ႏုိင္ငံတကာတိပိဋကရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ပြဲတြင္အမွတ္တရပုံရိပ္လႊာ
Sunday, December 2, 2012
ႏုိင္ငံတကာတိပိဋကရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ပြဲ ဒီဇင္ဘာလ၂ရက္ေန႕မွ ၁၂ရက္ေန႕ထိ(၂.၁၂.၂၀၁၂)
ႏုိင္ငံတကာတိပိဋကရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ပြဲတြင္အမွတ္တရပုံရိပ္လႊာ
Friday, November 30, 2012
တန္႕ယန္းၿမိဳ႕အမွတ္တရေန႕မ်ား
Tuesday, April 3, 2012
ကံစီမံလုိ႕ လူတန္းစား ကြဲျပား၇ပုံ
သူ႕ကုိသတ္ျဖတ္၊သက္တိုတတ္၊ မသတ္အသက္ရွည္။
ညွဥ္းဆဲသူမ်ား၊အနာမ်ား၊သနားက်န္းမာမည္။
ေဒါသမီးလွ်ံ၊အက်ည္းတန္၊သည္းခံလွပမည္။
မနာလုိျပန္၊ေျခြရံကြာ၊ၾကည္သာေျခြရံမည္။ံ
မေပးလႈက၊မြဲျပာက်၊လႈမွေပါမ်ားမည္။
မရုိမေသ၊မ်ဳိးယုတ္ေျခ၊ရုိေသမ်ဳိးျမတ္မည္။
မေမးမျမန္း၊ဥာဏ္ျမင္ကန္း၊စုံစမ္းဥာဏ္ၾကီးမည္။
ဆုိးတာျပဳက၊ဆုိးတာရ၊ေကာင္းမွ ေကာင္းစားမည္။
ဆုိးေကာင္းနွစ္တန္၊ကံစီမံ၊ခံစံၾကရမည္။
ညွဥ္းဆဲသူမ်ား၊အနာမ်ား၊သနားက်န္းမာမည္။
ေဒါသမီးလွ်ံ၊အက်ည္းတန္၊သည္းခံလွပမည္။
မနာလုိျပန္၊ေျခြရံကြာ၊ၾကည္သာေျခြရံမည္။ံ
မေပးလႈက၊မြဲျပာက်၊လႈမွေပါမ်ားမည္။
မရုိမေသ၊မ်ဳိးယုတ္ေျခ၊ရုိေသမ်ဳိးျမတ္မည္။
မေမးမျမန္း၊ဥာဏ္ျမင္ကန္း၊စုံစမ္းဥာဏ္ၾကီးမည္။
ဆုိးတာျပဳက၊ဆုိးတာရ၊ေကာင္းမွ ေကာင္းစားမည္။
ဆုိးေကာင္းနွစ္တန္၊ကံစီမံ၊ခံစံၾကရမည္။
Wednesday, March 28, 2012
ရင့္က်က္သူမွာမရွိသင့္တဲ့ လကၡဏာရပ္မ်ား
လူေတြဟာ အသက္ႀကီးလို႔ ရင့္က်က္တာမဟုတ္သလို အသက္ငယ္လို႔ မရင့္က်က္တာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ဘဝရဲ႕စိန္ေခၚမႈကို အႀကိမ္ႀကိမ္ရင္ဆိုင္ရဲၿပီး ႀကံဳေတြ႔ရတဲ့အခက္အခဲကို ေျဖရွင္းေက်ာ္လႊားႏိုင္ရင္ ရင့္က်က္တဲ့လမ္း၊ ေအာင္ျမင္တဲ့လမ္းဆီကို ေလွ်ာက္လွမ္းႏိုင္ပါတယ္။ ေပးဆပ္ဖို႔လဲမဝံ့၊ ေစာင့္ေမွ်ာ္ဖို႔လဲမလုပ္ဘဲ လြယ္လြယ္ေျပာ၊ လြယ္လြယ္လက္လြတ္တတ္သူက ဘယ္ေတာ့မွ ေအာင္ျမင္တဲ့လမ္းဆီ မေရာက္ႏိုင္ပါဘူး။
ရင့္က်က္သူမွာမရွိသင့္တဲ့ လကၡဏာရပ္မ်ား ---
(၁) ခ်က္ခ်င္းတုန္႔ျပန္တယ္၊ ဆင္းရဲသားစိတ္ထားရွိတယ္။
(i) အခြင့္အေရးတစ္ခုနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔တိုင္း သူတို႔ေတြ႔တာက အခြင့္အေရးထဲက အခက္အခဲကိုျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ "No"လို႔ ခ်က္ခ်င္းျငင္းဆန္တတ္သူျဖစ္တယ္။
(ii) ဆင္းရဲသားစိတ္ထားလိုမ်ဳိး ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ႀကီးပြားခ်င္ၾကတယ္။ အလြယ္တကူရတဲ့အရာက တန္ဖိုးရွိတဲ့အရာ မဟုတ္သလို တန္ဖိုးရွိတဲ့အရာကလည္း အလြယ္တကူ မရႏိုင္ပါဘူး။ အိုလံပစ္ ေရႊတံဆိပ္ပိုင္ရွင္ေတြက တစ္ညတည္း ႀကိဳးစားခဲ့ၾကတာမဟုတ္ပါဘူး။ ၿပိဳင္ပဲြမွာ သူတို႔ရလိုက္တာက သူတို႔ ႀကိဳးစားေလ့က်င့္ခဲ့တဲ့ရလဒ္အတြက္ လူေတြရဲ႕အသိအမွတ္ျပဳျခင္းေတြျဖစ္တယ္။ "Rich Dad Business School" စာအုပ္မွာေျပာထားတာက အေမရိကန္မွာ ထီတစ္သန္းဆုေပါက္သူေတြဟာ ၅ႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာ သူတို႔ရဲ႕ဘဝက အရင္ကေလာက္မေပ်ာ္ဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။
(၂)
(i) ကိုယ့္ဆီမွာရွိတဲ့ အေတြးအေခၚေဟာင္းေတြကို မေျပာင္းလဲခ်င္ဘူး
လူလူခ်င္းၾကားမွာ အေျခခံကဲြျပားေနတဲ့အခ်က္က ေတြးေခၚနည္း ျခားနားတာပဲျဖစ္တယ္။ ေအာင္ျမင္သူျဖစ္ခ်င္ရင္ ကိုယ့္ဆီမွာရွိတဲ့ အေတြးအေခၚေဟာင္းေတြကို အရင္ဆံုးေျပာင္းလဲပစ္ရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ အျပဳအမူကို ေျပာင္းလဲရပါတယ္။ ကိစၥရပ္တစ္ခုေဆာင္ရြက္တဲ့အခါ အခက္အခဲ၊ အဟန္႔အတားကို သင္အရင္ဆံုးျမင္ရင္ ေအာင္ျမင္ဖို႔မေျပာနဲ႔ မျဖစ္ေျမာက္တဲ့အံ့ၾသဖြယ္ျဖစ္ရပ္မွာ သင္ပါသြားႏိုင္ပါတယ္။ ေဟာင္းတဲ့အေတြးအေခၚဆိုတာ... ခ်က္ခ်င္းတုန္႔ျပန္တာ၊ ဆင္းရဲသားစိတ္ထားရွိတာ၊ အခက္အခဲႀကံဳတာနဲ႔ ေနာက္ဆုတ္ေျပးတာ.. ေတြျဖစ္တယ္။ ႀကံ့ႀကံ့ခံတဲ့အားက အရာအားလံုးကို သိမ္းသြင္းႏိုင္ပါတယ္။ ေဟာင္းအိုတဲ့ အျပဳအမူဆိုတာ... အရက္ေသာက္တယ္၊ ဖဲရိုက္တယ္၊ အက်ဳိးမရွိတဲ့ ေျဖေဖ်ာ္မႈေတြျဖစ္တယ္။
(ii) တျခားလူကို ေနာက္ကြယ္မွာ ေဝဖန္ကဲ့ရဲ႕ဖို႔ ႏွစ္သက္တယ္
ဒီလိုလူမ်ဳိးကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က အားယားေနသူလို႔ တင္စားတယ္။ ဒီလိုစကားကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ နားမေထာင္ဘူး၊ မေျပာဘူး၊ လက္ဆင့္မကမ္းဘူး။ သူေျပာဆိုေဝဖန္တဲ့စကားက မွန္တယ္ထားဦး သူ႔အတြက္လည္း ဘာေကာင္းက်ဳိးမွ မရွိပါဘူး။
(iii) အၿမဲညည္းတြားတယ္၊ အျပဳအမူ အပ်က္ေဆာင္တယ္
လူဆိုတာ ေျခာက္ပစ္မကင္းပါဘူး။ ခၽြတ္ယြင္းခ်က္ အနည္းအမ်ားေတာ့ ရွိတတ္ၾကပါတယ္။ ကိုယ္က်င့္တရားအတြက္ မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ သူတို႔ကို ေကာင္းတဲ့အၾကည့္နဲ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ၾကည့္ဖို႔လိုတယ္။ ပိုအေရးႀကီးတာက သူ႔ရဲ႕ခၽြတ္ယြင္းခ်က္ကိုပဲ အၿမဲမၾကည့္ဖို႔ျဖစ္တယ္။ သူ႔အေပၚ ကိုယ္မေက်မနပ္ ညည္းတြားတာေတြက မွန္ခဲ့တယ္ဆိုရင္ေတာင္ မညည္းတြားသင့္ပါဘူး။ အေၾကာင္းက ေအာင္ျမင္သူေတြဟာ ဘယ္ေတာ့မွ မညည္းတြားလို႔ပါပဲ။
(iv) သင္ယူဖို႔ ျငင္းဆန္တယ္၊ ေျပာင္းလဲဖို႔ ျငင္းဆန္တယ္
၂၁ရာစုေလာကရဲ႕ထူးျခားတဲ့ လဏၡာသံုးရပ္က ... အျမန္ႏႈန္း၊ ေျပာင္းလဲႏႈန္းနဲ႔ ကပ္ဆိုက္ႏႈန္းျဖစ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕နည္းဗ်ဴဟာက သင္ယူမယ္၊ လုပ္ငန္းေတြကို ေျပာင္းလဲမယ္။ သင္ျမန္ျမန္သင္ယူႏိုင္ေလ သင့္ေျပာင္းလဲႏႈန္းကျမန္ေလ ေအာင္ျမင္မႈကို သင္ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ရေလျဖစ္တယ္။ ဒီကေန႔ေခတ္ လုပ္ငန္းေတြရဲ႕ယွဥ္ၿပိဳင္မႈက လူရဲ႕အရည္အခ်င္း ယွဥ္ၿပိဳင္မႈျဖစ္တယ္။ လူရဲ႕အရည္အခ်င္း ယွဥ္ၿပိဳင္မႈက သင္ယူျခင္းရဲ႕ယွဥ္ၿပိဳင္မႈပဲျဖစ္တယ္။ ကပ္ဆိုက္တဲ့ကာလမွာ သင္ေအာင္ျမင္ခ်င္ရင္ မ်ားမ်ားသင္ယူရတယ္။ ဒီကေန႔ေခတ္ သူေဌးသူၾကြယ္တခ်ဳိ႕ဟာ ေနာင္ ၅ႏွစ္ ၁ဝႏွစ္မွာ ၈ဝ%က ေဒဝါရီခံရကိန္းရွိတယ္။ တကယ္လို႔ သင္ေအာင္ျမင္ခ်င္ရင္ သင္ယူရမယ္၊ ေျပာင္းလဲရမယ္။
(၃) ခံစားခ်က္ရဲ႕ အထိန္းအခ်ဳပ္ကို အၿမဲခံတယ္
ေလာကမွာျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ ေၾကကဲြဝမ္းနည္းျခင္းေတြ၊ ေၾကာက္ရြံ႔ျခင္းေတြဟာ လူလူခ်င္းၾကား သည္းမခံႏိုင္လို႔ ျဖစ္လာတာေတြျဖစ္တယ္။ တခ်ဳိ႕က မျဖစ္စေလာက္ကိစၥနဲ႔ ေဒါသအႀကီးအက်ယ္ထြက္တယ္။ ေပါက္ကဲြတယ္။ ေအာင္ျမင္ျခင္းအတြက္ အေျခခံအခ်က္(၅)ခ်က္မွာ တစ္အခ်က္က ကိုယ့္ခံစားခ်က္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ျခင္းျဖစ္တယ္။ ႏွစ္အခ်က္က က်န္းမာေရး။ သံုးအခ်က္က အခ်ိန္စီမံခန္႔ခဲြေရး၊ ေလးအခ်က္က ဘ႑ာစီမံခန္႔ခဲြေရး၊ ငါးအခ်က္က ေကာင္းမြန္တဲ့ လူလူခ်င္းဆက္ဆံေျပာဆိုေရးေတြျဖစ္တယ္။
ေကာင္းမြန္တဲ့ လူလူခ်င္းဆက္ဆံေျပာဆိုေရးရဲ႕ အဓိကအခ်က္(၃)ခ်က္က
(i) တျခားသူကို ကိုယ့္ကိုယ္ကိုထက္ ပိုဂရုစိုက္တာျဖစ္တယ္။
(ii) အျပစ္မရွာဘူး၊ မညည္းတြားဘူး၊ မေဝဖန္ဘူး။ မ်ားမ်ားခ်ီးက်ဴး ခ်ီးမြမ္းတယ္၊ မ်ားမ်ားခြင့္လႊတ္နားလည္တယ္။
(iii) နားေထာင္ေကာင္းသူ၊ ေျပာဆိုဆက္ဆံေရးေကာင္းသူ လုပ္တယ္။ ဂရုစိုက္ေဖာ္ေရြမႈက ေအးစက္လ်စ္လ်ဴရႈမႈထက္မ်ားတယ္။
(၄) စိတ္မွန္းနဲ႔ ကိစၥရပ္ေတြကို ေဝဖန္ပိုင္းျခားတယ္၊ မွန္ကန္တဲ့ အေၾကာင္းရင္းကို အေျခမခံဘူး
ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ေန႔စဥ္ဘဝမွာ လူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ကိစၥရပ္ေတြကို စိတ္မွန္းနဲ႔ပဲ ေဝဖန္ပိုင္းျခားၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ထင္တာက ဒီလိုပါ။ ကၽြန္မထင္တာက ဟိုလိုပါ။ ထင္တာေျပာရရင္...
