန္း တက္ခ်ိန္ ပုဂံျပည္ တ၀ိုက္တြင္ ေနထိုင္လ်က္ ရွိၾကသည့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ၾကားတြင္ အညွပ္ခံေနရ သကဲ့သို ့ရွိၿပီး မ်ားစြာ စိုးရိမ္ထိပ္လန္ ့ဖြယ္ရာ အေျခသို ့ ဆိုက္ေရာက္လ်က္ရွိသည္။


ထိုကဲ့သို ့ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ျပည္တြင္းျပည္ပ အေျခအေန အရပ္ရပ္ မ်ားေၾကာင့္ ကိုးရာစုခန္ ့တြင္ နန္ခ်ိဳ ထိုင္း ရွမ္း မ်ား က ပ်ဴလူမ်ိဳးမ်ား အား တိုက္ခိုက္ ဖ်က္ဆီးျခင္း ခံလိုက္ရ ေသာၾကမၼာမ်ိဳး ပုဂံျပည္တြင္ ေနာက္ ထပ္တဖန္ ဆိုက္ေရာက္ ျခင္း မရွိေစရန္ အတြက္ အေနာ္ရထာ ဘုရင္ ႏွင့္ျမန္မာလူမ်ိဳး အႀကီးအကဲမ်ားသည္ မိမိတို႔၏ ရပ္တည္မွဳ ႏွင့္ လံုၿခံဳမွဳ တို ့အတြက္ ေရွးဦးစြာ မိမိတို ့အင္အားကိုတိုးခ်ဲ့ျခင္း ျဖည့္တင္းျခင္းႏွင့္ စည္းလံုးျခင္း မ်ားျပဳၾကသည္။


အေနာ္ရထာ ဘု ရင္ႏွင့္ ျမန္မာ အႀကီး အကဲ မ်ား သည္ ပုဂံျပည္ ၏ အင္အား ကို တိုး ခ်ဲ့ျဖည့္ တင္း သည္ ဆိုရာ ၌ ထို အခ်ိန္က ျမန္မာလူမ်ိဳး တို ့၏ အဓိက ကုန္ထုတ္ လုပ္ငန္းျဖစ္ေသာ ေရသြင္း စိုက္ပ်ိဳး ေရးလုပ္ငန္း ကို တိုး ခ်ဲ့ စိုက္ ပ်ိဳး ၍ ကာကြယ္ ေရး အင္အား ကို ျဖည့္ တင္းျခင္း ပင္ျဖစ္သည္။ သမိုင္း၀င္ အေထာက္ အထား မ်ား အရ အေနာ္ရထာ ဘုရင္ဦး ေဆာင္ ေသာ ျမန္မာလူမ်ိဳး မ်ား သည္ေက်ာက္ ဆည္နယ္ရွိ ပန္း ေလာင္း ႏွင့္ ေဇာ္ဂ်ီျမစ္ တို ့ ကို အမွီျပဳ ကာ ဆည္ႀကီး ၇ ဆည္ ကို တူးေဖၚ ခဲ့ၾကသည္။ ၃ ႏွစ္ ခန္ ့အလုပ္သမား ေပါင္းေျမာက္ မ်ား စြာ ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရေၾကာင္း ျမန္မာရာဇ၀င္ ေဟာင္းမ်ား ၌ ေရး သား ထားသည္။