(၅) အလုပ္လုပ္ရမွာ ယံုၾကည္မႈကို အမွီမျပဳဘူး။ လူ႔အေျပာကိုပဲ အမွီျပဳတယ္
လူ႔ဘဝက ကိုယ့္အတြက္ရွင္သန္တာျဖစ္တယ္၊ သူတစ္ပါးအတြက္ ရွင္သန္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူတစ္ပါးရဲ႕ပါးစပ္က သူ႔ကိုယ္ေပၚမွာရွိတဲ့အတြက္ ေျပာခ်င္ရာေျပာပါေစ။ ဂရုမစိုက္ပါနဲ႔။ လမ္းမွားညႊန္ျပၿပီး အဲဒီအမွားအတြက္ ကိုယ္တိုင္တာဝန္ယူေပးသူ မရွိပါဘူး။ တကယ့္လမ္းမွန္ကို ညြန္ျပတဲ့ ဆရာေကာင္းသမားေတြ ေပါမ်ားပါတယ္။
ဒီေလာကရဲ႕လူအုပ္စုကို ႏွစ္ဖဲြ႔ခဲြရင္ တစ္ဖက္က ၅%နဲ႔ က်န္တစ္ဖက္က ၉၅%ျဖစ္တယ္။ ၅%ေသာ ေအာင္ျမင္သူေတြက မေအာင္ျမင္ခင္မွာ လူေတြရဲ႕ကဲ့ရဲ႕ေဝဖန္တာကို ခံရတယ္။ အရူး၊ လူတံုးလူအလို႔ အေခၚခံရတယ္။ ေလဒီယိုတီထြင္ခဲ့သူဟာ အရူးလို႔စြပ္စဲြခံရၿပီး အရူးေဆးရံုအပို႔ခံခဲ့ရပါတယ္။ လူအမ်ားရဲ႕(၉၅%)ဘဝလို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မျဖတ္သန္းခ်င္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အေခၚခံရပါေစ၊ အေလွာင္ရယ္ခံရပါေစ ေက်နပ္ပါတယ္။
လူကိုေႏြးေထြးေစတဲ့ စကားငါးခြန္း
(၁) တန္ဖိုးထားထိုက္ဆံုးစကားတစ္ခြန္း "နင့္ကိုငါခ်စ္တယ္"
ဒီစကားတစ္ခြန္းကို သင္ၾကားလိုက္ရၿပီဆိုရင္ သင္ဟာတျခားသူရဲ႕ခ်စ္ျခင္းကို ခံလိုက္ရတာျဖစ္ပါတယ္။ ေလာကမွာ အခ်စ္ခံရထက္တာ ပိုခ်ဳိၿမိန္၊ ပ်ဳိေပ်ာ္ရႊင္တဲ့အရာ ရွိႏိုင္ဦးမလား? တကယ္လို႔ ဒီလိုစကားတစ္ခြန္းကို သင္လည္း ေျပာလိုက္ၿပီဆိုရင္ စိတ္ကူးထဲကအေဖာ္ကို သင္ရွာေတြ႔ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ျပေနပါတယ္။ လူ႔ပင္လယ္ထဲမွာ ကူးခပ္ရင္း တစ္ေန႔ေန႔ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္ သင္မ်က္စိျဖတ္ခနဲအလက္ "ေဟာ.. သူ(သူမ)ပဲ!"ဆိုတဲ့ အေဖာ္ကို သင္ေတြ႔သြားခဲ့တယ္။ အခ်စ္ရွိၿပီဆိုရင္ အထီးမက်န္ေတာ့ဘူး။ အခ်စ္ရွိၿပီဆိုရင္ စိတ္မေလေတာ့ဘူး။ အခ်စ္ရွိၿပီဆိုရင္ စိတ္မေတြေဝေတာ့ဘူး။ အခ်စ္ရွိၿပီဆိုရင္ ေပါ့ေပါ့ေနလို႔မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ အခ်စ္က ေရြးခ်ယ္ျခင္းတစ္မ်ဳိး၊ အခ်စ္က ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္းတစ္မ်ဳိး၊ အခ်စ္က အားအင္တစ္မ်ဳိး၊ အခ်စ္က တာဝန္တစ္မ်ဳိး... ျဖစ္ပါတယ္။
(၂) ႏွစ္သိမ့္ထိုက္ဆံုးစကားတစ္ခြန္း "အခုပဲလာခဲ့မယ္"
လူတိုင္းမွာ အကူအညီလိုတဲ့အခ်ိန္ေတြ ရွိပါတယ္။ တစ္ပတ္ေလာက္ ပင္ပင္ပန္းပန္းအလုပ္လုပ္ၿပီး နားရက္မွာ သင္အနားယူေနတုန္း ရုတ္တရက္ အိမ္ကေရစက္ေခါင္းပ်က္သြားတယ္။ ေရပိုက္ျပင္သမားကို သင္ခ်က္ခ်င္းဖုန္းဆက္ေတာ့ သူက "ကၽြန္ေတာ္ အခုပဲလာခဲ့မယ္"လို႔ ျပန္ေျဖတဲ့အခ်ိန္ သင့္စိတ္သက္သာရာရသြားတယ္။ သင္ကားေမာင္းေနတုန္း လမ္းတစ္ေနရာမွာ ရုတ္တရက္ ကားပ်က္သြားတယ္။ ေနာက္ကားေတြက သင့္ကားေနာက္တန္းစီၿပီး ဟြန္းအဆက္မျပတ္တီးေနတယ္။ သင္စိတ္ပူပန္လႈပ္ရွားၿပီး သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္ကို သင္ဖုန္းဆက္တယ္။ သူငယ္ခ်င္းရဲ႕ "ငါအခုပဲလာခဲ့မယ္"ဆိုတဲ့စကားက သင့္ရင္ထဲက အစိုင္အခဲကို ေျပေလ်ာ့သြားေစပါတယ္။
(၃) လူကိုယံုၾကည္မႈတိုးေစဆံုး စကားတစ္ခြန္း "မင္းလုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ ငါယံုတယ္"
ဆရာတစ္ဦးက ကၽြန္ေတာ့္ကိုေျပာျပဖူးတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြကို သူအခ်က္က်က် ကိုင္တြယ္နည္းက ေက်ာင္းသားေတြနဲ႔ အၿမဲတမ္း ႏွစ္ကိုယ္ၾကား ေဆြးေႏြးတာပဲျဖစ္တယ္။ အမွတ္ေကာင္းတဲ့ ေက်ာင္းသားျဖစ္ျဖစ္၊ အမွတ္မေကာင္းတဲ့ ေက်ာင္းသားျဖစ္ျဖစ္ ဆရာအၿမဲေျပာေလ့ရွိတာက "မင္းလုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ ဆရာယံုတယ္"ဆိုတာပဲျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူသင္ဖူးတဲ့ ေက်ာင္းသားတိုင္းလိုလိုဟာ မိမိကိုယ္ကုိယ္ယံုၾကည္စိတ္ အျပည့္ရွိသူေတြျဖစ္တယ္။ "လုပ္ႏိုင္သူ"ေတြက "ပိုလုပ္ႏိုင္"ခဲ့ၾကၿပီး "မလုပ္ႏိုင္သူ"ေတြလည္း "လုပ္ႏိုင္"ခဲ့ၾကတယ္။
ဆြန္ယက္ဆင္ေျပာခဲ့တဲ့ စကားတစ္ခြန္းကို ကၽြန္ေတာ္အမွတ္ရမိပါတယ္။
"စိတ္ထဲမွာ လုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ယံုၾကည္မႈရွိရင္ ေတာင္ကိုေရြ႔တာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ပင္လယ္ကို ေျမဖို႔တာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေနာက္ဆံုးမွာ ၿပီးေျမာက္ေအာင္လုပ္ႏိုင္တယ္။ တကယ္လို႔ စိတ္ထဲမွာ လုပ္ႏိုင္မွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ယံုၾကည္မႈရွိရင္ လက္ဖဝါးလွည့္တာ၊ သစ္ကိုင္းကိုခ်ဳိးတာေလာက္ လြယ္ကူတဲ့အလုပ္ကိုေတာင္ ၿပီးေျမာက္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္မွာမဟုတ္ပါဘူး"
ေက်ာင္းသားေတြမွ မဟုတ္ပါဘူး။ လူႀကီးေတြလည္း အဲဒီလိုပဲျဖစ္တယ္။ လူတစ္ေယာက္ဟာ အခက္အခဲႀကံဳခ်ိန္၊ အမွားလုပ္မိခ်ိန္၊ ဒါမွမဟုတ္ ေတြေဝဆံုးျဖတ္ရခက္ေနခ်ိန္မွာ သူ႔ရဲ႕လမ္းညႊန္သူ ဒါမွမဟုတ္ သူ႔သူငယ္ခ်င္းက "မင္းကို ငါယံုတယ္"၊ "မင္းလုပ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ ငါသိတယ္"ဆိုတဲ့စကားတစ္ခြန္း ေျပာေပးရံုနဲ႔ သူ႔ကိုသတၱိအင္အားေတြ ျပန္လည္ျပည့္တင္းေစပါတယ္။
(၄) အတင္းအဖ်င္းကို ပထုတ္ႏိုင္ဆံုးစကားတစ္ခြန္း "မင္းလမ္းမင္းေလွ်ာက္ သူတို႔ေျပာခ်င္ရာ ေျပာပါေစ"
ကၽြန္ေတာ့္ဖခင္ ကၽြန္ေတာ္ကိုစကားတစ္ခြန္းေျပာဖူးတယ္။
"တကယ္လို႔ တျခားလူ မရယူႏိုင္တဲ့အရာကို သားရယူခ်င္ရင္ သူတို႔မေပးဆပ္ႏိုင္တဲ့အရာကို သားေပးဆပ္ရလိမ့္မယ္။ တကယ္လို႔ တျခားလူအနားယူခ်ိန္ သားလည္းအနားယူမယ္၊ တျခားလူအလုပ္လုပ္ခ်ိန္မွ သားအလုပ္လုပ္မယ္။ တျခားလူ ဘဝကို ဘယ္လိုျဖတ္သန္းရင္ သားလည္းသူတို႔အတိုင္း ျဖတ္သန္းမယ္ဆိုရင္ သူတို႔ရတာပဲ သားရလိမ့္မယ္"
ဘဝမွာ ေအာင္ျမင္သူေတြဟာ တျခားလူထက္ ေဝးေဝးၾကည့္တယ္၊ တျခားလူထက္ နက္နက္ေတြးတယ္၊ တျခားလူထက္ ပိုအလုပ္လုပ္တယ္။ အဲဒီလိုပဲ အတင္းအဖ်င္း၊ ေကာလဟာလေတြလည္း သူတို႔နဲ႔အေဖာ္ျပဳတာ ခံရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တျခားလူဆီကေန မတူတဲ့အသံကိုၾကားရတဲ့အခါ ကိုယ့္ရဲ႕ျပဳမူေျပာဆိုမႈကို ဆန္းစစ္ရသလို၊ ကိုယ့္ရဲ႕ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုလည္း ပိုခိုင္ၿမဲေအာင္လုပ္ရပါတယ္။
လူရြန္းေျပာသလိုပါပဲ..."သူတုိ႔ေျပာခ်င္ရာ ေျပာပါေစ... ကဲ့ရဲ႕ေဝဖန္ အတင္းအဖ်င္းေျပာသူေတြရဲ႕ ခ်ီးက်ဴးစကားက ကိုယ္ေအာင္ျမင္မႈရၿပီးခ်ိန္မွ ၾကားရတတ္တဲ့ စကားျဖစ္တယ္"။
(၅) ေျပာရအခက္ဆံုးနဲ႔ သေဘာထားကဲြလဲြမႈကို အေျဖရွင္းႏိုင္ဆံုး စကားတစ္ခြန္း "မင္းမွန္တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္"
ဒီလိုစကားတစ္ခြန္းက တိုက္ပဲြထဲကလူတစ္ေယာက္ကို လက္နက္ခ်ခိုင္းသလိုပါပဲ.. ျငင္းခုန္ရန္ျဖစ္ပဲြမွာ အမွားကိုဝန္ခံတာဟာ အရမ္းမ်က္ႏွာသာမဲ့ေစတဲ့ လုပ္ရပ္ပါ။ ဒါေပမယ့္ အေျခအေန ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဒီလိုစကားတစ္ခြန္းက ေဒါသေၾကာင့္ ေတာက္ေလာက္မယ့္မီးကို အခ်ိန္မီ ၿငိမ္းေစႏိုင္သလို၊ ပြက္ေလာရိုက္ေနတဲ့ဦးေႏွာက္ကို ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေစႏိုင္သလို၊ ခ်ိန္ရြယ္ထားတဲ့ လက္သီးကို ျဖည္ေလ်ာ့ေစႏိုင္သလို၊
ကဲြျပားတဲ့အေတြးအျမင္ကို တစ္ေနရာတည္းမွာ စုဆံုေစႏိုင္ပါတယ္။ ထိခိုက္ဒဏ္ရာနဲ႔ ဆံုးရႈံးမႈကို ကာကြယ္တားဆီးႏိုင္သလို အဖဲြ႔ရဲ႕စည္းလံုးျခင္းနဲ႔ တည္ၿငိမ္ျခင္းကိုလည္း ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပါတယ္။
ဒီလိုစကားတစ္ခြန္းက မိသားစုအျငင္းပြားမႈမွာ ပိုအသံုးဝင္ပါတယ္။ လင္မယားၾကားမွာ ကိစၥေသးေသးမႊားမႊားနဲ႔ စကားမ်ားရန္ျဖစ္တဲ့အခါ တကယ္လို႔ တစ္ေယာက္ေယာက္က ဒီစကားကိုအရင္ဆံုးေျပာလိုက္ရင္ သေဘာထားကဲြလဲြမႈကို ရပ္တန္႔ေစႏိုင္ပါတယ္။ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ေသြးေအးသြားမွ ျပႆနာရဲ႕အရင္းအျမစ္ကိုရွာၿပီး ေျဖရွင္းႏိုင္ပါတယ္။ အခ်င္းခ်င္းခ်စ္ႀကိဳက္လို႔ အတူတကြေပါင္းဖက္ၾကၿပီးမွ ျပႆနာအေသးအမႊားနဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ဒဏ္ရာရထိခိုက္ေအာင္ ေျပာဆိုျငင္းခုန္ၾကမလဲ? "မင္းမွန္တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္" ဆိုတဲ့စကားတစ္ခြန္းက ဘာမွကို မဆံုးရႈံးေစႏိုင္ပါဘူး။
Monday, March 26, 2012
The Maha Bodhi Society of India
 |
| The Maha Bodhi Society of India was founded by Anagarika Dhammapala in May, 1891 for the purpose of resuscitation Buddhism in India and of restoring the ancient Buddhist shrines at Buddha Gaya, Sarnath and Kushinara. Having its Headquarters in Calcutta its main attention has been paid in the restoration and revival of the glory and sanctity of Buddha Gaya. For this he founded the Society’s first Centre at Buddha Gaya. Then centers were established in Sarnath, Sanchi, Lucknow, Orissa, New Delhi, Chennai Ajmer, Bangalore etc. Under the able guidance of Ven. Dr. D. Rewatha Thero, Present General Secretary of the Maha Bodhi Society of India, Buddhagaya centre is extending a commendable service to the Society and the Buddhist community around the globe. |
Today the Centre is extending the following activities:-
|
| Free Homeopathic Dispensary: Founded by Lt. Ven. Bulath Singhala Pannarama Thero , the dispensary looks after the needs of the local and needy people by giving them free medicines and treatment. A team of dedicated doctors and staff help in maintaining the proper functioning of the Dispensary. A free School for Children : The Maha Bodhi Vidyapeeth is a free school which is dedicated in giving the gift of Knowledge to the needy and less fortunate children of the locality. It has a strength of about 450 students and is still growing in numbers. The Centre believes that the child who attaings education can an asset to the Society. An Ambulance Service: Started in 1997, the Ambulance service is serving the community by taking the sick peo;oe to hospitals at a minimum cost so that the service is inexpensive and easy to use by less fortunate ,ambulance service the Buddhagaya Centre of the Maha Bodhi Society of India is one of the first to reach the spot of any natural calamity of disaster. Free Educational Sponsorship for the Handicap: The Buddhagaya Centre also provides free sponsorship to the deserving candidates who are physically handicap children and is presently sponsoring few such deserving candidates. |
|
Friday, March 23, 2012
၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ကမၻာ႔ ထိပ္တန္း တကၠသိုလ္ (၁၀၀) စာရင္း ထုတ္ျပန္
- Details
- Category: ေမာကၡႏုိင္ငံတကာသတင္း
- Published on Friday, 23 March 2012 12:09
- Written by ၀င္႔ထန္း
- Hits: 408
တိုက်ဳိတကၠသိုလ္ပံုကမၻာ႔တကၠသိုလ္မ်ား အဆင္႔သတ္မွတ္ခ်က္ကို ႏွစ္စဥ္ထုတ္ျပန္ေလ႔ရွိတဲ႔ Times Higher Education အဖြဲ႔ႀကီးက ၂၀၁၂ ခုႏွစ္အတြက္ ကမၻာ႔ ထိပ္တန္း တကၠသိုလ္ ၁၀၀ စာရင္းကို မၾကာခင္က ထုတ္ျပန္လိုက္္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၄၉ ႏိုင္ငံက ပညာရွင္ ၁၇၅၅၄ ဦးနဲ႔အတူ တကၠသုိလ္ ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ စစ္တမ္းနဲ႔ အဆင္႔သတ္မွတ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ထံုးစံအတိုင္း ထိပ္ဆံုး တကၠသိုလ္ ၁၀၀ မွာ အေမရိကန္ တကၠသိုလ္ေတြ အမ်ားဆံုးပါ၀င္ၿပီး၊ ဒုတိယ အမ်ားဆံုးက အဂၤလန္တကၠသိုလ္ေတြပါပဲ။ ထူးျခားမွႈက ဒီႏွစ္မွာ အာရွတကၠသိုလ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေရွ႕တန္းတက္လာျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္တကၠသိုလ္ေတြျဖစ္တဲ႔ ဟားဗတ္က (၁)၊ MIT က (၂)၊ စတန္းဖို႔ဒ္က (၄)၊ ဘာကေလ (၅)၊ ပရင္စတန္ (၇)၊ ေယးလ္ က (၁၀) ျဖစ္ပါတယ္။
အဂၤလန္ရဲ႕ ကိန္းဘရစ္က နံပါတ္ (၃) မွာရွိၿပီး၊ ေအာ႔စ္ဖိုဒ္႔ (၄) မွာရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ အဂၤလန္တကၠသုိလ္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မႏွစ္က အဆင္႔ထက္ အနည္းငယ္စီ ျပဳတ္က်သြားပါတယ္။
တကၠသုိလ္ ၁၀၀ စာရင္းမွာ ဂ်ပန္တကၠသိုလ္ ၅ ခု ပါ၀င္ၿပီး၊ တိုက်ဳိ တကၠသိုလ္က မႏွစ္က နံပါတ္ (၈) ေနရာကို ဆက္ထိန္းထားပါတယ္။ နယ္သာလန္ တကၠသိုလ္ ၅ ခုလည္း ၁၀၀ စာရင္းမွာ ပါ၀င္ပါတယ္။
တရုတ္က စင္၀ွာ တကၠသုိလ္က မႏွစ္က အဆင္႔ (၃၅) ကေန ဒီႏွစ္ အဆင္႔ (၃၀) ကို တက္လာပါတယ္။ ပီကင္း တကၠသိုလ္က အဆင္႔ (၄၃) ကေန (၃၈) ကို တက္လာပါတယ္။ ေဟာင္ေကာင္တကၠသိုလ္က အဆင္႔ (၄၂) ကေန ဒီႏွစ္ (၃၉) ကို ေရာက္လာပါတယ္။
စကၤာပူအမ်ဳိးသား တကၠသိုလ္က မႏွစ္္က အဆင္႔ (၂၇) ကေန၊ ဒီႏွစ္္ (၂၃) ေနရာကို ေရာက္လာပါတယ္။
ခ်ဳပ္ေျပာရရင္ ကမၻာ႔ပညာေရးဟာ အၿပိဳင္အဆိုင္ျဖစ္ေနသလို၊ တကၠသိုလ္ႀကီးေတြဟာလည္း ထိပ္ဆံုးေနရာကို တစ္ႏွစ္ထက္ တစ္ႏွစ္ အၿပိဳင္လုေနၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ တကၠသိုလ္ ၁၅၉ ခုကေတာ႔ တစ္ခုခ်င္းစီမွာ ကိုယ္ပိုင္ ၀ဘ္ဆိုဒ္ေတာင္ မရွိေသးတဲ႔အတြက္၊ ကမၻာ႔ထိပ္တန္းတကၠသိုလ္ (၄၀၀) အဆင္႔၀င္ဖု႔ိေတာင္ အလွမ္းေ၀းေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။
၀င္႔ထန္း
ရည္ညႊန္း Time Higher Education
Monday, March 19, 2012
သူေတာ္ေကာင္းအဂၤါ-၁၂ပါး
သူေတာ္လကၡဏာ၊ဆယ့္နွစ္ျဖာကား၊စိတ္ထားရွည္စြာ
မ၀ါၾကြားျခင္း၊မျပင္းေဒါသ၊မာနမထူး၊ေက်းဇူးသိျမင္
ဂုဏ္လွ်င္မျပိဳင္၊ျပည့္လႈိင္တင့္ႏူိး၊ကုိယ္က်ဳိးကုိသာ
မရွာေပလစ္၊သူ႕အျပစ္ကုိ၊မွတ္ဆစ္မထား၊သူတစ္ပါးကုိ
စကားျပစ္တင္၊မဆုိခ်င္ေရွာင္း၊မေကာင္းမႈ၌
မၾကိဳက္မရႊင္၊ေကာင္းမႈျမင္မႈ၊ၾကည္လင္၀မ္းသာ
သည္းခံမွာလည္း၊မ်ားစြာရွိေသာ္၊လူသူေတာ္ဟု
အံ့ေၾသာ္သိျမင္၊မွတ္တုံက်င့္ေလာ....။
ေလာကနီတိပ်ဳိ႕
မ၀ါၾကြားျခင္း၊မျပင္းေဒါသ၊မာနမထူး၊ေက်းဇူးသိျမင္
ဂုဏ္လွ်င္မျပိဳင္၊ျပည့္လႈိင္တင့္ႏူိး၊ကုိယ္က်ဳိးကုိသာ
မရွာေပလစ္၊သူ႕အျပစ္ကုိ၊မွတ္ဆစ္မထား၊သူတစ္ပါးကုိ
စကားျပစ္တင္၊မဆုိခ်င္ေရွာင္း၊မေကာင္းမႈ၌
မၾကိဳက္မရႊင္၊ေကာင္းမႈျမင္မႈ၊ၾကည္လင္၀မ္းသာ
သည္းခံမွာလည္း၊မ်ားစြာရွိေသာ္၊လူသူေတာ္ဟု
အံ့ေၾသာ္သိျမင္၊မွတ္တုံက်င့္ေလာ....။
ေလာကနီတိပ်ဳိ႕
ဘုရားဂုဏ္ေတာ္ပြားမ်ားရက်ဳိး
အရဟံပြား၊ထုိသူအား၊ေပါမ်ားလာဘ္မုိးေစြ။
သမၼာသမၺဳဒၶံ၊ပြားမ်ားျပန္၊ထက္သန္ဥာဏ္ၾကီးေပ။
၀ိဇၨာစရဏ၊ပြားမ်ားက၊ေအာင္ထၾကံစည္ေတြ။
သုဂေတာဂုဏ္၊ပြားမ်ားထုံ၊ေျပာတုံေအာင္ျမင္ေပ။
ေလာက၀ိဒူ၊ပြားမ်ားသူ၊သင္းၾကဴဂုဏ္ေထြေထြ။
အႏုတၱရ၊ပြားမ်ားက၊ကင္းထျပိဳင္ဘက္ေပ။
သတၳာေဒ၀ါ၊ပြားမ်ားပါ၊ၾသဇာအာဏာေကာင္းလွေပ။
ဗုဒၶဂုဏံ၊ပြားမ်ားျပန္၊စိတ္ၾကံသိရသေလ။
ဘဂ၀ါဂုဏံ၊ပြားမ်ားျပန္၊ဘုန္းကံၾကီးမားေပ။
သက္ရွည္ၾကြယ္၀၊က်ဳိးမ်ားလ၊ပြားထေန႕စဥ္ေပ။
သမၼာသမၺဳဒၶံ၊ပြားမ်ားျပန္၊ထက္သန္ဥာဏ္ၾကီးေပ။
၀ိဇၨာစရဏ၊ပြားမ်ားက၊ေအာင္ထၾကံစည္ေတြ။
သုဂေတာဂုဏ္၊ပြားမ်ားထုံ၊ေျပာတုံေအာင္ျမင္ေပ။
ေလာက၀ိဒူ၊ပြားမ်ားသူ၊သင္းၾကဴဂုဏ္ေထြေထြ။
အႏုတၱရ၊ပြားမ်ားက၊ကင္းထျပိဳင္ဘက္ေပ။
သတၳာေဒ၀ါ၊ပြားမ်ားပါ၊ၾသဇာအာဏာေကာင္းလွေပ။
ဗုဒၶဂုဏံ၊ပြားမ်ားျပန္၊စိတ္ၾကံသိရသေလ။
ဘဂ၀ါဂုဏံ၊ပြားမ်ားျပန္၊ဘုန္းကံၾကီးမားေပ။
သက္ရွည္ၾကြယ္၀၊က်ဳိးမ်ားလ၊ပြားထေန႕စဥ္ေပ။
ဆြမ္းခက္ခဲစဥ္က အားေပးကဗ်ာ
ေန႕စဥ္လႈပ္ရွား၊စာသင္သားတုိ႕
စိတ္ထားဇာနည္၊ဘာမထီဘူး
ဆီေရာင္မြဲႏႈတ္၊ပဲေတာ္ျပဳတ္ႏွင့္
ငရုတ္သီးေထာင္း၊ခ်ဥ္ရည္ေလာင္းလည္း
မေကာင္းဘူးဟဲ့၊ရႈံးမဲ့မဲ့ႏွင့္
ကဲ့ရဲ႕သျဂိဳဟ္၊ျပစ္မဆုိဘူး
ေလာင္းလုိသည့္ဟာ၊ေလာင္းၾကပါေစ
အာဟာေရ ပဋိကူလသညာ၊စီးျဖန္းကာလွ်င္
အိပ္ေမွးမစက္၊စာတက္စာအံ
စာျပန္စာက်က္၊မပ်က္ေစရ
ၾကဳိးစားျပမည္၊ဗုဒၶသာသနာရွည္ေၾကာင္းတည္း...။
စိတ္ထားဇာနည္၊ဘာမထီဘူး
ဆီေရာင္မြဲႏႈတ္၊ပဲေတာ္ျပဳတ္ႏွင့္
ငရုတ္သီးေထာင္း၊ခ်ဥ္ရည္ေလာင္းလည္း
မေကာင္းဘူးဟဲ့၊ရႈံးမဲ့မဲ့ႏွင့္
ကဲ့ရဲ႕သျဂိဳဟ္၊ျပစ္မဆုိဘူး
ေလာင္းလုိသည့္ဟာ၊ေလာင္းၾကပါေစ
အာဟာေရ ပဋိကူလသညာ၊စီးျဖန္းကာလွ်င္
အိပ္ေမွးမစက္၊စာတက္စာအံ
စာျပန္စာက်က္၊မပ်က္ေစရ
ၾကဳိးစားျပမည္၊ဗုဒၶသာသနာရွည္ေၾကာင္းတည္း...။
Sunday, March 18, 2012
ျမတ္စြာဘုရားရွင္အဆုံးအမ
မေကာင္းမႈမ်ား ေရွာင္ရွားပယ္ေလ။
ေကာင္းမႈတရား ျဖစ္ပြားစုံေစ။
မိမိစိတ္ဓာတ္ ဆြတ္ဆြတ္ျဖဴေစ။
ဤသုံးပါး ဘုရားဆုံးမေပ။
ကုိယ့္ခႏၶာအိမ္ၾကီး
ရုပ္ႏွင့္နာမ္တြဲေအာင္ရႈႈ။
အနိစၥေကာင္၊ဒုကၡေကာင္၊အနတၱေကာင္
တင္ေအာင္ႏွလုံးသြင္း။
အနိစၥတုံး၊ဒုကၡတုံး၊အနတၱတုံး လုံးလုံးမွတ္ရမယ္...။
ဓာတုနိဗၺာန္ပြဲ အားခဲၾကစုိ႕ေလး...။
ဓမၼစကားေန႕တုိင္းၾကားက
စိတ္ထားေဖြးလက္ သိဥာဏ္ထက္၏။
ခႏၶီသည္မူလ မာန္ကုိခ်
ေဒါသကိုပယ္ ေမတၱာကိုလြယ္ သတိမျပတ္ရႈ႕မွတ္ေနလွ်င္
ဘယ္အရာမွ ျမဲတယ္မျမင္
ေလာဘေဒါသေမာဟ ကင္းစင္
ထုိအခါမွ ဒုကၡျငိမ္းမည္ပင္...။
ေကာင္းမႈတရား ျဖစ္ပြားစုံေစ။
မိမိစိတ္ဓာတ္ ဆြတ္ဆြတ္ျဖဴေစ။
ဤသုံးပါး ဘုရားဆုံးမေပ။
ကုိယ့္ခႏၶာအိမ္ၾကီး
ရုပ္ႏွင့္နာမ္တြဲေအာင္ရႈႈ။
အနိစၥေကာင္၊ဒုကၡေကာင္၊အနတၱေကာင္
တင္ေအာင္ႏွလုံးသြင္း။
အနိစၥတုံး၊ဒုကၡတုံး၊အနတၱတုံး လုံးလုံးမွတ္ရမယ္...။
ဓာတုနိဗၺာန္ပြဲ အားခဲၾကစုိ႕ေလး...။
ဓမၼစကားေန႕တုိင္းၾကားက
စိတ္ထားေဖြးလက္ သိဥာဏ္ထက္၏။
ခႏၶီသည္မူလ မာန္ကုိခ်
ေဒါသကိုပယ္ ေမတၱာကိုလြယ္ သတိမျပတ္ရႈ႕မွတ္ေနလွ်င္
ဘယ္အရာမွ ျမဲတယ္မျမင္
ေလာဘေဒါသေမာဟ ကင္းစင္
ထုိအခါမွ ဒုကၡျငိမ္းမည္ပင္...။
Saturday, March 17, 2012
ျမန္မာတိုင္းရင္းသား ၁၃၅ မ်ိဳး
ကခ်င္တြင္ လူမ်ိဳးစု စုစုေပါင္း ၁၂ မ်ိဳး ရွိသည္။
(၁) ကခ်င္ Kachin
(၂) တရုမ္းTaron Taron
(၃) ဒေလာင္ Dalaung
(၄) ဂ်ိန္းေဖာ Jinghpaw
(၅) ေဂၚရီ Guari
(၆) ခခူ Hkahku
(၇) ဒူးလန္း Duleng
(၈) မရူ (ေလာ္ေ၀ၚ) Maru (Lawgore)
(9) ရ၀မ္ Rawang
(၁၀) လရွီ (လခ်ိတ္) Lashi (La Chit)
(၁၁) အဇီး Atsi
(၁၂) လီဆူး Lisu
ကယားတြင္ လူမ်ိဳးစု စုစုေပါင္း ၉ မ်ိဳး ရွိသည္။
(၁၃) ကယား Kayah
(၁၄) ဇယိမ္း Zayein
(၁၅) ကယန္း (ပေဒါင္) Ka-Yun (Padaung)
(၁၆) ကဲ့ခို Gheko
(၁၇) ေဂဘား Kebar
(၁၈) ဘရဲ႕ (ကေယာ) Bre (Ka-Yaw)
(၁၉) မႏုမေနာ Manu Manaw
(၂၀) ယင္းတလဲ Yin Talai
(၂၁) ယင္းေဘာ္ Yin Baw
ကရင္တြင္ လူမ်ိဳးစု စုစုေပါင္း ၁၁ မ်ိဳး ရွိသည္။
(၂၂) ကရင္ Kayin
(၂၃)ကရင္ျဖဴ Kayinpyu
(၂၄) ပေလကီး Pa-Le-Chi
(၂၅) မြန္ကရင္ (စာျဖဴ) Mon Kayin (Sarpyu)
(၂၆) စေကာ Sgaw
(၂၇) တာေလွပြား Ta-Lay-Pwa
(၂၈) ပကူး Paku
(၂၉) ဘြဲ Bwe
(၃၀) ေမာ္ေနပြား Monnepwa
(၃၁) မိုးပြား Monpwa
(၃၂) ႐ွဴး (ပိုး) Shu (Pwo)
ခ်င္းတြင္ လူမ်ိဳးစု စုစုေပါင္း ၅၃ မ်ိဳး ရွိသည္။
(၃၃) ခ်င္း (ဇိုမီး) Chin (Zomi)
(၃၄) ေမ့ေထး (ကသည္း) Meithei (Kathe)
(၃၅) ဆလိုင္း Saline
(၃၆) ကလင္ေကာ (လူေရွ) Ka-Lin-Kaw (Lushay)
(၃၇) ခမီ Khami
(၃၈) အ၀ခမီ Awa Khami
(၃၉) ေခါႏိုး Khawno
(၄၀) ေခါင္စို Kaungso
(၄၁) ေခါင္စိုင္ခ်င္း Kaung Saing Chin
(၄၂) ခြာဆင္းမ္ Kwelshin
(၄၃) ခြန္လီ (ဆင္) Kwangli (Sim)
(၄၄) ဂန္တဲ့ (လင္တဲ) Gunte (Lyente)
(၄၅) ေဂြးတဲ Gwete
(၄၆) ငြန္း Ngorn
(၄၇) ဆီစာန္ Zizan
(၄၈) ဆင္တန္ Sentang
(၄၉) ဆိုင္းဇန္ Saing Zan
(၅၀) ဇာေဟာင္ Za-How
(၅၁) ဇိုတံုး Zotung
(၅၂) ဇိုေဖ Zo-Pe
(၅၃) ဇို Zo
(၅၄) ဇန္ညွပ္ Zahnyet (Zanniet)
(၅၅) တေပါင္Tapong
(၅၆) တီးတိန္ Tiddim (Hai-Dim)
(၅၇) ေတဇန္ Tay-Zan
(၅၈) တိုင္ခ်ြန္း Taishon
(၅၉) သဒို Thado
(၆၀) ေတာရ္ Torr
(၆၁) ဒမ္ Dim
(၆၂) ဒိုင္ (ယင္ဒူး) Dai (Yindu)
(၆၃) နာဂ Naga
(၆၄) Tanghkul
(၆၅) Malin
(၆၆) Panun
(၆၇) Magun
(၆၈) Matu
(၆၉) Miram (Mara)
(၇၀) Mi-er
(၇၁) Mgan
(၇၂) လူရွိုင္း (လူေရွ) Lushei (Lushay)
(၇၃) Laymyo
(၇၄) Lyente
(၇၅) ေလာက္တူ Lawhtu
(၇၆) လိုင္ Lai
(၇၇) လိုင္ဇို Laizao
(၇၈) ၀ါကင္းမ္ Wakim (Mro)
(၇၉) Haulngo
(၈၀) အနူး Anu
(၈၁) အနန္ Anun
(၈၂) Oo-Pu
(၈၃) လင္းဘု Lhinbu
(၈၄) အရွိုAsho (Plain)
(၈၅) Rongtu
ဗမာတြင္ လူမ်ိဳးစု စုစုေပါင္း ၉ မ်ိဳး ရွိသည္။
(၈၆) ဗမာ Bamar
(၈၇) ထား၀ယ္ Dawei
(၈၈) ၿမိတ္ Beik
(၈၉) ေယာ Yaw
(၉၀) ယဗိန္း Yabein
(၉၁) ကဒူး Kadu
(၉၂) ကနန္း Ganan
(၉၃) ဆလံု Salon
(၉၄) ဖြန္ Hpon
မြန္္တြင္ လူမ်ိဳးစု စုစုေပါင္း ၁ မ်ိဳး ရွိသည္။
(၉၅) မြန္ Mon
ရခိုင္တြင္ လူမ်ိဳးစု စုစုေပါင္း ၇ မ်ိဳး ရွိသည္။
(၉၆) ရခိုင္ Rakhine
(၉၇) ကမန္လူမ်ိဳး Kamein
(၉၈) ခမီြး Kwe Myi
(၉၉) ဒိုင္းနက္ Daingnet
(၁၀၀) မရမာႀကီး Maramagyi
(၁၀၁) ၿမိဳ Mro
(၁၀၂) သက္ Thet
ရွမ္းတြင္ လူမ်ိဳးစု စုစုေပါင္း ၃၃ မ်ိဳး ရွိသည္။
(၁၀၃) ရွမ္း Shan
(၁၀၄) ယြန္း (ေလာ) Yun (Lao)
(၁၀၅) ကြီ Kwi
(၁၀၆) ဖ်င္ Pyin
(၁၀၇) ေယာင္ Yao
(၁၀၈) ဓေနာ Danaw
(၁၀၉) ပေလး Pale
(၁၁၀) အင္ Eng
(၁၁၁) စံု Son
(၁၁၂) ခမူ Khamu
(၁၁၃) ေကာ္ (အခါ အီေကာ) Kaw (Akha-E-Kaw)
(၁၁၄) ကိုးကန္႔ Kokant
(၁၁၅) ခႏၲီးရွမ္း Khamti Shan
(၁၁၆) ဂံုရွမ္း Hkun
(၁၁၇) ေတာင္ရိုး Taungyo
(၁၁၈) ဓနု Danu
(၁၁၉) ပေလာင္ Palaung
(၁၂၀) ေျမာင္ဇီး Man Zi
(၁၂၁) ယင္းက်ား Yin Kya
(၁၂၂) ယင္းနက္ Yin Net
(၁၂၃) ရွမ္းကေလး Shan Gale
(၁၂၄) ရွမ္းႀကီး Shan Gyi
(၁၂၅) လားဟူ Lahu
(၁၂၆) အင္းသား Intha
(၁၂၇) အိုက္ဆြယ္ Eik-swair
(၁၂၈) ပအို၀္း Pa-O
(၁၂၉) တိုင္းလြယ္ Tai-Loi
(၁၃၀) တိုင္းလ်မ္ Tai-Lem
(၁၃၁) တိုင္းလံု Tai-Lon
(၁၃၂) တိုင္းေလ့ Tai-Lay
(၁၃၃) မိုင္းသာ Maingtha
(၁၃၄) ေမာရွမ္း Maw Shan
(၁၃၅)၀ Wa
ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၌ေနထိုင္ၾကေသာ တိုင္းရင္းလူမ်ိဳး အျပားကို ဆိုလိုသည္။ ဤ၌ ေရွးေဟာင္းရာဇ၀င္လာ ဆိတ္သုဥ္းေလျပီးေသာ လူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ေနာက္ေပၚ စာအုပ္စာတမ္း မွတ္သားခ်က္တို႔တြင္ ပါ၀င္ေတြ႕ရွိရေသာ လက္ရွိျပည္ေထာင္စုသား လူမ်ိဳးမ်ားကိုပါ ေရတြက္ေဖၚျပလိုက္ေသာ္လည္း မ်ားစြာ က်န္ရွိေပေသး၏။
(၁) ခ်င္းလူမ်ိဳး-ေျမာက္ပိုင္းခ်င္းမ်ားကား ခ်င္းေတာင္ႏွင့္ အထက္ခ်င္းတြင္းခ႐ိုင္၌ ေနၾက၍ အလယ္ပိုင္းခ်င္းႏွင့္ ေတာင္ပိုင္းခ်င္းတို႔ကား ပခုကၠဴ, စစ္ေတြခ႐ိုင္, ခ်င္းေတာင္ ႏွင့္ ေတာင္ဘက္ရွိ ေတာင္တန္းတခို၌ ေနထိုင္ၾက၏၊ ခ်င္းမ်ိဳးကြဲ မ်ားစြာရွိေၾကာင္းကိုလည္း သိရေသးသည္၊
(၂) ကမိ လူမ်ိဳးႏွင့္၊
(၃) ၿမိဳလူမ်ိဳး- ရခိုင္ျပည္ေျမာက္ပိုင္း၌ ေနၾကသည္၊
(၄) ကဒူး လူမ်ိဳး- ကသာႏွင့္အထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ(ျမန္မာျပည္) အထက္ခ်င္းတြင္းခ႐ိုင္ တေလွ်ာက္၌ ေနၾကသည္၊
(၅) ကခ်င္ လူမ်ိဳး- အထက္ျမန္မာျပည္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ဖက္ အက်ဆံုးေသာ အရပ္တို႔၌ ေနၾကသည္၊
(၆) မ႐ူ လူမ်ိဳး၊
(၇) လရွီ လူမ်ိဳး၊
(၈) ဇီ လူမ်ိဳး- ျမန္မာျပည္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ဖက္စြန္း ျမစ္ၾကီးနားခ႐ိုင္ႏွင့္ အျခားခ႐ိုင္ မ်ား၌ ေနၾကသည္၊
(၉) လီေရွာ သို႕မဟုတ္ လိေဆာ လူမ်ိဳး- သံလြင္ေတာင္ျခား, ေရႊလီႏွင့္ ဧရာ၀တီအတြင္းရွိ ေတာင္မ်ား, အထက္ျမန္မာျပည္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္ အေရွ႕ေျမာက္ဖက္စြန္း၌ ေနၾက၏၊
(၁၀) လားဟူ သို႔မဟုတ္ မုဆိုးလူမ်ိဳး၊
(၁၁) နန္း သို႕မဟုတ္ ရ၀င္းလူမ်ိဳး- ကခ်င္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း၌ ေနထိုင္ၾကသည္၊
(၁၂) ေကာ သို႔မဟုတ္ အခ လူမ်ိဳး- က်ိဳင္းတံုႏွင့္မဲေခါင္နယ္ အေရွ႕ဖက္ နယ္တေလွ်ာက္၌ ေနၾကသည္၊
(၁၃) ပေလာင္ လူမ်ိဳး- ရွမ္းျပည္ႏွင့္မိုးကုတ္နယ္တေလွ်ာက္၌ေနၾကသည္၊
(၁၄) ရီယန္း လူမ်ိဳး- ေတာင္ပိုင္းရွမ္းျပည္နယ္၏ အေရွ႕ေျမာက္ဖက္၌ေနၾကသည္၊
(၁၅) ၀ လူမ်ိဳး- ရွမ္းျပည္နယ္၏ အေရွ႕ပိုင္း တ႐ုပ္ျပည္နယ္ျခားအနီး၌ေနထိုင္ၾကသည္၊
(၁၆) ကရင္ လူမ်ိဳး- ေအာက္ဗမာျပည္၏ အေရွ႕ဖက္, ေတာင္ဖက္ ရွမ္းျပည္နယ္၏ အေနာက္ဖက္ႏွင့္ ေတာင္ဖက္တေလွ်ာက္၌ ေနထိုင္ၾကသည္၊ ၄င္းတို႔လည္း မ်ိဳးျပားမ်ားစြာရွိေသး၏၊
(၁၇) ပအိုဝ့္ သို႔မဟုတ္ ေတာင္သူ လူမ်ိဳး- ေအာက္ျမန္မာျပည္သထံုခ႐ိုင္ႏွင့္ ေတာင္ပိုင္းရွမ္းျပည္နယ္ အခ်ဳိ႕တြင္ ေနထိုင္ၾကသည္၊
(၁၈) ဆလံု လူမ်ိဳး- ျမိတ္ကြ်န္းစု၌ေနၾကသည္၊
(၁၉) ကယား သို႔မဟုတ္ ကရင္နီ လူမ်ိဳး- ကယားျပည္နယ္၌ေနၾကသည္၊
(၂၀) ရွမ္း လူမ်ိဳး၊
(၂၁) မိုင္းသာ လူမ်ိဳး၊
(၂၂) ဒရယ္ လူမ်ိဳး၊
(၂၃) ရခိုင္ လူမ်ိဳး- ရခိုင္တိုင္းနယ္၌ေနၾကသည္၊
(၂၄) ဗမာ ၊
(၂၅) ထား၀ယ္ လူမ်ိဳး- တနသၤာရီ ကမ္း႐ိုးတေလွ်ာက္၌ေနၾကသည္၊
(၂၆) ေယာလူမ်ိဳး- ပခုကၠဴခ႐ိုင္ အေနာက္ေျမာက္ရွိ ေယာနယ္ တေလွ်ာက္၊
(၂၇) ဒႏု လူမ်ိဳး၊
(၂၈) ေကြ သို႔မဟုတ္ ယပိန္း, ဇပိန္း လူမ်ိဳး၊
(၂၉) ဖုန္ လူမ်ိဳး၊
(၃၀) အင္းသား လူမ်ိဳး၊
(၃၁) ေတာင္႐ိုး လူမ်ိဳး၊
(၃၂) ဒိုင္နက္ လူမ်ိဳး၊
(၃၃) ပေဒါင္း လူမ်ိဳး- ျမန္မာဆက္မ်ား၊ အမ်ားအားျဖင့္ ရွမ္းျပည္ေတာင္တန္းတေလွ်ာက္မွာ ေနထိုင္ၾကသည္၊
(၃၄) မြန္ လူမ်ိဳး၊
(၃၅) ကမု လူမ်ိဳး၊
(၃၆) ယအို လူမ်ိဳး၊
(၃၇) မိအို လူမ်ိဳး၊
(၃၈) ဒေနာ လူမ်ိဳး- မြန္ ခမာဆက္ လူမ်ိဳးမ်ား၊ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း၌ေနၾကသည္၊
(၃၉) နာဂ လူမ်ိဳး-နာဂေတာင္တေလွ်ာက္၊
(၄၀) ကုကီ လူမ်ိဳး၊
(၄၁) ကသည္း လူမ်ိဳး၊
(၄၂) ထမန္ လူမ်ိဳး- အထက္ခ်င္းတြင္းနယ္ ေတာင္႐ိုး ေတာင္ၾကားတို႔၌ေနၾကသည္၊
(၄၃) ဂ်င္းေဖါ သို႔မဟုတ္ သိန္းေဖာ လူမ်ိဳး၊
(၄၄) ခမင္ လူမ်ိဳး၊
(၄၅) ခႏုန္ လူမ်ိဳး- ကခ်င္ျပည္နယ္၌ေနၾကသည္၊
(၄၆) ေခါင္းတို လူမ်ိဳး- ေတာင္တန္းနယ္သားမ်ား၊
(၄၇) ပ်ဴလူမ်ိဳး၊
(၄၈) ကမ္းယံ လူမ်ိဳး၊
(၄၉) သက္ လူမ်ိဳး- ေရွးေဟာင္း ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား။
(၅၀) ကမန္လူမ်ိဳး ၊ ရခို္င္လူမ်ိဳး စုထဲတြင္ပါဝင္သည္။ [1]
[ျပင္ဆင္ရန္] ရည္ညႊန္းကိုးကား
↑ သုေတသနသရုပ္ျပအဘိဓာန္က်မ္းျပဳ ဖ်ာပံုတိုက္သစ္ဆရာေတာ္ (၂၀၀၇ တည္းျဖတ္ျခင္း)
(၁) ကခ်င္ Kachin
(၂) တရုမ္းTaron Taron
(၃) ဒေလာင္ Dalaung
(၄) ဂ်ိန္းေဖာ Jinghpaw
(၅) ေဂၚရီ Guari
(၆) ခခူ Hkahku
(၇) ဒူးလန္း Duleng
(၈) မရူ (ေလာ္ေ၀ၚ) Maru (Lawgore)
(9) ရ၀မ္ Rawang
(၁၀) လရွီ (လခ်ိတ္) Lashi (La Chit)
(၁၁) အဇီး Atsi
(၁၂) လီဆူး Lisu
ကယားတြင္ လူမ်ိဳးစု စုစုေပါင္း ၉ မ်ိဳး ရွိသည္။
(၁၃) ကယား Kayah
(၁၄) ဇယိမ္း Zayein
(၁၅) ကယန္း (ပေဒါင္) Ka-Yun (Padaung)
(၁၆) ကဲ့ခို Gheko
(၁၇) ေဂဘား Kebar
(၁၈) ဘရဲ႕ (ကေယာ) Bre (Ka-Yaw)
(၁၉) မႏုမေနာ Manu Manaw
(၂၀) ယင္းတလဲ Yin Talai
(၂၁) ယင္းေဘာ္ Yin Baw
ကရင္တြင္ လူမ်ိဳးစု စုစုေပါင္း ၁၁ မ်ိဳး ရွိသည္။
(၂၂) ကရင္ Kayin
(၂၃)ကရင္ျဖဴ Kayinpyu
(၂၄) ပေလကီး Pa-Le-Chi
(၂၅) မြန္ကရင္ (စာျဖဴ) Mon Kayin (Sarpyu)
(၂၆) စေကာ Sgaw
(၂၇) တာေလွပြား Ta-Lay-Pwa
(၂၈) ပကူး Paku
(၂၉) ဘြဲ Bwe
(၃၀) ေမာ္ေနပြား Monnepwa
(၃၁) မိုးပြား Monpwa
(၃၂) ႐ွဴး (ပိုး) Shu (Pwo)
ခ်င္းတြင္ လူမ်ိဳးစု စုစုေပါင္း ၅၃ မ်ိဳး ရွိသည္။
(၃၃) ခ်င္း (ဇိုမီး) Chin (Zomi)
(၃၄) ေမ့ေထး (ကသည္း) Meithei (Kathe)
(၃၅) ဆလိုင္း Saline
(၃၆) ကလင္ေကာ (လူေရွ) Ka-Lin-Kaw (Lushay)
(၃၇) ခမီ Khami
(၃၈) အ၀ခမီ Awa Khami
(၃၉) ေခါႏိုး Khawno
(၄၀) ေခါင္စို Kaungso
(၄၁) ေခါင္စိုင္ခ်င္း Kaung Saing Chin
(၄၂) ခြာဆင္းမ္ Kwelshin
(၄၃) ခြန္လီ (ဆင္) Kwangli (Sim)
(၄၄) ဂန္တဲ့ (လင္တဲ) Gunte (Lyente)
(၄၅) ေဂြးတဲ Gwete
(၄၆) ငြန္း Ngorn
(၄၇) ဆီစာန္ Zizan
(၄၈) ဆင္တန္ Sentang
(၄၉) ဆိုင္းဇန္ Saing Zan
(၅၀) ဇာေဟာင္ Za-How
(၅၁) ဇိုတံုး Zotung
(၅၂) ဇိုေဖ Zo-Pe
(၅၃) ဇို Zo
(၅၄) ဇန္ညွပ္ Zahnyet (Zanniet)
(၅၅) တေပါင္Tapong
(၅၆) တီးတိန္ Tiddim (Hai-Dim)
(၅၇) ေတဇန္ Tay-Zan
(၅၈) တိုင္ခ်ြန္း Taishon
(၅၉) သဒို Thado
(၆၀) ေတာရ္ Torr
(၆၁) ဒမ္ Dim
(၆၂) ဒိုင္ (ယင္ဒူး) Dai (Yindu)
(၆၃) နာဂ Naga
(၆၄) Tanghkul
(၆၅) Malin
(၆၆) Panun
(၆၇) Magun
(၆၈) Matu
(၆၉) Miram (Mara)
(၇၀) Mi-er
(၇၁) Mgan
(၇၂) လူရွိုင္း (လူေရွ) Lushei (Lushay)
(၇၃) Laymyo
(၇၄) Lyente
(၇၅) ေလာက္တူ Lawhtu
(၇၆) လိုင္ Lai
(၇၇) လိုင္ဇို Laizao
(၇၈) ၀ါကင္းမ္ Wakim (Mro)
(၇၉) Haulngo
(၈၀) အနူး Anu
(၈၁) အနန္ Anun
(၈၂) Oo-Pu
(၈၃) လင္းဘု Lhinbu
(၈၄) အရွိုAsho (Plain)
(၈၅) Rongtu
ဗမာတြင္ လူမ်ိဳးစု စုစုေပါင္း ၉ မ်ိဳး ရွိသည္။
(၈၆) ဗမာ Bamar
(၈၇) ထား၀ယ္ Dawei
(၈၈) ၿမိတ္ Beik
(၈၉) ေယာ Yaw
(၉၀) ယဗိန္း Yabein
(၉၁) ကဒူး Kadu
(၉၂) ကနန္း Ganan
(၉၃) ဆလံု Salon
(၉၄) ဖြန္ Hpon
မြန္္တြင္ လူမ်ိဳးစု စုစုေပါင္း ၁ မ်ိဳး ရွိသည္။
(၉၅) မြန္ Mon
ရခိုင္တြင္ လူမ်ိဳးစု စုစုေပါင္း ၇ မ်ိဳး ရွိသည္။
(၉၆) ရခိုင္ Rakhine
(၉၇) ကမန္လူမ်ိဳး Kamein
(၉၈) ခမီြး Kwe Myi
(၉၉) ဒိုင္းနက္ Daingnet
(၁၀၀) မရမာႀကီး Maramagyi
(၁၀၁) ၿမိဳ Mro
(၁၀၂) သက္ Thet
ရွမ္းတြင္ လူမ်ိဳးစု စုစုေပါင္း ၃၃ မ်ိဳး ရွိသည္။
(၁၀၃) ရွမ္း Shan
(၁၀၄) ယြန္း (ေလာ) Yun (Lao)
(၁၀၅) ကြီ Kwi
(၁၀၆) ဖ်င္ Pyin
(၁၀၇) ေယာင္ Yao
(၁၀၈) ဓေနာ Danaw
(၁၀၉) ပေလး Pale
(၁၁၀) အင္ Eng
(၁၁၁) စံု Son
(၁၁၂) ခမူ Khamu
(၁၁၃) ေကာ္ (အခါ အီေကာ) Kaw (Akha-E-Kaw)
(၁၁၄) ကိုးကန္႔ Kokant
(၁၁၅) ခႏၲီးရွမ္း Khamti Shan
(၁၁၆) ဂံုရွမ္း Hkun
(၁၁၇) ေတာင္ရိုး Taungyo
(၁၁၈) ဓနု Danu
(၁၁၉) ပေလာင္ Palaung
(၁၂၀) ေျမာင္ဇီး Man Zi
(၁၂၁) ယင္းက်ား Yin Kya
(၁၂၂) ယင္းနက္ Yin Net
(၁၂၃) ရွမ္းကေလး Shan Gale
(၁၂၄) ရွမ္းႀကီး Shan Gyi
(၁၂၅) လားဟူ Lahu
(၁၂၆) အင္းသား Intha
(၁၂၇) အိုက္ဆြယ္ Eik-swair
(၁၂၈) ပအို၀္း Pa-O
(၁၂၉) တိုင္းလြယ္ Tai-Loi
(၁၃၀) တိုင္းလ်မ္ Tai-Lem
(၁၃၁) တိုင္းလံု Tai-Lon
(၁၃၂) တိုင္းေလ့ Tai-Lay
(၁၃၃) မိုင္းသာ Maingtha
(၁၃၄) ေမာရွမ္း Maw Shan
(၁၃၅)၀ Wa
ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၌ေနထိုင္ၾကေသာ တိုင္းရင္းလူမ်ိဳး အျပားကို ဆိုလိုသည္။ ဤ၌ ေရွးေဟာင္းရာဇ၀င္လာ ဆိတ္သုဥ္းေလျပီးေသာ လူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ေနာက္ေပၚ စာအုပ္စာတမ္း မွတ္သားခ်က္တို႔တြင္ ပါ၀င္ေတြ႕ရွိရေသာ လက္ရွိျပည္ေထာင္စုသား လူမ်ိဳးမ်ားကိုပါ ေရတြက္ေဖၚျပလိုက္ေသာ္လည္း မ်ားစြာ က်န္ရွိေပေသး၏။
(၁) ခ်င္းလူမ်ိဳး-ေျမာက္ပိုင္းခ်င္းမ်ားကား ခ်င္းေတာင္ႏွင့္ အထက္ခ်င္းတြင္းခ႐ိုင္၌ ေနၾက၍ အလယ္ပိုင္းခ်င္းႏွင့္ ေတာင္ပိုင္းခ်င္းတို႔ကား ပခုကၠဴ, စစ္ေတြခ႐ိုင္, ခ်င္းေတာင္ ႏွင့္ ေတာင္ဘက္ရွိ ေတာင္တန္းတခို၌ ေနထိုင္ၾက၏၊ ခ်င္းမ်ိဳးကြဲ မ်ားစြာရွိေၾကာင္းကိုလည္း သိရေသးသည္၊
(၂) ကမိ လူမ်ိဳးႏွင့္၊
(၃) ၿမိဳလူမ်ိဳး- ရခိုင္ျပည္ေျမာက္ပိုင္း၌ ေနၾကသည္၊
(၄) ကဒူး လူမ်ိဳး- ကသာႏွင့္အထက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ(ျမန္မာျပည္) အထက္ခ်င္းတြင္းခ႐ိုင္ တေလွ်ာက္၌ ေနၾကသည္၊
(၅) ကခ်င္ လူမ်ိဳး- အထက္ျမန္မာျပည္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ဖက္ အက်ဆံုးေသာ အရပ္တို႔၌ ေနၾကသည္၊
(၆) မ႐ူ လူမ်ိဳး၊
(၇) လရွီ လူမ်ိဳး၊
(၈) ဇီ လူမ်ိဳး- ျမန္မာျပည္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္ေျမာက္ဖက္စြန္း ျမစ္ၾကီးနားခ႐ိုင္ႏွင့္ အျခားခ႐ိုင္ မ်ား၌ ေနၾကသည္၊
(၉) လီေရွာ သို႕မဟုတ္ လိေဆာ လူမ်ိဳး- သံလြင္ေတာင္ျခား, ေရႊလီႏွင့္ ဧရာ၀တီအတြင္းရွိ ေတာင္မ်ား, အထက္ျမန္မာျပည္ႏွင့္ ရွမ္းျပည္ အေရွ႕ေျမာက္ဖက္စြန္း၌ ေနၾက၏၊
(၁၀) လားဟူ သို႔မဟုတ္ မုဆိုးလူမ်ိဳး၊
(၁၁) နန္း သို႕မဟုတ္ ရ၀င္းလူမ်ိဳး- ကခ်င္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း၌ ေနထိုင္ၾကသည္၊
(၁၂) ေကာ သို႔မဟုတ္ အခ လူမ်ိဳး- က်ိဳင္းတံုႏွင့္မဲေခါင္နယ္ အေရွ႕ဖက္ နယ္တေလွ်ာက္၌ ေနၾကသည္၊
(၁၃) ပေလာင္ လူမ်ိဳး- ရွမ္းျပည္ႏွင့္မိုးကုတ္နယ္တေလွ်ာက္၌ေနၾကသည္၊
(၁၄) ရီယန္း လူမ်ိဳး- ေတာင္ပိုင္းရွမ္းျပည္နယ္၏ အေရွ႕ေျမာက္ဖက္၌ေနၾကသည္၊
(၁၅) ၀ လူမ်ိဳး- ရွမ္းျပည္နယ္၏ အေရွ႕ပိုင္း တ႐ုပ္ျပည္နယ္ျခားအနီး၌ေနထိုင္ၾကသည္၊
(၁၆) ကရင္ လူမ်ိဳး- ေအာက္ဗမာျပည္၏ အေရွ႕ဖက္, ေတာင္ဖက္ ရွမ္းျပည္နယ္၏ အေနာက္ဖက္ႏွင့္ ေတာင္ဖက္တေလွ်ာက္၌ ေနထိုင္ၾကသည္၊ ၄င္းတို႔လည္း မ်ိဳးျပားမ်ားစြာရွိေသး၏၊
(၁၇) ပအိုဝ့္ သို႔မဟုတ္ ေတာင္သူ လူမ်ိဳး- ေအာက္ျမန္မာျပည္သထံုခ႐ိုင္ႏွင့္ ေတာင္ပိုင္းရွမ္းျပည္နယ္ အခ်ဳိ႕တြင္ ေနထိုင္ၾကသည္၊
(၁၈) ဆလံု လူမ်ိဳး- ျမိတ္ကြ်န္းစု၌ေနၾကသည္၊
(၁၉) ကယား သို႔မဟုတ္ ကရင္နီ လူမ်ိဳး- ကယားျပည္နယ္၌ေနၾကသည္၊