ထို ့အျပင္ ပ်က္စီးလ်က္ ရွိသည့္ မိတၳီလာကန ္ႀကီး ကို လည္းျပန္ လည္ျပင္ဆင္ ၍ ေရသြင္း စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ ငန္း အတြက္ ခ်ဲ့ ထြင္ျခင္း ျပဳၾကသည္။ ထိုသို ့ ဆည္ေပါင္း မ်ား စြာ တိုးခ်ဲ့လိုက္ သျဖင့္ အေထြေထ ြစီး ပြား ေရး သည္ တရွိန္ တည္း တိုးတက္ လာကာ ေက်ာက္ဆည ္ႏွင့္ မိတၳီလာ နယ္မ်ား သည္ ပုဂံျပည္ ၏ စပါး က်ီ မ်ား ျဖစ္လာသည္။ စီးပြားေရး ေသာ့ခ်က္ လည္းျဖစ္လာသည္။ ပုဂံျပည္ ၏ အင္အား သည္လည္း တိုးတက္ျပည့္ၿဖိဳးလာသည္။ ထို့ ေနာက္ ရိကၡာ ၊ ဘ႑ာမ်ား စြာကုန္က်ခံကာ လူေျမာက္ မ်ားစြာ သံုးၿပီး ရွမ္းျမန္မာနယ္စပ္ တေလၽွာက္ ၊ ဗန္းေမာ္မွ ေတာင္ငူ အထိ ကင္းၿမိဳ ့၄၃ ၿမိဳ ့မၽွ ဖြဲ့စည္း တည္ ေထာင္သည္။ ယင္းသို ့ နယ္စပ္တေလၽွာက္ ကင္းၿမိဳ ့၄၃ ၿမိဳ ့ကို စံနစ္ တက် ဖြဲ့ စည္း တည္ေထာင္ၿပီး ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ဘက္ ႏွင့္ အေရွ ့ ဘက္ ရွိ ရွမ္းနယ္မ်ား သို ့ခ်ီတက္ သိမ္းသြင္းသည္။ ထို ့ေနာက္ ပုဂံျပည္ ႏွင့္ ယူနန္အၾကား ရွိ ရွမ္းနယ္မ်ား ကို နန္ခ်ိဳႏိုင္ငံ ဘုရင္မ်ား က ငွင္းတို ့၏ ပ႑ာဆက္ အ ျဖစ္သေဘာထား ကာ ဆက္သြယ္ ေနေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရး အရ အေနာ္ရထာ ဘုရင္ သည္ နန္ခ်ိဳ ႏိုင္ငံသို ့ ခ်ီတက ္သြားေရာက္ သည္။ ထ ိုအခ်ိန္က နန္ခ်ိဳ ႏိုင္ငံ ၏ စည္းလံုး မွဳ ပ်က္ျပား လ်က္ အင္အား ေလ်ာ့ပါး ေန ေသာ အခ်ိန္ လည္းျဖစ္ ၍ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ အဘယ္ ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ အေနာ္ရထာ ဘုရင္ လက္ထက္ မွ အစျပဳ ၍ ပုဂံ ေခတ္ တေလၽွာက္လံုး ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္း ရွိ ရွမ္းနယ္မ်ား ၏ အေရး အခင္း ႏွင့္ ပတ္သက္ ၍ နန္ခ်ိဳမင္းဆက္ ဘုရင ္မ်ား ၏ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက ္မွဳ ကို မေတြ ့ရွိရေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။


ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ေျမာက္ဘက ္ႏွင့္ အေရွ ့ဘက္ ရွိ ရွမ္းနယ္မ်ား ကို အေနာ္ရထာဘုရင္သည္ စည္းလံုး သိမ္း သြင္း သည္ဆိုရာ၌ ရွမ္း နယ္မ်ား ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၊ စီးပြားေရး ၊ ယဥ္ေက်းမွဳ တို ့အား ၀င္ ေရာက္ စြက္ဘက္ျခင္း ျပဳ သည ္ကို မေတြ ့ရပဲ ႏိုင္ငံေရး သေဘာ မၽွ ေလာက္သာပင္ ခ်ဳပ္ကိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ရွမ္းျပည္နယ္ ၏ ေစာ္ဘြား အႀကီး အကဲ မ်ား က ပုဂံမင္းဆက္ ဘုရင္မ်ား အား ခါ အား ေလ်ာ္စြာ လက္ေဆာင္ပ႑ာ ဆက္သြင္းျခင္းျပဳ ရ ေသာ ႏိုင္ငံေရး ဆက္ဆံ မွဳ ေလာက္ သာျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္း တေလၽွာက္လံုး လိုလို ပင္ ရွမ္းနယ္ အႀကီး အကဲ မ်ား သည္ မိမိတို ့၏ ျပည္ နယ္ မ်ား ကို မိမိတို ့သေဘာ အတိုင္း လြတ္လပ္ စြာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾက သည္သာ ျဖစ္သည္။ တႏိုင္ငံလံုး ၏ အေရး ႏွင့္ သက္ဆိုင္ ျခင္းမရွိ လၽွင္ ျမန္မာမင္းဆက္ ဘုရင္မ်ား သည္ ရွမ္းျပည္နယ္ မ်ား ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အား ၀င္ ေရာက္စြက္ ဖက္ျခင္းျပဳ သည္ကို လည္း မေတြ ့ရေခ်။






နိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးႏွင့္ ၿမိဳ႕ ေပါင္း (၄၃) ၿမိဳ႕ကိုတည္ပုံ


မစၥတာဝုဒ္ ေရးသားေသာ ယိုးဒယားရာဇဝင္၌ ပုဂံမင္းအႏု႐ုဒၶ (အေနာ္ရထာမင္းကို ေခၚေသာအမည္) သည္ တ႐ုတ္နိုင္ငံေတာင္ပိုင္းႏွင့္ ခမာ (မြန္) နိုင္ငံျဖစ္ေသာ ကေမၺာဒီယားနိုင္ငံကို ေအာင္ျမင္ေၾကာင္း၊ ယိုးဒယားတနိုင္ငံလုံး၌ အေနာ္ရထာမင္းေစာ၏ တန္ခိုးအာဏာ လႊမ္းမိုးသည္ကို ယုံမွားဖြယ္မရွိေၾကာင္း၊ အေနာ္ရထာမင္းကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ဗုဒၶအယူဝါဒ ထြန္းကားစည္ပင္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။


ယိုးဒယားဘာသာႏွင့္ ေရးေသာစာတမ္းမ်ား၌ အေနာ္ရထာမင္းကို “ မဟာေဇယ်ဘယမင္း ” ဟု ဘြဲ႕ေပးေလသည္။ ကိုခ်င္ခ်ိဳင္းနား ျပည္အထိ အေနာ္ရထာမင္း တိုက္ခိုက္သိမ္းယူခဲ့ေၾကာင္းလည္း ဆိုသည္။ ထိုျပင္ ယိုးဒယား ရာဇဝင္ တေဆာင္၌ ပုဂံျပည္ဘုရားမ်ားသည္ ဂ်ားဗားကြ်န္းေစတီႏွင့္ ပုံတူသျဖင့္ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ဂ်ားဗားကြ်န္းသို႔လည္း စစ္ခ်ီႂကြေရာက္ေကာင္း ႂကြေရာက္လိမ့္မည္ဟု ေရးသားထားသည္ကို ေတြ႕ရျခင္းျဖင့္ ရာဇဝင္ဆရာတို႔သည္ အေနာ္ရထာမင္း၏ ဘုန္းတန္ခိုးအာဏာကို အသိအမွတ္ျပဳ ယုံစားၾကေၾကာင္း ထင္ရွားသည္။


ယင္းသို႔ နိုင္ငံေတာ္ကို ခ်ဲ႕ ထြင္႐ုံမက မင္းတရားႀကီးသည္ နိုင္ငံေတာ္ကိုလည္း စည္ပင္ဝေျပာေအာင္ ျပဳစုေတာ္မူသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံအလုံး၌ ဆည္ေျမာင္း ကန္ေခ်ာင္းမ်ား ျပဳစုေတာ္မူသည္။ မိတၳိလာကန္ကို ဆည္ဖို႔သည္။ ေက်ာက္ဆည္ခရိုင္ရွိ ျပကၡေရြေတာင္၊ ကယြတ္ေတာင္ထက္မွ က်ေသာေရကို အတန႔္တန႔္ဆည္၍ ေရေသာက္ကန္ျပဳၿပီးလွ်င္ ပန္းေလာင္ျမစ္နား၌ ကင္းတား၊ ငနိုင့္ေသဥ္၊ ေျပာင္းျပ၊ ကူမည္း ေပါင္းေလးဆည္၊ ေဇာ္ဂ်ီျမစ္နား၌ ႏြားတက္၊ ကြမ္းေဆး၊ ဂူေတာ္၊ (ငေျပာင္း) ေပါင္းသုံးဆည္ စုစုေပါင္း မင္းပယ္ရွစ္သိန္းကို ျပဳေတာ္မူသည္။