(၂၀) ရွမ္း လူမ်ိဳး၊
(၂၁) မိုင္းသာ လူမ်ိဳး၊
(၂၂) ဒရယ္ လူမ်ိဳး၊
(၂၃) ရခိုင္ လူမ်ိဳး- ရခိုင္တိုင္းနယ္၌ေနၾကသည္၊
(၂၄) ဗမာ ၊
(၂၅) ထား၀ယ္ လူမ်ိဳး- တနသၤာရီ ကမ္း႐ိုးတေလွ်ာက္၌ေနၾကသည္၊
(၂၆) ေယာလူမ်ိဳး- ပခုကၠဴခ႐ိုင္ အေနာက္ေျမာက္ရွိ ေယာနယ္ တေလွ်ာက္၊
(၂၇) ဒႏု လူမ်ိဳး၊
(၂၈) ေကြ သို႔မဟုတ္ ယပိန္း, ဇပိန္း လူမ်ိဳး၊
(၂၉) ဖုန္ လူမ်ိဳး၊
(၃၀) အင္းသား လူမ်ိဳး၊
(၃၁) ေတာင္႐ိုး လူမ်ိဳး၊
(၃၂) ဒိုင္နက္ လူမ်ိဳး၊
(၃၃) ပေဒါင္း လူမ်ိဳး- ျမန္မာဆက္မ်ား၊ အမ်ားအားျဖင့္ ရွမ္းျပည္ေတာင္တန္းတေလွ်ာက္မွာ ေနထိုင္ၾကသည္၊
(၃၄) မြန္ လူမ်ိဳး၊
(၃၅) ကမု လူမ်ိဳး၊
(၃၆) ယအို လူမ်ိဳး၊
(၃၇) မိအို လူမ်ိဳး၊
(၃၈) ဒေနာ လူမ်ိဳး- မြန္ ခမာဆက္ လူမ်ိဳးမ်ား၊ ရွမ္းျပည္နယ္ ေျမာက္ပိုင္း၌ေနၾကသည္၊
(၃၉) နာဂ လူမ်ိဳး-နာဂေတာင္တေလွ်ာက္၊
(၄၀) ကုကီ လူမ်ိဳး၊
(၄၁) ကသည္း လူမ်ိဳး၊
(၄၂) ထမန္ လူမ်ိဳး- အထက္ခ်င္းတြင္းနယ္ ေတာင္႐ိုး ေတာင္ၾကားတို႔၌ေနၾကသည္၊
(၄၃) ဂ်င္းေဖါ သို႔မဟုတ္ သိန္းေဖာ လူမ်ိဳး၊
(၄၄) ခမင္ လူမ်ိဳး၊
(၄၅) ခႏုန္ လူမ်ိဳး- ကခ်င္ျပည္နယ္၌ေနၾကသည္၊
(၄၆) ေခါင္းတို လူမ်ိဳး- ေတာင္တန္းနယ္သားမ်ား၊
(၄၇) ပ်ဴလူမ်ိဳး၊
(၄၈) ကမ္းယံ လူမ်ိဳး၊
(၄၉) သက္ လူမ်ိဳး- ေရွးေဟာင္း ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား။
(၅၀) ကမန္လူမ်ိဳး ၊ ရခို္င္လူမ်ိဳး စုထဲတြင္ပါဝင္သည္။ [1]
[ျပင္ဆင္ရန္] ရည္ညႊန္းကိုးကား
↑ သုေတသနသရုပ္ျပအဘိဓာန္က်မ္းျပဳ ဖ်ာပံုတိုက္သစ္ဆရာေတာ္ (၂၀၀၇ တည္းျဖတ္ျခင္း)
Friday, March 16, 2012
မြန္ခမာအုပ္စု
မြန္ခမာ အုပ္စုဝင္ မြန္အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ လြန္ခဲ့ေသာသမုိင္းမတင္မီေခတ္ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာက တ႐ုတ္ျပည္ ယန္စီက်န္ျမစ္ဝွမ္း (Yangtze Kiang) မွ ေတာင္ဘက္သုိ႕ တျဖည္းျဖည္း ဆင္းသက္လာၾကသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းသုိ႕ အရင္ဆုံး ဆလုံ နွင့္ မေလးတုိ႕ ဝင္ေရာက္လာၿပီးေနာက္ မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ အုပ္စုဝင္ လူမ်ဳိးမ်ား ဝင္ေရာက္လာၾကသည္။ ထုိသူတုိ႕မွာ ဆလုံမေလးအုပ္စုဝင္တုိ႕ထံမွ ယဥ္ေက်းမႈအခ်က္အလက္ မ်ားကုိ ယူေဆာင္လာၾကသည္။ သီးႏွံအျဖစ္ စပါး၊ ႏွံစား ေျပာင္း၊ ပဲႀကီး၊ ပဲလြန္း၊ ႀကံ၊ ပိန္းဥ၊ ေမ်ာက္ဥ၊ ေက်ာက္ဖ႐ုံႏွင့္ ဗူး စေသာအသီးအႏွံမ်ား စုိက္ပ်ဳိးပုံလကၡဏာ႐ွိခ့ဲဲသည္။
လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀၀ ခန္႕အခါမွပင္လွ်င္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းသုိ႕ ေရာက္႐ွိေနထုိင္ေသာ မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ ေ႐ွ႕ေျပး လူမ်ဳိးတုိ႕ စုိက္ပ်ဳိးေရးကုိ လုပ္ကုိင္လာၾကသည္။ ထုိ႕ေနာက္ ေတာင္ယာစုိက္ပ်ဳိးမႈသာမက ေျမျပန္႕တြင္လည္း ထြန္ယက္စုိက္ ပ်ဳိးလာၾကသည္။ ေ႐ွးအခါက စုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ကုိင္မႈကုိ အေျချပဳ၍ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ႐ြာတည္း ဟူေသာအုပ္စုဝင္မ်ားမွာ တျဖည္းျဖည္း က်ယ္ျပန္႕လာ၍ ႐ြာႀကီးမ်ား ျဖစ္လာ၏။ ၎မွတဆင့္ ၿမိဳ႕မ်ား ၎တုိ႕ကုိ စု႐ုံးလွ်က္ ႏုိင္ငံငယ္မ်ား စတင္ေပၚ ေပါက္ခဲ့၏။ ၎တုိ႕မွာ လူမ်ဳိးအလုိက္ ေခၚေသာ ႏုိင္ငံငယ္ကေလးမ်ား ျဖစ္ၾက၏။
၎တုိ႕ဝတ္စားဆင္ယင္မႈမွာလည္း ေက်ာက္ေခတ္လူသားတုိ႕၏ဝတ္စားဆင္ယင္မႈျဖစ္ေသာ သစ္႐ြက္၊ သစ္ခက္တုိ႔ကုိ ဝတ္ ဆင္ျခင္းမ႐ွိဘဲ လက္ပံပင္မွ ရ႐ွိေသာ လဲ၊ မႈိ႕ တုိ႕ကုိ ျပဳျပင္စီမံ၍ အဝတ္အထည္ ယက္လုပ္ဝတ္ဆင္ၾကသည့္လကၡဏာမ်ား ႐ွိ ခဲ့သည္။ ၎မွတဆင့္ ထုိအဝတ္အထည္မ်ားကုိ မဲနယ္ဆုိး၍ ဝတ္တတ္လာၾကသည္။ ဝါဂြမ္းကား မေပၚေသး။
ထုိ မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ အုပ္စုဝင္တုိ႕သည္ မိမိတုိ႕ထက္ အရင္ေရာက္႐ွိေနေသာ ဆလုံမေလးအႏြယ္ဝင္တုိ႕ႏွင့္ မိမိတုိ႕မ်ဳိးႏြယ္ တူေ႐ွ႕လူမ်ားကုိ ေတာင္ဘက္သုိ႕၎၊ လူအေရာက္ေပါက္နည္းေသာ ေတာေတာင္ေဒသသုိ႕ ၎၊ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေနထုိင္ေစရန္ ဖန္တီးခဲ့သည္။ မြန္တုိ႕သည္ ေတာင္ဘက္ ျမစ္ဝကြၽန္းေပၚေဒသ ဝႏွင့္ပေလာင္အုပ္စုတုိ႕သည္ ေျမာက္ဘက္ ေတာင္မ်ားေပၚ တြင္ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ေနထုိင္ရင္း မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ အုပ္စုတုိ႕သည္ သီးျခားလူမ်ဳိးမ်ား ျဖစ္လာသည္။ ထုိစဥ္ကာလ မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ အုပ္စုတုိ႕သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတစ္ဝွမ္းလုံးကုိပင္ လႊမ္းမုိးခဲ့ၾကသည္ဟု ယူဆစရာ႐ွိသည္။
(မွတ္ခ်က္- မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ ေ႐ွ႕ေျပးလူမ်ဳိးမ်ားဆုိရာ၌ မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ တုိ႕ထက္ ေစာစြာေရာက္႐ွိ၍ ၎တုိ႕ႏွင့္မ်ဳိးႏြယ္တူ မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ အမ်ဳိးခ်င္းတူေသာ္လည္း ယဥ္ေက်းမႈအဆင့္အတန္းတြင္ ကြာျခားလွသည္။ ၎လူမ်ဳိးတုိ႕ကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံ တြင္ မေတြ႕ရေတာ့ေပ။ ဝင္ေရာက္ေ႐ြ႕ေျပာင္းေနထုိင္ရာတြင္ အျခား မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ အုပ္စုဝင္ထက္ဦး၍ အာ႐ွတုိက္ ေတာင္ဘက္စြန္းသုိ႕ ေရာက္႐ွိေနၾကၿပီ။ ၎တုိ႕သည္ နီကုိဘာ ေခၚ နာဂဘာရီကြၽန္းသားမ်ားႏွင့္ မေလးကြၽန္းဆြယ္အလယ္ ပုိင္း ေတာေတာင္မ်ားတြင္ ေနထုိင္သည့္ဆကုိင္းလူမ်ဳိးမ်ား ပါဝင္ၾကသည္။ ၎တုိ႕ေရာက္႐ွိေသာအခ်ိန္မွာ လြန္ခဲ့ေသာအႏွစ္ ၂၀၀၀ ေက်ာ္ခန္႕က ျဖစ္သည္ဟု ခန္႕မွန္းရသည္။ )
ထုိ႕ေၾကာင့္ ထုိေခတ္ကုိ မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ ေခတ္ဟု ေခၚတြင္သုံးစြဲရမည္ျဖစ္သည္။ မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ အုပ္စုဝင္တုိ႕ ျမန္မာ ျပည္အတြင္းသုိ႕ ေရာက္႐ွိလာေသာအခါ မိမိတုိ႕၏ယဥ္ေက်းမႈ ပါလာခဲ့သည္။ ေရာက္႐ွိေသာေဒသ႐ွိ ယဥ္ေက်းမႈကုိလည္း ဆက္ခံသျဖင့္ ယဥ္ေက်းမႈအဆင့္အတန္း အေတာ္အတန္ တုိးတက္လာခဲ့သည္။ ထုိ႕ျပင္ အိႏၵိယေတာင္ပုိင္းမွ လာေရာက္ေသာ အိႏိၵယတုိင္းရင္းသားကုန္သည္မ်ားႏွင့္ လည္း ကူးလူးဆက္ဆံရသျဖင့္ အိႏၵိယယဥ္ေက်းမႈကုိပါ ရ႐ွိခဲ့ပါသည္။ ၎တုိ႕ထံမွ ဟိႏၵဴဘာသာအယူဝါဒ၊ စာေရးသည့္အတတ္ပညာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ေနထုိင္ဝတ္ဆင္မႈမ်ားကုိ နည္းယူၿပီး မိမိတုိ႕ကုိယ္ပုိင္ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ သင့္ေတာ္သလုိ ျပင္ဆင္လက္ခံ၍ ကုိယ္ပုိင္ယဥ္ေက်းမႈအသြင္သုိ႕ ေျပာင္းလဲယူၾကသည္။ ၎ျပင္ ထူးျခား မွတ္သားဖြယ္ေကာင္းေသာအခ်က္တစ္ရပ္မွာ ဟိႏၵဴအယူဝါဒ ေရာက္ၿပီးေနာက္၊ ယခုအခ်ိန္အထိ ထြန္းေျပာင္လွ်က္႐ွိေသာ ဗုဒၶဘာသာ ေရာက္႐ွိလာသည္။ ထုိသုိ႕ေရာက္႐ွိလာေသာ ဗုဒၶသာသနာမွာ ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ၊ ေတာင္ပုိင္းဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္သည္။ ပထမေရာက္႐ွိလာေသာ ဟိႏၵဴအယူအဆကုိ စြန္႕ပစ္၍ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာကုိ ခံယူသည္။ ေျမာက္ပုိင္းတြင္ မဟာယန၊ အရည္းႀကီးတုိ႕ သာသနာသာ ႐ွိေနေသးသည္။ မြန္တုိ႕ေဒသသည္ ဦးစြာပထမ ဗုဒၶဝါဒထြန္းလင္းခဲ့ေသာ ေဒသ ျဖစ္သည္။
လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀၀ ခန္႕အခါမွပင္လွ်င္ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းသုိ႕ ေရာက္႐ွိေနထုိင္ေသာ မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ ေ႐ွ႕ေျပး လူမ်ဳိးတုိ႕ စုိက္ပ်ဳိးေရးကုိ လုပ္ကုိင္လာၾကသည္။ ထုိ႕ေနာက္ ေတာင္ယာစုိက္ပ်ဳိးမႈသာမက ေျမျပန္႕တြင္လည္း ထြန္ယက္စုိက္ ပ်ဳိးလာၾကသည္။ ေ႐ွးအခါက စုိက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ကုိင္မႈကုိ အေျချပဳ၍ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ႐ြာတည္း ဟူေသာအုပ္စုဝင္မ်ားမွာ တျဖည္းျဖည္း က်ယ္ျပန္႕လာ၍ ႐ြာႀကီးမ်ား ျဖစ္လာ၏။ ၎မွတဆင့္ ၿမိဳ႕မ်ား ၎တုိ႕ကုိ စု႐ုံးလွ်က္ ႏုိင္ငံငယ္မ်ား စတင္ေပၚ ေပါက္ခဲ့၏။ ၎တုိ႕မွာ လူမ်ဳိးအလုိက္ ေခၚေသာ ႏုိင္ငံငယ္ကေလးမ်ား ျဖစ္ၾက၏။
၎တုိ႕ဝတ္စားဆင္ယင္မႈမွာလည္း ေက်ာက္ေခတ္လူသားတုိ႕၏ဝတ္စားဆင္ယင္မႈျဖစ္ေသာ သစ္႐ြက္၊ သစ္ခက္တုိ႔ကုိ ဝတ္ ဆင္ျခင္းမ႐ွိဘဲ လက္ပံပင္မွ ရ႐ွိေသာ လဲ၊ မႈိ႕ တုိ႕ကုိ ျပဳျပင္စီမံ၍ အဝတ္အထည္ ယက္လုပ္ဝတ္ဆင္ၾကသည့္လကၡဏာမ်ား ႐ွိ ခဲ့သည္။ ၎မွတဆင့္ ထုိအဝတ္အထည္မ်ားကုိ မဲနယ္ဆုိး၍ ဝတ္တတ္လာၾကသည္။ ဝါဂြမ္းကား မေပၚေသး။
ထုိ မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ အုပ္စုဝင္တုိ႕သည္ မိမိတုိ႕ထက္ အရင္ေရာက္႐ွိေနေသာ ဆလုံမေလးအႏြယ္ဝင္တုိ႕ႏွင့္ မိမိတုိ႕မ်ဳိးႏြယ္ တူေ႐ွ႕လူမ်ားကုိ ေတာင္ဘက္သုိ႕၎၊ လူအေရာက္ေပါက္နည္းေသာ ေတာေတာင္ေဒသသုိ႕ ၎၊ ေ႐ႊ႕ေျပာင္းေနထုိင္ေစရန္ ဖန္တီးခဲ့သည္။ မြန္တုိ႕သည္ ေတာင္ဘက္ ျမစ္ဝကြၽန္းေပၚေဒသ ဝႏွင့္ပေလာင္အုပ္စုတုိ႕သည္ ေျမာက္ဘက္ ေတာင္မ်ားေပၚ တြင္ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ေနထုိင္ရင္း မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ အုပ္စုတုိ႕သည္ သီးျခားလူမ်ဳိးမ်ား ျဖစ္လာသည္။ ထုိစဥ္ကာလ မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ အုပ္စုတုိ႕သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံတစ္ဝွမ္းလုံးကုိပင္ လႊမ္းမုိးခဲ့ၾကသည္ဟု ယူဆစရာ႐ွိသည္။
(မွတ္ခ်က္- မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ ေ႐ွ႕ေျပးလူမ်ဳိးမ်ားဆုိရာ၌ မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ တုိ႕ထက္ ေစာစြာေရာက္႐ွိ၍ ၎တုိ႕ႏွင့္မ်ဳိးႏြယ္တူ မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ အမ်ဳိးခ်င္းတူေသာ္လည္း ယဥ္ေက်းမႈအဆင့္အတန္းတြင္ ကြာျခားလွသည္။ ၎လူမ်ဳိးတုိ႕ကုိ ျမန္မာႏုိင္ငံ တြင္ မေတြ႕ရေတာ့ေပ။ ဝင္ေရာက္ေ႐ြ႕ေျပာင္းေနထုိင္ရာတြင္ အျခား မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ အုပ္စုဝင္ထက္ဦး၍ အာ႐ွတုိက္ ေတာင္ဘက္စြန္းသုိ႕ ေရာက္႐ွိေနၾကၿပီ။ ၎တုိ႕သည္ နီကုိဘာ ေခၚ နာဂဘာရီကြၽန္းသားမ်ားႏွင့္ မေလးကြၽန္းဆြယ္အလယ္ ပုိင္း ေတာေတာင္မ်ားတြင္ ေနထုိင္သည့္ဆကုိင္းလူမ်ဳိးမ်ား ပါဝင္ၾကသည္။ ၎တုိ႕ေရာက္႐ွိေသာအခ်ိန္မွာ လြန္ခဲ့ေသာအႏွစ္ ၂၀၀၀ ေက်ာ္ခန္႕က ျဖစ္သည္ဟု ခန္႕မွန္းရသည္။ )
ထုိ႕ေၾကာင့္ ထုိေခတ္ကုိ မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ ေခတ္ဟု ေခၚတြင္သုံးစြဲရမည္ျဖစ္သည္။ မြန္၊ ပေလာင္၊ ဝ အုပ္စုဝင္တုိ႕ ျမန္မာ ျပည္အတြင္းသုိ႕ ေရာက္႐ွိလာေသာအခါ မိမိတုိ႕၏ယဥ္ေက်းမႈ ပါလာခဲ့သည္။ ေရာက္႐ွိေသာေဒသ႐ွိ ယဥ္ေက်းမႈကုိလည္း ဆက္ခံသျဖင့္ ယဥ္ေက်းမႈအဆင့္အတန္း အေတာ္အတန္ တုိးတက္လာခဲ့သည္။ ထုိ႕ျပင္ အိႏၵိယေတာင္ပုိင္းမွ လာေရာက္ေသာ အိႏိၵယတုိင္းရင္းသားကုန္သည္မ်ားႏွင့္ လည္း ကူးလူးဆက္ဆံရသျဖင့္ အိႏၵိယယဥ္ေက်းမႈကုိပါ ရ႐ွိခဲ့ပါသည္။ ၎တုိ႕ထံမွ ဟိႏၵဴဘာသာအယူဝါဒ၊ စာေရးသည့္အတတ္ပညာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္မႈႏွင့္ေနထုိင္ဝတ္ဆင္မႈမ်ားကုိ နည္းယူၿပီး မိမိတုိ႕ကုိယ္ပုိင္ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ သင့္ေတာ္သလုိ ျပင္ဆင္လက္ခံ၍ ကုိယ္ပုိင္ယဥ္ေက်းမႈအသြင္သုိ႕ ေျပာင္းလဲယူၾကသည္။ ၎ျပင္ ထူးျခား မွတ္သားဖြယ္ေကာင္းေသာအခ်က္တစ္ရပ္မွာ ဟိႏၵဴအယူဝါဒ ေရာက္ၿပီးေနာက္၊ ယခုအခ်ိန္အထိ ထြန္းေျပာင္လွ်က္႐ွိေသာ ဗုဒၶဘာသာ ေရာက္႐ွိလာသည္။ ထုိသုိ႕ေရာက္႐ွိလာေသာ ဗုဒၶသာသနာမွာ ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ၊ ေတာင္ပုိင္းဗုဒၶဘာသာ ျဖစ္သည္။ ပထမေရာက္႐ွိလာေသာ ဟိႏၵဴအယူအဆကုိ စြန္႕ပစ္၍ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာကုိ ခံယူသည္။ ေျမာက္ပုိင္းတြင္ မဟာယန၊ အရည္းႀကီးတုိ႕ သာသနာသာ ႐ွိေနေသးသည္။ မြန္တုိ႕ေဒသသည္ ဦးစြာပထမ ဗုဒၶဝါဒထြန္းလင္းခဲ့ေသာ ေဒသ ျဖစ္သည္။
မြန္ခမာအုပ္စု(၁)
ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ ပထမဆုံး၀င္ေရာက္လာေသာ လူမိ်ဳအုပ္စုၾကီး
ျဖစ္သည္၊ ၎အုပ္စုသည္ မဲေခါင္ႏွင့္ သံလြင္ျမစ္၀ွမ္းမ်ားအတိုင္း
ဆင္းသက္လာၾကကာ အခ်ိုဳ႔ကကေမာၻဒီယားျပည္နယ္ ႏွင့္ ထိုင္နိုင္
ငံတြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ၾကျပီး အခ်ိဳ႔ကမူ အေနာက္ဖက္သို႔ လွည့္၍ ျမန္
မာျပည္တြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္ခဲ့ၾကေလသည္ ၊။ ထိုမြန္ခမာ လူမ်ဳိးအုပ္စု
ၾကီးမွ ယခုတိုင္ျမန္မာျပည္တြင္းရွိ
မြန္လူမ်ိဳး
၀လူမိိ်ဳး
ပေလာင္လူမ်ဳွီး
ေျမာင္လူမ်ိဳး
ပေဒါင္လူမ်ိဳး ေခၚကယမ္းလူမ်ိဳးမ်ားေပါက္ဖြားလားခဲ့သည္
ကခ်င္ ခ်င္းအုပ္စု
၎အုပ္စုသည္ သံလြင္ႏွင့္ ျဗဟၼပုတၱရျမစ္မ်ားၾကားရွိ ျမင့္မားလွေသာ
ေရးခဲဖုန္းေတာင္တန္းမ်ားကို ျဖတ္ေက်ာ္ရန္ ခဲယဥ္းေသာေၾကာင့္
ထိုတံတိုင္းၾကီးကို ေကြ႔ေရွာင္ရင္း အေနာက္ဖက္ဆီသို႔ လွည့္ကာ အာသံျပည္
ဖက္မွလွည့္၍ ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္၏ ထိုအုပ္စုတြင္ ခ်င္းလူမ်ိဳးတို႕
သည္ ပထမဆုံး၀င္ေရာက္ခဲ့ခ်င္းျဖစ္ရာ ခ်င္းတြင္းျမစ္ဖ်ားေဒသမွ ေအာက္ဖက္
ပဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ ပင္လယ္ကမ္းေျခအထိ ေရာက္ေသာ အေနာက္ဖက္
ရိုးမေတာင္တန္း ေဒသမ်ားကို ေနရာယူခဲ့ၾကေလသည္ ယခုအခါကခ်င္ေခၚ
ဂ်င္ေဖားလူမ်ိဳးတို႔ကာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေနာက္က်ျပီး အထက္ပါလမ္းေၾကာင္း
အတိုင္း ျမန္မာျပည္တြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္လာၾကခ်င္းျဖစ္ရာ ၎သို႔ေရာက္ရွိလာ
ေသာအခ်ိန္တြင္ ေအာက္ဖက္ရွိ ေတာင္တန္းမ်ားကို ခ်င္းႏွင့္ ခ်င္းအႏြယ္၀င္မ်ား
ေနရာယူထားျပီးကိုေတြ႔ရသည္ ထို႔ေၾကာင့္ ၎သို႔ဆင္းသက္ရာ လမ္းေၾကာင္းကို
အေရွေတာင္ဖက္ဆီသို႔ လွည့္လိုက္ကာ ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ား ေရာက္နင္းေနျပီးျဖစ္ေသာ
ခႏီးၱေျမျပန္႕ေဒသ(Hkamti plain )ကို ျဖတ္ေက်ာ္၍ ေမချမစ္၀ွမ္းႏွင့္ ၾတိဂံနယ္ေျမ
(traingale Area) အတြင္းသို႔ ဆင္းသက္လားခဲ့ၾက၏ ။ထိုအခ်ိန္အခါတြင္ ေတာင္
ဖက္ရွိရွမ္းလူမ်ိဳးတို႔မွာ ။တန္ခိုး အင္အားၾကီးေနခ်ိန္ျဖစ္ရာ ဂ်င္ေဖားလူမ်ိဴးတို႕သည္
ေတာင္ဖက္သို႔ ဆက္လက္၍ မဆင္းနိုင္ေတာ့ပဲ ၾတိဂံနယ္ေျမႏွင့္ ဆြန္ပရာဘြမ္ေဒသ
တို႔တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေစာင့္ဆိုင္းေနခဲ့ၾကရ၏ ေရွႏွစ္ေပါင္းသုံးရာခန္႔က ေအာက္
ဖက္မွရွမ္းမ်ား တန္ခိုး ဆုတ္ယုတ္လာခ်ိန္ တြင္မူ ေတာင္ဖက္ ျမစ္ၾကီးနား ဗန္ေမာ္
ကသာ ေဒသမ်ားႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္း ရွမ္းျပည္နယ္အထိ ျပဳိ၍ ဆင္းလာၾကေလသည္
အဂၤလိ္ပ္တို႔ ျမန္မာျပည္ကို သိမ္းပိုက္ျပီးစအခိိ်န္အထိ ဂ်င္ေဖားလူမ်ိဳးတို႕မွာ ေအာက္
ဖက္ေဒသမ်ားဆီသို႔ ဆင္းသက္ေနၾကဆဲျဖစ္သည္ဟု သိရေပသည္။
ဗုဒၶေခတ္ျမတ္ေတြ႕က်ဳိးနပ္ပါေစ
ေရခ်မ္းသစ္သီး၊ပန္းဆီမီးကုိ
ခုိင္ျပီးသဒၶါ၊လႈၿပီးကာမွ်
ငါ့မွာေကာင္းက်ဳိး၊အလြန္တုိးဟု
ယုံကုိးစိတ္ထဲ၊မေရာင့္ရဲႏွင့္။
မစဲညေန႕၊ဘုရားေရွ႕တြင္
ေပ်ာ္ေမြ႕ျမတ္ႏုိုး၊ျမဲရွိခုိး၍
ေကာင္းက်ဳိးပြားစည္၊ၾကီးလွၿပီဟု
ယုံၾကည္အားရ၊စိတ္မခ်ႏွင့္။
ဓာရဏႏွင့္၊ဓမၼစၾကၤာ
ေမတၱာပဌာန္း၊ရြတ္ႏုိင္စြမ္းေၾကာင့္
ရႊင္လန္းပီတိ၊ဂြမ္းဆီထိကာ
ၾကီးမည့္ေတေဇာ္၊မေစာင့္ေမွ်ာ္ႏွင့္။
ဂုဏ္ေတာ္ပုတီး၊သက္ေစ့ျပီးေအာင္
ဇြဲၾကီးခုိင္မာ၊ၿငိမ္သက္စြာျဖင့္
သဒၶါၾကည့္ယုံ၊စိပ္ျပီးရုံျပီး
လုံေလာက္လွျပီ၊မရပ္တည္ႏွင့္။
ေရၾကည္သစ္သီး၊ဆီမီးလႈမ်ဳိး
ရွိခုိး၀တ္ရြတ္၊ေစလႊတ္ေမတၱာ
တရာ့ရွစ္သီး၊စိပ္ပုတီးကုိ
မၿငီးဆင့္ကဲ၊စိပ္ျမဲစိပ္ပါမျဖတ္ပါႏွင့္။
ဆက္ကာတစ္မ်ဳိး၊ေရွ႕သုိ႕တုိး၍
အက်ဳိးနိဗၺာန္၊ေမွ်ာ္ရုိးမွန္က
ရုပ္နာမ္ခြဲျခား၊က်င့္တရားသာ
သံသရာ၀ဋ္၊ထြက္လြတ္ေစေၾကာင္း
လမ္းမွန္ေကာင္းဟု၊ညြတ္ေျပာင္းစိတ္ထဲ
ယုံၾကည္စြဲလ်က္၊အျမဲေန႕ည၊၀ိပႆနာ
ဘာ၀နာကုိ၊ခုိင္မာဆႏၵ၊ၾကဳိးလုံ႕လမွ
"ဗုဒၶေခတ္ျမတ၊္ေတြ႕က်ဳိးနပ္ပါေစ...။
ခုိင္ျပီးသဒၶါ၊လႈၿပီးကာမွ်
ငါ့မွာေကာင္းက်ဳိး၊အလြန္တုိးဟု
ယုံကုိးစိတ္ထဲ၊မေရာင့္ရဲႏွင့္။
မစဲညေန႕၊ဘုရားေရွ႕တြင္
ေပ်ာ္ေမြ႕ျမတ္ႏုိုး၊ျမဲရွိခုိး၍
ေကာင္းက်ဳိးပြားစည္၊ၾကီးလွၿပီဟု
ယုံၾကည္အားရ၊စိတ္မခ်ႏွင့္။
ဓာရဏႏွင့္၊ဓမၼစၾကၤာ
ေမတၱာပဌာန္း၊ရြတ္ႏုိင္စြမ္းေၾကာင့္
ရႊင္လန္းပီတိ၊ဂြမ္းဆီထိကာ
ၾကီးမည့္ေတေဇာ္၊မေစာင့္ေမွ်ာ္ႏွင့္။
ဂုဏ္ေတာ္ပုတီး၊သက္ေစ့ျပီးေအာင္
ဇြဲၾကီးခုိင္မာ၊ၿငိမ္သက္စြာျဖင့္
သဒၶါၾကည့္ယုံ၊စိပ္ျပီးရုံျပီး
လုံေလာက္လွျပီ၊မရပ္တည္ႏွင့္။
ေရၾကည္သစ္သီး၊ဆီမီးလႈမ်ဳိး
ရွိခုိး၀တ္ရြတ္၊ေစလႊတ္ေမတၱာ
တရာ့ရွစ္သီး၊စိပ္ပုတီးကုိ
မၿငီးဆင့္ကဲ၊စိပ္ျမဲစိပ္ပါမျဖတ္ပါႏွင့္။
ဆက္ကာတစ္မ်ဳိး၊ေရွ႕သုိ႕တုိး၍
အက်ဳိးနိဗၺာန္၊ေမွ်ာ္ရုိးမွန္က
ရုပ္နာမ္ခြဲျခား၊က်င့္တရားသာ
သံသရာ၀ဋ္၊ထြက္လြတ္ေစေၾကာင္း
လမ္းမွန္ေကာင္းဟု၊ညြတ္ေျပာင္းစိတ္ထဲ
ယုံၾကည္စြဲလ်က္၊အျမဲေန႕ည၊၀ိပႆနာ
ဘာ၀နာကုိ၊ခုိင္မာဆႏၵ၊ၾကဳိးလုံ႕လမွ
"ဗုဒၶေခတ္ျမတ၊္ေတြ႕က်ဳိးနပ္ပါေစ...။
Sunday, March 4, 2012
ပုဂံသမုိင္းစာမ်က္နွာ
အေနာ္ရထာမင္း (ျမန္မာ ၃၇၆-၄၃၉)အား အေနာ္ရထာမင္းေစာဟူ၍လည္း တြင္သည္။ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ပထမ ျမန္မာ မြန္ ပ်ဴ နိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့သူျဖစ္သည္။ ပုဂံမင္း ၅၅ ဆက္အနက္ ၄၂ ဆက္ေျမာက္ မင္းျဖစ္သည္။ ပုဂံဘုရင္ ကြမ္းေဆာ္ေၾကာင္ျဖဴမင္းႏွင့္ မိဖုရား ေျမာက္ျပင္သည္ တို႔မွ သကၠရာဇ္ ၃၇၆ ခုႏွစ္တြင္ ဖြားျမင္ေသာသားေတာ္ ျဖစ္သည္။ အရည္းႀကီးတို႕၀ါဒ ႏွိမ္နင္း၍ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာ ထြန္းကားေစခဲ့သည္။ ဆည္ေျမာင္း ကန္ေခ်ာင္းတို႕ တည္ေဆာက္ရာ၊ ႏိုင္ငံေတာ္၏ စီးပြားေရး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ကာကြယ္ေရး စနစ္ကို စနစ္တက် ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူ ျဖစ္သည္။
အေနာ္ရထာ (သို႔) ပုဂံသမိုင္းမ်က္ႏွာစာ
ပုဂံေဒသ မွ ယေန႔တိုင္ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ေသးေသာ ဘုရား ပုထိုး ေစတီမ်ား၏ သမိုင္း မ်က္ႏွာစာ အစကို ရွင္အရဟံ ႏွင့္ လက္တြဲကာ ဖြင့္လွစ္ခဲ့သူ သို႔မဟုတ္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ ကို ျမန္မာျပည္ အလယ္ပိုင္း ေဒသတြင္ ျပန္ပြား စည္ပင္ေစခဲ့သူ ျဖစ္သည္။ အေနာ္ရထာသည္ ကြမ္းေဆာ္ေၾကာင္ျဖဴမင္းႏွင့္ ေျမာက္ျပင္သည္ မိဖုရားမွ ေမြးဖြားေသာ သားေတာ္ျဖစ္သည္။ ဖြားျမင္ၿပီးေနာက္ က်ဥ္စိုးမင္းက ထီးနန္းအစဥ္အလာမပ်က္ အႏုရာဓရြာကို စားေစဟု ခ်ီးျမႇင့္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အႏုရာဓ ရြာစား မင္းသား ဟုေခၚတြင္သည္။
ထီးနန္းရရွိပုံ
ကြမ္းေဆာ္ေၾကာင္ျဖဴမင္းကိုသားေတာ္ႏွစ္ပါးျဖစ္သည့္ က်ဥ္စိုး ႏွင့္ စုကၠေတးတို႔က အေကာက္ၾကံကာ နန္းခ်ျပီး က်ဥ္စိုးမင္းသား နန္းတက္သည္။ ေျခာက္ႏွစ္အၾကာတြင္ ညီေတာ္ စုကၠေတး ကလုပ္ၾကံသျဖင့္ က်ဥ္စိုးမင္းလြန္ျပီးေနာက္ စုကၠေတးမင္း ထီးနန္းျပဳေနခဲ့သည္။ စုကၠေတးမင္းသည္ အေဖတူ အေမကြဲ ျဖစ္ေသာ အေနာ္ရထာ၏ မယ္ေတာ္ကို မိဖုရားအျဖစ္သိမ္းပိုက္ခဲ့သည္။ ထိုစဥ္က စုကၠေတးမင္းသည္ အေနာ္ရထာအား "ညီသားေနာင္မယ္"ဟု ေခၚလိုက္ေလသည္။
("ညီသားေနာင္မယ္"၏ ဆိုလိုရင္း အဓိပၸါယ္မွာ ညီလည္းညီ၊ သားလည္းသား ဟူေသာအဓိပၸါယ္မ်ိဳးေပါက္သည္။ အေနာ္ရထာ၏ ေမြးမိခင္ ေျမာက္ျပင္သည္ မိဖုရားကို စုကၠေတးက မိဖုရားေျမွာက္ လိုသည္ဟု ဆိုလိုရင္းျဖစ္သည္။) ထိုစကားရပ္မွာ ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ သမိုင္းတြင္ခဲ့ရေလသည္။
စုကၠေတး ၏ မိခင္ အလယ္ျပင္သည္ မိဖုရား ႏွင္႔ အေနာ္ရထာ ၏ မိခင္ ေျမာက္ျပင္သည္ မိဖုရားတို႔မွာ ညီအစ္မ ျဖစ္ရာ အေနာ္ရထာ ၏ မိခင္မွာ စုကၠေတး ၏ မိေထြးေတာ္သည္။ ထိုစကားကို အေနာ္ရထာ သိရေသာအခါ စုကၠေတးမင္းအား မေက်မနပ္ျဖစ္ကာ နန္းေတာ္မွထြက္ျပီး ပုပၸားအရပ္သို႔ ေရွာင္တိမ္းေလေတာ႔သည္။ အေနာ္ရထာသည္ စစ္တိုက္ရန္ လူသူစုေဆာင္းခဲ့သည္။ ပုဂံကို ျပန္လည္သိမ္းပိုက္ရန္ ခ်ီတက္လာျပီးေနာက္ စစ္ျဖစ္လ်ွင္ လူအမ်ားအျပား ေသေက်ပ်က္စီးမည္ ကို မလိုလားသျဖင့္ ေနာင္ေတာ္ စုကၠေတးမင္း နွင့္ ျမင္းကပါအရပ္တြင္ တစ္ဦးခ်င္းစီးခ်င္းထိုးခဲ့သည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ အေနာ္ရထာ အနိုင္ရရွိျပီး ပုဂံတြင္မင္း ျဖစ္လာခဲ့သည္။
အစုလိုက္အျပံဳလိုက္သတ္ျဖတ္ျခင္း
အေနာ္ရထာလက္ထက္တြင္ ထူးျခားေသာ နိမိတ္တစ္ခုေတြ႔သျဖင့္ သူ၏ ပုေရာဟိတ္ ေဗဒင္ဆရာမ်ားျဖစ္ေသာ ဟူးရားျဖဴ၊ ဟူးရားညိဳတို႔ကို ေမးျမန္းရာ ေနာင္တြင္ ေပၚမည့္ မင္းေလာင္းသည္ ယခု ပဋိသေႏၶတည္ေနျပီဟု နိမိတ္ဖတ္ျပၾကသည္။ အေနာ္ရထာသည္ သူ၏ ထီးနန္းကို မစြန္႔ခ်င္သျဖင့္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မိန္းမအားလုံးကို သတ္ေစသည္။ ထို႔ေနာက္ ကာလအတန္ၾကာတြင္ သတိရသျဖင့္ ပုေရာဟိတ္တို႔အား ထပ္၍ ေမးျမန္းရာ ပုေရာဟိတ္တို႔က ယခုလ်ွင္ နို႔စို႔အရြယ္ရွိေနျပီဟု ဆိုျပန္သျဖင့္ နို႔စို႔အရြယ္ကေလးအားလုံးကို သတ္ေစသည္။ ပုေရာဟိတ္တို႔ကို ေနာင္တစ္ခ်ိန္တြင္ ထပ္၍ ေမးျမန္းရာ ယခု ႏြားေက်ာင္းသား အရြယ္ရွိေနျပီဟု ဆိုသျဖင့္ ႏြားေက်ာင္းသားအရြယ္အားလုံး ကို သတ္ေစသည္။ ေနာက္နွစ္အတန္ၾကာတြင္ ထပ္၍ ေမးေသာ အခါ ယခု ရဟန္းျပဳေနၿပီ။ အကယ္၍ နန္းေတာ္တြင္းသို႔ ဆြမ္းဖိတ္ေကြ်းျပီး နန္းသုံးခရားျဖင့္ ေရတိုက္ပါက အာခံတြင္းမွ စက္ေရာင္ထြက္ေသာ သူသည္ မင္းေလာင္းျဖစ္သည္ဟု ဆိုၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ နန္းေတာ္သို႔ ရဟန္းေတာ္မ်ားကို ပင့္ဖိတ္၍ ဆြမ္းေကြ်းေေသာ အခါ စက္ေရာင္ထြက္သူကို ေတြ႔ရသည္။ ထိုအခါ အေနာ္ရထာက ဟူးရားျဖဴ နွင့္ ဟူးရားညိဳတို႔အား ဤသူသည္ ငါ၏ ထီးနန္းကို သိမ္းပိုက္မည့္သူလားဟု ေမးရာ ဟူးရားတို႔က မဟုတ္။ ေနာင္ မင္းဆက္တစ္ဆက္ေက်ာ္မွ မင္းျဖစ္မည့္သူျဖစ္သည္ဟု ဆိုသျဖင့္ အေနာ္ရထာသည္ ငါ့ထီးနန္းကို လုယူမည္ထင္သျဖင့္ မဆိုင္ေသာ လူမ်ားစြာကို အေၾကာင္းမဲ့သတ္ျဖတ္မိေလျပီဟု ေနာင္တရသည္။ အေနာ္ရထာသည္ ထိုသူအား နန္းေတာ္သို႔ ေခၚ၍ သူေကာင္းျပဳထားျပီး ထိုသူမွာ ေခတ္ၾကာေသာ္ က်န္စစ္သားျဖစ္သည္။