ထိုေနာက္ ပင္လယ္၊ ျမစ္မနား၊ ျမစ္သား၊ ျမင္းခုံတိုင္၊ ယမုံး၊ ပနံ၊ မကၡရာ၊ တျပက္သာ၊ သင္ေတာင္၊ တမုတ္ဆိုးႏွင့္ ခံလူးတူသာ လယ္တြင္း ဆယ့္တရြာကို ျပဳစုေတာ္မူသည္။ ရွမ္းျပည္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္ ႏွစ္ဘက္စပ္ၾကား ရွမ္းယြန္းတို႔ မေရာစိမ့္ေသာငွာ ေျမာက္ဘက္ အေရွ႕ဘက္တို႔၌ ေကာင္းစင္၊ ေကာင္းတန္၊ ေရႊဂူမိုးတား၊ တေကာင္း၊ ႀကံညႇပ္၊ မကၡရာ၊ ျမင္စိုင္း စေသာ ကင္းၿမိဳ႕ေပါင္း ၄၃ ၿမိဳ႕ကို တၿပိဳင္နက္တည္း အေျမာ္အျမင္ျဖင့္ တည္ေလသည္။ ျမန္မာျပည္အလုံး၌ ဘုရားဂူေက်ာင္း တန္ေဆာင္းဇရပ္တို႔ကို အႏွံ့အစပ္ တည္ထားေတာ္မူ၍ ေနျပည္ေတာ္ ပုဂါရာမသို႔ ျပန္ေတာ္မူသည္။


အေနာ္ရထာမင္း ပုဂံသို႔ေရာက္၍ ၿမိဳ႕တြင္းသို႔ သရဘာတံခါးမွ ဝင္မည္အရွိ ေအာင္သာျမစ္ေျခအရပ္ဝယ္ ကၽြဲရိုင္းတေကာင္သည္ လူသူမသြားလာနိုင္ေအာင္ ရန္ျပဳသည္ဟု နားေတာ္ေလၽွာက္သျဖင့္ စီးလာေသာ ဆင္ေတာ္ကို ျပန္လွည့္ကာ ျမစ္ေျခေအာင္သာသို႔ ခ်ီေလေတာ္မူ၏။ ေရာက္ေတာ္မူ၍ ကၽြဲရိုင္းကို ျမင္ေတာ္မူလၽွင္ စီးေတာ္မူေသာဆင္ေတာ္ သန္ျမန္စြာကို ခၽြမ္းဖြင့္၍ လႊတ္ေတာ္မူ၏။ သို႔ရာတြင္ ဆင္ေတာ္ေပၚ၌ပင္ ကၽြဲခတ္မိ၍ နတ္ရြာစံေတာ္မူသည္။ သာသနာေတာ္စီးပြား၊ ကိုယ္ေတာ္ျမတ္စီးပြား၊ သားေတာ္အစဥ္ ေျမးေတာ္အဆက္ ျမစ္ေတာ္အညြန႔္တို႔၏ စီးပြား၊ ျပည္သူတကာတို႔၏ စီးပြားကို ၃၃ ႏွစ္ပတ္လုံး ေဆာင္ေတာ္မူခဲ့ေလသည္။ အေနာ္ရထာမင္း ကံကုန္ေသာ္ သားေတာ္ ေစာလူမင္း နန္းတက္သည္။


မင္းတရားႀကီး ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ခဲ့ေသာ နိုင္ငံအပိုင္းအျခားကား……






အေနာက္ဘက္တြင္ ပဋိကၡယားမည္ ကုလားျပည္သည္ အျခားတည္း။


အေနာက္ေျမာက္ေထာင့္တြင္ ကတူးငနားႀကီး ေရတြင္းမီးလၽွင္ အျခားတည္း။


ေျမာက္ဘက္၌ကား ဂႏၶာလရာဇ္မည္ တ႐ုတ္ျပည္လၽွင္ အျခားတည္း။


အေရွ႕ ေျမာက္ေထာင့္၌ ကဝႏၲိ လည္းမည္ ပန္းေသးျပည္လၽွင္ အျခားတည္း။


အေရွ႕ ဘက္၌ စတိႆမည္ ပင္ကာျပည္လၽွင္ အျခားတည္း။


အေရွ႕ ေတာင္ထာင့္၌ အေယာစလည္း မည္ဂြ်မ္းတို႔ျပည္လၽွင္ အျခားတည္း။


တည္ခဲ့ေသာေစတီ ဘုရား၊ သိမ္မ်ား


ေလာကနႏၵာေစတီ(ပုဂံ)


တန္႔ၾကည့္ေတာင္ေစတီ


ေရႊစည္းခံုေစတီေတာ္(ပုဂံ)


ေရႊဆံေတာ္ေစတီ(ပုဂံ)


တူရင္းေတာင္ေစတီ


ငွက္ပစ္ေတာင္ဘုရား


ဥပါလိသိမ္