သာသနာအက်ိဳးေဆာင္မင္းျမတ္
အေနာ္ရထာမင္း နန္းတက္စတြင္ ပုဂံျပည္၌ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ ရတနာသုံးပါးကို ၎၊ ေလာကနာထကို ၎၊ ျဗဟၼာ၊ ဗိႆႏိုး၊ ပေရေမသြာ တို႔ကို၎၊ နတ္နဂါးႏွင့္ အရည္းႀကီး တို႔ကို၎ အားလုံးစုံကို ေရာေႏွာ ေယာင္မွား၍ လည္းေကာင္း ကိုးကြယ္ေနၾကေလသည္။ ထိုအခါ ယဥ္ေက်းမွုသည္ မသန႔္မရွင္း ျဖစ္ေနေလသည္။ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ထိုအယူဝါဒမ်ားကို မႏွစ္သက္သျဖင့္ မွန္ေသာတရားကိုသာ ေတာင့္တေနခိုက္ ေတာလည္ေသာ မုဆိုးတစ္ေယာက္သည္ ေတာထဲမွ ထူးဆန္းေသာ အဝတ္အစားႏွင့္ ပုံသဏၭန္ရွိသည့္ လူတစ္ဦးကို ေတြ႕ျမင္သျဖင့္စူးစမ္းရာ ရဟန္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသျဖင့္ ဘုရင္ကို အေၾကာင္းၾကားသည္။ အေနာ္ရထာဘုရင္လက္ထက္တြင္ ထိုရဟန္းမွာ ရွင္အရဟံျဖစ္သည္။ အေနာ္ရထာသည္ ရဟန္း၏ အဆုံးအမကို ခံယူၿပီးလၽွင္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာဝင္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ သထုံျပည္မွ ဓမၼဒႆီမည္ေသာ ရဟန္းေတာ္ ရွင္အရဟံသည္ ပုဂံသို႔ ေရာက္လာ၍ ေဟာေျပာသျဖင့္ မင္းႏွင့္ တကြ တျပည္လုံး ဗုဒၶအယူဝါဒ တည္ၾကသည္။ ဗုဒၶအယူဝါဒ တည္တံ့ျပန႔္ပြား ထြန္းကားေရးအတြက္ အေနာ္ရထာမင္းသည္ အားထုတ္ေတာ္မူျပန္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ သထုံျပည္ မႏူဟာမင္း(မကုတ)၌ ပိဋကတ္ေတာ္အစုံ ၃ဝ ရွိသည္ဟု ၾကားသိျပန္ရာ လက္ေဆာင္မ်ားႏွင့္တကြ လိမ္မာေသာ အမတ္တေယာက္ကို သထုံျပည္သို႔ လႊတ္၍ ေတာင္းေစသည္။
အေနာ္ရထာသည္ သုဝဏၰဘူမိ (ယခု သထုံေနရာ) တြင္ ပိဋကတ္ ၃-ပုံရွိေၾကာင္းၾကားသိရသျဖင့္ သံတမန္လႊတ္၍ ေတာင္းခံေစသည္။ သထုံမင္းသည္ မဆင္ျခင္ပဲ မေခ်မငံေသာစကားကို ဆိုလိုက္ရာ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ၄၉၁ ခုႏွစ္တြင္ စစ္သည္ဗိုလ္ပါ အလုံးအရင္းႏွင့္ခ်ီ၍ တိုက္ခိုက္သိမ္းပိုက္ခဲ့သည္။ စစ္ေအာင္ႏိုင္ေသာအခါ ပိဋကတ္ေတာ္အစုံ (၃ဝ)ကို ပင့္ေဆာင္ေလသည္။ အႏုပညာသည္၊ လက္မွုပညာသည္ မ်ားကိုလည္း ယူသည္။ သထုံျပည္ကိုလည္း တနသၤာရီအထိ သိမ္းသြင္းေလသည္။ မႏူဟာမင္းကိုလည္း ပုဂံသို႔ တပါတည္း ေခၚေဆာင္ခဲ့သည္။ ျမင္းကပါအရပ္တြင္ တစ္ထီးတစ္နန္း ထားရွိသည္။
ထိုအခါမွစ၍ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ပုဂံျပည္ရွိ ရဟန္းမ်ားအား ဘုရားရွင္၏ ပိဋကတ္ေတာ္အစစ္ကို သင္ၾကားေစေလသည္။ သင္ၾကားေစနိုင္စိမ့္ေသာငွာ ပိဋကတ္ေတာ္တို႔ကို မြန္အကၡရာမွ ျမန္မာအကၡရာသို႔ ျပန္ေစၿပီးလွ်င္ ပုဂံၿမိဳ႕တြင္ ထိုပိဋကတ္တိုက္တာ္ကို ေဆာက္၍ လွူဒါန္းေလသည္။ ထိုပိဋကတ္တိုက္သည္ ယခုတိုင္ ပုဂံၿမိဳ႕ေဟာင္း၌ ရွိေလသည္။ ဤသို႔ျဖင့္ ျမန္မာနိုင္ငံဟု လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာနိုင္ငံ ယဥ္ေက်းမွုဟုလည္းေကာင္း ေခၚနိုင္ေသာ ပုဂံျပည္ႏွင့္ ပုဂံယဥ္ေက်းမွုတို႔သည္ အေနာ္ရထာမင္းႏွင့္ ရွင္အရဟံတို႔၏ ဉာဏ္ပညာ လုံ႔လတို႔ေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စုသမိုင္းတြင္ ပထမ အႀကိမ္ က်ယ္ျပန႔္၍ စည္းလုံးေသာ ဘဝကို ရလာေလသည္။
ထိုအခါက ရခိုင္ျပည္၏ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ စစ္ေတြနယ္ရွိ ပဥၥာၿမိဳ႕ ျဖစ္ေလသည္။ ထိုစစ္ပြဲတြင္ ျမန္မာတို႔က အနိုင္ရသျဖင့္ ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းသည္ ပုဂံေခတ္တေလၽွာက္လုံး ျမန္မာ့လက္ေအာက္ခံနိုင္ငံတခု ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ရခိုင္ျပည္ ရာဇဝင္၌ ရခိုင္ျပည္ ေျမာက္ပိုင္းကို အေနာ္ရထာေစာ တိုက္ခိုက္သိမ္းယူေၾကာင္းႏွင့္ ဆိုရာတြင္ “ ပ်ဴကိုးေသာင္းႏွင့္ ပ်ဴမင္းလာသည္ ” ဟု ျဖစ္သည္။
မင္းတရားႀကီး ျပဳေတာ္မူခဲ့ေသာ ေကာင္းမွုေတာ္တို႔ကား မ်ားျပားလွစြာ၏။ ေရႊစည္းဂုံဘုရား၊ ေရႊရင္ေျမာ္ဘုရား၊ ရွမ္းျပည္ ေညာင္ေရႊၿမိဳ႕ရွိ ေပါရိသတ္ဘုရား၊ တန႔္ၾကည္ေတာင္ဘုရား၊ မႏၲေလးေတာင္၊ ေရႊၾကက္ယက္ ေရႊၾကက္က် ေတာင္မ်ားေပၚရွိ ဘုရားမ်ား၊ ေတာင္ျပဳံးမွ ဆုေတာင္းျပည့္ဘုရား၊ ျမင္ကပါဘုရား စသည္တို႔ျဖစ္သည္။ လွည္း၀င္ရိုးသံ တညံညံ ပုဂံဘုရားေပါင္း ဟူ၍ အေရအတြက္မွတ္သားျပဆိုေသာ စာဆိုစကား က်န္ရစ္ေလာက္ေအာင္ သာသနာ့အေဆာက္အဦ ဘုရားပုထိုးမ်ား တည္ထားကိုးကြယ္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ အေနာ္ရထာသည္ တစ္နိုင္ငံလုံးတြင္ ရွိသည့္ တ်ံၾတစ္အယူဝါဒ ႏွင့္ အရည္းႀကီးတို႔ကို ႏွိမ္နင္းခဲ့သည္။
အေနာ္ရထာ ဘုရင္သည္ ေျမာက္ဘက္ ႏွင့္ အေရွ႔ဘက္ ရွမ္းနယ္မ်ားႏွင့္ ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ားအား စည္း႐ံုးသိမ္းသြင္းၿပီးေနာက္ ေတာင္ဘက္ရွိ မြန္နယ္မ်ားႏွင့္ မြန္လူမ်ိဳးမ်ားအား ဆက္လက္သိမ္းသြင္းျခင္း ျပဳသည္။ ထို႔ေနာက္ အင္ဒိုခ်ိဳင္းနားက်ြန္းဆြယ္ႏွင့္ မာလာယုက်ြန္းဆြယ္ႀကီးမ်ားအား စိုးပိုင္သည့္ ကေမၺာဇႏိုင္ငံသို့ သြားေရာက္ခဲ့သည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ထိုအခ်ိန္က ကေမၺာဇႏိုင္ငံ အၾကားရွိ မြန္ျပည္နယ္ႏွင့္ မြန္လူမ်ိဳးမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ တနသၤာရီ ကမ္းရိုးတန္း ေဒသအား ကေမၺာဇဘုရင္မ်ားက ၎တို့၏ လက္ေအာက္ခံ ပဏၰာဆက္ျပည္နယ္မ်ားအျဖစ္ သေဘာထားကာ ဆက္သြယ္ေနေသာ ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္၊ အေနာ္ရထာဘုရင္ ကေမၺာဇႏိုင္ငံသို ့သြားေရာက္ခဲ့သည္မွာ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ပုဂံေခတ္ တေလၽွာက္လံုး ကေမၺာဇဘုရင္မ်ား မွ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္း မေတြ ့ရွိရ ေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
သို ့ေသာ္ ၁၃ ရာစုခန္ ့တြင္ တရုတ္ျပည္ ယူနန္နယ္ရွိ နန္ခ်ိဳ ႏိုင္ငံ ပ်က္စီး၍ ထိုင္းရွမ္း လူမ်ိဳးမ်ား သည္ အင္ ဒို ခ်ိဳင္းနား က်ြန္းဆြယ္ သို ့ ၀င္ေရာက္၍ ယိုးဒယား ႏိုင္ငံ ထူေထာင္ ၾကၿပီး ေနာက္ ယိုးဒယား ရွမ္း မ်ား သည္ သူ တို ့ကိုယ္ သူတို ့ မြန္ခမာလူမ်ိဳး တို ့၏ အရိုက္အရာ ကို ဆက္ခံသည္ ဟုယူဆၿပီး တနသၤာရီ ကမ္းရိုးတန္း အထူး သျဖင့္ ေရး ၊ ၿမိတ္ ၊ ထား၀ယ္ ေဒသမ်ား အားျပန္လည္ဖဲ့ယူ ရန္ႀကိဳးပမ္း ေသာေၾကာင့္ ၊ ပုဂံေခတ္ ေနာက္ ပိုင္း ယိုးဒယား ႏွင့္ျမန္မာ တို ့သည္ သမိုင္း တေလၽွာက္လံုး စစ္မက္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကသည္။
အ ေနာ္ ရထာ ဘုရင္သည္ မြန္ျပည္ နယ္ ႏွင့္ မြန္လူမ်ိဳး တို ့အား စည္းလံုး သိမ္း သြင္း ၿပီး ေနာက္ ရ ခိုင္ျပည္ ေျမာက္ ပိုင္း သို့ ဆက္ လက္ ခ်ီ တက္ သိမ္းသြင္း သည္ ၊ ထို ့ေနာက္ ႏိုင္ငံေရး အရ ၊ အိႏိၵယ ႏိုင္ငံ အာသံႏွင့္ ဘဂၤလားနယ္ ရွိ ပဋိကၠရား ျပည္ အထိ အေနာ္ရထာ ဆက္ လက္ခ်ီ တက္သည္။ အဘယ့္ ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ရ ခိုင္ ေျမာက္ပိုင္း ေဒသ မ်ား အား အိႏိၵယ ႏိုင္ငံ အေရွ ့ဘက္ တလွြား မွ မၾကာ ခဏ ၀င္ေရာက္ တိုက္ခိုက္ ေနေသာ ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ အေနာ္ရထာ သည ္ရခိုင္ ကမ္းရိုးတန္း ေဒသမ်ား အား ႏိုင္ငံေရး အ ရ ေလာက္ သာ စည္း လံုးသိမ္း သြင္းျခင္းျဖစ္သည္ ပုဂံေခတ္တေလၽွာက္လံုးတြင္ ရခိုင္ျပည္ သည္မိမိတို ့ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ ခ်ဳပ ္ေရး ျဖင့္ သီး ျခား လြတ္လပ္စြာ ရွိ ေနၾကၿပီး ရခိုင္ လူမ်ိဳး တို ့ ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၊ စီးပြားေရး ၊ ယဥ္ေက်းမွ တို့ အား အ ေနာ္ရထာ သည္ ၀င ္ေရာက္ စြက္ဖက္ျခင္း မျပဳခဲ့ေပ။ အေနာ္ရထာ သည္ အဖက္ဖက္ မွ စနစ္တက် စုစည္း တည္ ေထာင္ ေန စဥ္ ႀကီး မား သည့္ အေႏွာင့္ အယွက္ တခု ႏွင့္ႀကံဳ ရေလသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ပုဂံျပည္ ၏ သမထီး ဟူ ေသာ အ ရပ္ေဒသ တြင္ တန္ခိုးၾသဇာ ႀကီးမားလ်က္ ရွိ သည့္ အရည္းႀကီး သံုးက်ိပ္ႏွင့္ေနာက္ လိုက္ တပည့္ ေျခာက္ေသာင္း ေက်ာ္ တို ့ ၏ ျပႆနာ ျဖစ္သည္။ ယင္း အရည္းႀကီး တို ့၏ ပုဂ ံျပည္သူျပည္သား မ်ား အေပၚ ၌ ဘာသာ ေရး တန္ခိုး အာဏာ လြွမ္းမိုး မွဳ သည္ အေနာ္ရထာ ၏ ႏိုင္ငံ ေရး တန္ခိုး အာဏာ အား ၿခိမ္းေခ်ာက္ လ်က္ရွိသည္။ ပုဂံျပည္ တြင္ အေနာ္ရထာ ႏွင့္ အရည္းႀကီး တို ့သည္ မင္းၿပိဳင္ က့ဲ သို ့ျဖစ္ေနသည္။ ထို ့ေၾကာင့္ အေနာ္ရထာ သည္ ပုဂံျပည္သူျပည္သား မ်ား အေပၚ၌ တန္ခိုး အာဏာ ႀကီးမားလ်က္ ရွိ ေသာ အရည္းႀကီး တို ့ ၏ ၾသဇာအား ၿဖိဳဖ်က္ ႏိုင္ရန္ အတြက္ မြန္ရဟန္းေတာ္ အရွင္ ဓမၼ ဒႆီ ဘြဲ ႔ခံ ရွင္အ ရဟံ အမွဴးျပဳေသာ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရဟန္း ေတာ္မ်ား ကို မဟာမိတ္ျပဳခဲ့သည္။
ထို ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ဟန္းေတာ္ မ်ား ၏ အကူ အညီျဖင့္ ပုဂံျပည္သ ူျပည္သား မ်ား အား သာသနာျပဳေစ ခဲ့သည္။ ပုဂံျပည္ သူျပည္သား မ်ား အ တြင္း ၌ အရည္းႀကီး တို႔၏ ၾသဇာ က်ဆင္းသည္ ႏွင့္ တၿပိဳင္ နက္ အ တင္း အၾကပ္ လူ၀တ္ လဲလွယ္ေစခဲ့သည္။ ထို ့ေနာက္ ထို အရည္းႀကီး လူထြက္မ်ား အားပုဂံျပည္ ၏ အ ေထြေထြ ကုန္ ထုတ္ လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ကာကြယ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား တြင္ ေနရာခ်ထား ေၾကာင္းျဖင့္ျမန္မာ ရာဇ၀င္ မ်ား ၌ ေရးသား ေဖၚျပၾက သည္။ အေနာ္ရထာ ၏ လုပ္ေဆာင္ မွဳသည္ အနာဂတ္ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ ယဥ္ ေက်းမွဳ ဆိုင္ရာ ျဖစ္ေပၚ တိုးတက္မွဳ အတြက္ အေျခခံ အုတ္ျမစ္ ကို ခ်ခဲ့ျခင္း လည္းျဖစ္သည္။
ထို အရည္းႀကီး တို ့ဦးေဆာင္ လ်က္ ပုဂံျပည္ ႏွင့္ အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံ တလြွား တြင္ ရာစုႏွစ္ အတန္ၾကာ မၽွ အ ျမစ္ တြယ္ေနခဲ့ သည့္ ၊ ျဗဟၼဏ သာသနာ ၊ မဟာယန သာသနာ ႏွင့္ ထန္တရစ္၀ါဒ စသည္ တို ့ကို ေနာက္ တန္း သို ့ပို ့လ်က္ ေထရ၀ါဒ သာသနာ က ေရွ ့တန္း သို ့ တက္ လာ ခဲ့ သည္။ သို ့ရာ တြင္ ထို အရည္း ႀကီး တို႔၏ ၾသဇာ အ ရွိန္ အ၀ါ သည္ လံုး၀ ေပ်ာက္ ကြယ္ ခ်ဳပ္ၿငိမ္း သြား သည္ ကား မဟုတ္ေပ ၊ ေနာက္ တန္း သို့ ေလၽွာ က် သြားျခင္း မၽွ ေလာက္ သာျဖစ္သည္။
ျမန္မာ ႏိုင္ငံ မ်က္ေမွာက္ ေခတ္ အထိ ျဗဟၼဏ ၊ မဟာယန ၊ မာန္ တရစ္ တန္တရစ္ စ သည့္ ၀ါဒမ်ား သည္ေရာေထြး လ်က္ရွိ ေနတုန္းျဖစ္သည္ ကို စူးစမ္း ေလ့လာ ေတြ ့ရွိ ေနရဆဲျဖစ္သည္။ သို ့ေသာ္ ထင္ရွားသည့္ ျမေစတီ ေက်ာက္စာ အေထာက္အထားျဖင့္ အေနာ္ရထာ ဘုရင္၏ နန္းသက္ အား ၁၀၄၄ ခုႏွစ္ မွ ၁၀၇၇ ခုႏွစ္ အထိ ၃၃ ႏွစ္ ဟု သတ္မွတ္ သည္ ၊ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံ ၏ သမိုင္းျဖစ္ ေပၚတိုးတက္မွဳ အတြက္ ၃၃ ႏွစ္ ဟူသည့္ အခ်ိန္ ကာလသည္ တိုေတာင္း သည္ဟု ဆိုရမည္ျဖစ္သည္ ၊ သို ့ေသာ္ လည္း ျမန္မာ တႏိုင္ငံလံုး ႏွင့္ မြန္ ၊ ရွမ္း ၊ ရခိုင္ စသည့္ တို ့အား သူ ့ ေခတ္ ႏွင့္ သူ ့နည္း ႏွင့္ သူ စည္းလံုး သိမ္းသြင္း ၍ ျမန္မာႏိုင္င ံသမိုင္း အေျခခံ အုတ္ျမစ္အား စိုက္ ထူခဲ့ၾက ေသာ အေနာ္ ရထာ ဘု ရင္ ႏွင့္ ျမန္မာ လူမ်ိဳး အႀကီးအကဲ မ်ား အား အံ့ၾသၾက ရၿပီး အေမၽွာ္အျမင္ႀကီးမားမွဳ အား ေမာ္ ကြန္း တင္ မွတ္တမ္းျပဳၾကရ မည္ျဖစ္ပါသည္။ (မသက္ဇင္ ၏ အေနာ္ရထာ က်ိဳးပမ္းျခင္းျဖင့္ ေရွ႕့တန္း ေရာက္လာသည့္ ေထရ၀ါဒသာသနာ)
သူရဲေကာင္းမ်ား
အေနာ္ရထာမင္း လက္ထက္တြင္ ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္ထင္ရွားခဲ့ေသာ က်န္စစ္သား၊ ငေထြရူး၊ ငလံုးလက္ဖယ္၊ ေညာင္ဦးဖီး ဟူ၍ သူရဲေကာင္းေလးဦး ေပၚထြန္းခဲ့သည္။ သူရဲေကာင္းေလးဦး အျပင္ ဗ်တၲ ဆိုေသာ သထံုက ကုလားတစ္ေယာက္လည္း ပါသည္။ ဗ်တၲသည္ သထံုျပည္အား အေနာ္ရထာမင္း တိုက္ခိုက္ေသာအခါ ပါ၀င္ခဲ့ေသာ သူရဲေကာင္း ျဖစ္သည္။
မိဘုရားမ်ား
မုိးေကာင္းအရွင္ မင္းႀကီး၏ သမီးေတာ္ ေစာမြန္လွအား နွစ္ႏုိင္ငံ ခ်စ္ၾကည္ ရင္းႏွီးေရးကုိ ေရွ႕ရႈ၍ အေနာ္ရထာမင္းအား တရုတ္ျပည္မွ တုိက္ခုိက္ေအာင္ျမင္ၿပီးအျပန္တြင္ လက္ဆက္ေပးခဲ့သည္။ အေနာ္ရထာသည္ ေစာမြန္လွအား အလြင္ခ်စ္ျမတ္ႏုိးၿပီး အပါးေတာ္၌ ထားေတာ္မႈခဲ့သည္ဟု ဆုိသည္။ ထုိးေၾကာင့္ပင္လွ်င္ နန္းတြင္း မနာလုိမႈ႕မ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး စုန္းမ ဟုစြက္စြဲခါ ရွမ္းျပည္သုိ႔ နယ္ႏွင္ခဲ့သည္။ သုိ႔ေသာ္ လမ္းတြင္ နားေဒါင္းၾကရာ တည္းထားခဲ့ေသာ ေရႊစာရံ ေစတီေတာ္ ေၾကာင့္ ပုဂံျပည္သုိ႔ ျပန္လယ္ေခၚခဲ့သည္။
ပဲခူးဘုရင္သည္လဲ သမီးေတာ္ မဏိစႏၵာကို အေနာ္ရထာ မင္းအား ဆက္သခဲ့သည္။
ေက်ာက္စာမ်ားကေျပာေသာ အေနာ္ရထာမင္းႀကီး
အေနာ္ရထာမင္းေစာဟု လူသိမ်ားေသာ အနိရုဒၶ(ေအဒီ ၁၀၄၄-၁၀၇၇) မင္း၏ဘြဲ႔အမည္မွာ သသၤကရုိက္ဘာသာစစ္စစ္ျဖင့္ မဟာရာဇၿဂီ့ အနိရုဒၶေဒ၀ ျဖစ္သည္။ သူသည္ ပထမျမန္မာ ႏိုင္ငံေတာ္ကို တည္ေထာင္ခဲ့သူဟု ရာဇ၀င္က်မ္းအဆက္ဆက္တြင္ ေရးသားေဖၚျပထားေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားအရ ေအဒီငါးရာစုႏွစ္မွ- ၇ ရာစုႏွစ္အတြင္းပ်ဴတို႔ တန္ခိုးၾသဇာႀကီးလာ၍ ပထမျပည္ေထာင္စုတည္ေထာင္ခဲ့သည္ဟူေသာ အယူအဆသာပိုမိုသက္ေသျပႏိုင္ပါက အေနာ္ရထာမင္းႀကီးသည္ ဒုတိယျပည္ေထာင္စုကို တည္ေထာင္ခဲ့သူသာ ျဖစ္ေပမည္။ အနိရုဒၶမင္းၾကီး၏ ေကာင္းမူ႔ေတာ္ ေျမပုံဘုရားမ်ားကို ပုဂံအတြင္းအျပင္၊တေကာင္း၊မိတၳီလာ၊မင္းဘူးႏွင့္ ျပည္အစ ရွိေသာ ေနရာေဒသမ်ားတြင္ ေတြ႔ရသည္။ ေျမာက္ဘက္အက်ဆုံးအေနျဖင့္ မိုးမိတ္နယ္ရွိႏြားတလဲရြာဆိုးဆိုေသာ အရပ္တြင္ေတြ႔ရ၍ ေတာင္ဘက္အက်ဆုံးအျဖစ္ ၿမိတ္ႃမို႔နယ္တြင္ေတြ႔ရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အနိရုဒၶမင္းႀကီး၏ အာဏာစက္မွာ ေျမာက္ဘက္မိုးမိတ္နယ္မွ ေတာင္ဘက္တနသာၤရီနယ္ထိ က်ယ္ျပန္႔လွပါသည္ဟုဆိုႏိုင္သည္။ သုိ႔ေသာ္တနသာၤရီနယ္ကို မင္းႀကီး ခ်ီတက္သိမ္းပိုက္ခဲ့သည္ ဆိုေသာအခ်က္မွာ သမိုင္းပညာရွင္မ်ား အခ်ီအခ်ေျပာေနၾကဆဲျဖစ္သည္။
မင္းႀကီး၏ေကာင္းမူ႔ေတာ္ ေျမပုံဘုရားမ်ားသည္အရြယ္အစားအားျဖင့္ အလ်ား ခုနစ္လက္မ၊အနံ ငါးလက္မ၊ထုသုံးလက္မ ရွိတတ္သည္။ အရြယ္အစားႏွင့္ အေသးစိတ္လက္ရာမ်ား အနည္းငယ္ကြဲျပားျခားနားတတ္သည္။ ေျမပုံဘုရားမ်ား၏ ပုံသ႑န္မွာ ေ႔ရွတြင္ ျမတ္စြာဘုရားပုံေတာ္ကို ေလာကနာထႏွင့္ ေမတၱယ ဘုရားေလာင္းႏွစ္ပါး ျခံရံထား၍ လည္းေကာင္း၊ တစ္ခါတစ္ရံ ထူပါရုံႏွစ္ဆူျခံရံထား၍လည္းေကာင္းထုလုပ္ထားသည္။ ေက်ာဘက္တြင္ဆုေတာင္းစာ ႏွင့္ သြန္းလုပ္လႉဒါန္းသူ မင္းႀကီး၏နာမည္ကိုေတြ႔ရွိႏိုင္သည္။ ထုိစာမ်ားကို ပါဠိ၊ သသၤကရိုက္ဘာသာႏွစ္ခုေရာၿပီး ေရးသားထား၍ ေရးဟန္မွာေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္သည္။
မင္းအနိရုဒၶ တည္းဟူေသာ ငါသည္ သုဂတ(ဗုဒၶ) ပုံကိုသြန္းလုပ္ေစ၏။ ငါေကာင္းမူ႔ေၾကာင့္ ေမတၱယ ဘုရားျဖစ္လွ်င္ ငါလည္းနိဗၺာန္ရေစသေတး ။
ေအဒီ၁၄၈၀ တြင္ေရးထိုးထားေသာ ကလ်ာဏီ ေက်ာက္စာတြင္ အနိရုဒၶမင္းႀကီးသည္ ေအဒီ၁၀၅၇ တြင္ သထုံကိုသိမ္းယူခဲ့သည္ဟုပါသည္။ ရာဇ၀င္အေစာင္ေစာင္တုိ႔တြင္ ပါရွိသကဲ့သို႔ သာသနာေရးသက္သက္ေၾကာင့္စစ္ခင္းခဲ့သည္ဆိုသည္မွာ မဟုတ္တန္ရာဟု သမိုင္းပညာရွင္တခ်ိဳ႔က ယူဆထားၾကသည္။ အမ်ိဳးသား ႀကီးက်ယ္ျမင့္ျမတ္ေရးကိုလည္း ေရွးရူၿပီးေအာက္ျမန္မာႏိုင္ငံကို၀ါးျမိဳခဲ့ျခင္းလည္းျဖစ္ႏိုင္သည္ဟု ေဒါက္တာသန္းထြန္း ကဲ့သို႔ေသာ သမိုင္းပညာရွင္ႀကီးမ်ားက ယုံၾကည္ထားၾကသည္။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ အနိရုဒၶမင္းႀကီးသည္ သထုံကို ရျခင္းႏွင့္အတူ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ မြန္ယဥ္ေက်းမူ႔မ်ားကိုလည္း ရယူေပါင္းစပ္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ ျမစ္၀ကြ်န္းေပၚေဒသကို ရရွိျခင္းေၾကာင့္လည္း သီဟုိဠ္ႏွင့္ ပင္လယ္ကူး ဆက္သြယ္ေရး တိုက္ရုိက္ ရရွိႏိုင္ခဲ့သည္။
ယင္းဆက္ဆံမူ႔မ်ားကို ျမန္မာရာဇ၀င္၊သီဟုိဠ္ရာဇ၀င္ မ်ားတြင္ေဖၚျပထားသည္။ မွန္နန္းရာဇ၀င္(အပိုဒ္၁၃၅)အရ အနိရုဒၶသည္ မိမိတည္ထားေသာ ေရႊစည္းခုံေစတီတြင္ ဌာပနာရန္ ဆြယ္ေတာ္တစ္ဆူကို သီဟိုဠ္၌ အပင့္လႊတ္သည္ ဟုပါရွိသည္။ စူဠ၀ံသ ပထမတြဲ(စာမ်က္ႏွာ၂၀၂-၂၃၄) တြင္လည္း ၀ီဇယဗာဟု ေခၚ သီရိလကၤာေဗာဓိ အမည္ရွိ သီဟိုဠ္မင္းက ေတာင္ပိုင္းအိႏိၵယမင္းတို႔လာေရာက္တိုက္ခိုက္ေသာေၾကာင့္ ရာမညမင္းထံလက္ေဆာင္မ်ားစြာပို႔၍ သေဘာၤတစ္စင္းကို အကူအညီေတာင္းသည္ဟုပါရွိသည္။ ထိုသုိ႔အကူအညီ ေတာင္းခံခ်ိန္သည္ ေအဒီ၁၀၆၀ မွ ၁၀၆၃ ထက္ေနာက္မက်ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ အကူအညီေပးေသာ မင္းမွာ သထုံကိုသိမ္းပိုက္ၿပီးေသာ အနိရုဒၶမင္းႀကီးပင္ျဖစ္ေပသည္။ ေနာက္ထပ္တႀကိမ္တြင္လည္း သီဟိုဠ္တြင္ သာသနာေရး ႃပုျပင္မူ႔မ်ားႃပုလုပ္လိုေသာေၾကာင့္ သီဟုိဠ္ဘုရင္က ရဟန္းေတာ္မ်ားေစလႊတ္ေပးရန္ အနိရုဒၶမင္းႀကီးထံ ေတာင္းခံလာျပန္သည္။ အနိရုဒၶမွ ကူညီခဲ့ေသာေၾကာင့္ သီဟိုဠ္ ႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အနိရုဒၶလက္ထက္ကပင္ သာသနာေရးမဟာမိတ္မ်ား အျဖစ္ဆက္သြယ္ကူညီမူ႔မ်ားရွိခဲ့ၾကသည္။ မင္းႀကီး၏အျခားေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား ျဖစ္ေသာ တရုတ္ႏိုင္ငံသို႔ခ်ီတက္ျခင္းစေသာ ကိစၥမ်ားအတြက္မူ ျငင္းဆိုရန္ သို႔မဟုတ္ ေထာက္ခံရန္အတြက္မည္သည့္ အေထာက္အထားမွ မေတြ႔ရွိရေသးေပ။အေနာ္ရထာ လြန္လွ်င္ သားျဖစ္သူ ေစာလူးမင္း နန္းဆက္ခံသည္။
ပထမျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ အေနာ္ရထာ
၁၁ ရာ စု ေက်ာ္ခန္ ့အေနာ္ရထာ မင္း နန္းတက္ ခ်ိန္ ျမန္မာႏိုင္င ံ၏ အိမ္နီးခ်င္း ေဘးပတ္၀န္း က်င္ အား ေလ့ ေလာ ၾကည့္ လၽွင္ အ ေရွ ့ဘက္ တြင္ အင္အားႀကီး မား သည့္ တရုတ္ ႏိုင္ငံႀကီး အား စည္း လံုး သိမ္းသြင္း ခဲ့ သည့္ တန္မင္း ဆက္ျပတ္သြားၿပီး ၊ ကင္း ႏွင့္ ဆြန္မင္း ဆက္မ်ား သည္ တရုတ္ျပည္ အား ေတာင္ပိုင္း ႏွင့္ ေျမာက္ ပိုင္း တပိုင္း စီ အုပ္ခ်ဳပ္ ေန ၾကျပီး ၊ ယူနန္နယ္ ရွိ ထိုင္းရွမ္း တို ့၏ နန္ခ်ိဳ ႏိုင္ငံေတာ္ သည္တရုတ္ ျပည္ေတာင္ပိုင္း ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း ႏွင ့္အာသံနယ္မ်ားအထိ တန္ခိုး ၾသဇာ ျပန္ ့ႏွံ ့လ်က္ ရွိသည္။
အင္ဒိုခ်ိဳင္းနား ကၽြန္းဆြယ္ ဘက္ တြင္ ခမာလူမ်ိဳး မ်ား ၏ ေက်ာ္ ၾကား ထင္ရွား သည့္ ကေမၺာဇ ႏိုင္ငံ ေတာ္ႀကီးရွိၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံမွ တနသၤာရီ ကမ္းရိုးတန္း ႏွင့္ မာလာယု ကၽြန္းဆြယ္ မ်ား အထိ တန္ခိုး ၾသဇာ ျပန္ ့ႏွံ့လ်က္ ရွိ သည္။အင္ဒိုနီးရွင္း ကၽြန္း စု ဘက္ တြင္ အိႏၵိယ သမုဒၵရာ အား လြွမ္း မိုး လု မတတ္ တန္ခိုး ၾသဇာ ႀကီး မား သည့္ သီရိ၀ိ ဇယ ႏိုင္ငံေတာ္ ႀကီး ရွိသည္။ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံ ေတာင္ဘက္ ေဒသမ်ား ႏွင့္ သီဟိုဠ္ကၽြန္း အပါ အဝင္ ဘဂ္လား ေအာ္ ႏွင့္ အာရပ္ ပင္လယ္ မ်ား အထိ တန္ခိုးၾသဇာႀကီး မားသည့္ ခ်ိဳလာ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး စည္းလံုးမွဳ ပ်က္ျပား စ ျပဳ လ်က္ ရွိသည္။
အိႏၵိယ ႏိုင္ငံ ေျမာက္ဘက္ တြင္ မူစလင္ မ်ား ၀င္ေရာက္ ကာ လြွမ္းမိုး စ ျပဳလ်က္ ရွိသည္ ကို ျမန္မာႏိုင္င ံေဘး ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ေတြ ့ရွိရ သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ တြင္း၌ လည္း အလယ္ပိုင္း ေဒသတ၀ိုက္ တြင္ ပ်ဴ ႏွင့္ ျမန္မာ ေရာေထြး လ်က္ ငွင္း။ ေတာင္ပိုင္း ေဒသ တ၀ိုက္ တြင္ မြန္လူမ်ိဳး မ်ား သည္ ၿမိဳ ့ျပျပည္ နယ္ မ်ား ထူ ေထာင္ လ်က္ လူမ်ိဳးေရး ၊ ႏိုင္ငံေရး ၊ ယဥ္ေက်းမွဳ မ်ား အရ ကေမၺာဇ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး ႏွင့္ ဆက္သြယ္ လ်က္ ရွိ သည္။ရခိုင္ ကမ္းရိုးတန္း ေဒသ တြင္ ရခိုင္လူမ်ိဳးစု မ်ား သည္ ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ ခ်ဳပ္ေရး ႏွင ့္ျပည္နယ ္ကေလးမ်ား ထူ ေထာင္လ်က္ ရွိၿပီး ၊ အိႏၵိယ ႏိုင္ငံ ဘဂ္လား နယ္ ၏ လြွမ္းမိုး တိုက္ခိုက္ မွဳ ကို တြန္းလွန္ ခု ခံ ေန ရ ေသာ အ ခ်ိန္ျဖစ္သည္။ေျမာက္ဘက ္ႏွင့္ အေရွ ့ဘက္ ေတာင္ကုန္း ေဒသ မ်ား တြင္ ရွမ္း လူမ်ိဳး မ်ား သည္ ေစာ္ဘြား မ်ား အုပ္ခ်ဳပ္ သည့္ၿမိဳ ့ျပ ျပည္နယ္ မ်ား ထူေထာင္လ်က္ရွိေသာ္ လည္း လူမ်ိဳးေရး ၊ ႏိုင္ငံေရး ၊ ယဥ္ေက်းမွဳ မ်ား အား ျဖင့့္ ထိုင္းရွမ္းတို ့၏ နန္ခ်ိဳ ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး ႏွင့္ ဆက္သြယ္ လ်က္ရွိသည္။ကယား ျပည္နယ္ ၊ မိုးၿဗဲနယ္ ႏွင့္ သံလြင္ တ၀ိုက္ တြင္ ကရင ္လူမ်ိဳးစု မ်ား သည္ မိမိတို ့ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ားျဖင့္ တသီးတျခား ေနထိုင္ လ်က္ရွိၾကသည္။ ေတာင္ဘက္ တလႊား တြင္ အင္အားႀကီးမား လာသည့္ မြန္လူမ်ိဳးမ်ားသည္၎ ျမန္မာ ႏိုင္ငံေျမာက္ဘက္ ႏွင့္ အေရွ ့ဘက္ တလႊားရွိ ရွမ္း လူမ်ိဳး မ်ား သည္ ငွင္း ျမန္မာ ႏိုင္ငံ အျပင္ အပ မွ တန္ခိုးႀကီး ႏိုင္ငံ ႏွစ္ႏိုင္ငံ တို ့ ၏ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံမွဳကို ရရွိထားၾကသျဖင့္၊ အေနာ္ရထာမင္းနန္း တက္ခ်ိန္ ပုဂံျပည္ တ၀ိုက္တြင္ ေနထိုင္လ်က္ ရွိၾကသည့္ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ၾကားတြင္ အညွပ္ခံေနရ သကဲ့သို ့ရွိၿပီး မ်ားစြာ စိုးရိမ္ထိပ္လန္ ့ဖြယ္ရာ အေျခသို ့ ဆိုက္ေရာက္လ်က္ရွိသည္။
ထိုကဲ့သို ့ရင္ဆိုင္ေနရသည့္ ျပည္တြင္းျပည္ပ အေျခအေန အရပ္ရပ္ မ်ားေၾကာင့္ ကိုးရာစုခန္ ့တြင္ နန္ခ်ိဳ ထိုင္း ရွမ္း မ်ား က ပ်ဴလူမ်ိဳးမ်ား အား တိုက္ခိုက္ ဖ်က္ဆီးျခင္း ခံလိုက္ရ ေသာၾကမၼာမ်ိဳး ပုဂံျပည္တြင္ ေနာက္ ထပ္တဖန္ ဆိုက္ေရာက္ ျခင္း မရွိေစရန္ အတြက္ အေနာ္ရထာ ဘုရင္ ႏွင့္ျမန္မာလူမ်ိဳး အႀကီးအကဲမ်ားသည္ မိမိတို႔၏ ရပ္တည္မွဳ ႏွင့္ လံုၿခံဳမွဳ တို ့အတြက္ ေရွးဦးစြာ မိမိတို ့အင္အားကိုတိုးခ်ဲ့ျခင္း ျဖည့္တင္းျခင္းႏွင့္ စည္းလံုးျခင္း မ်ားျပဳၾကသည္။
အေနာ္ရထာ ဘု ရင္ႏွင့္ ျမန္မာ အႀကီး အကဲ မ်ား သည္ ပုဂံျပည္ ၏ အင္အား ကို တိုး ခ်ဲ့ျဖည့္ တင္း သည္ ဆိုရာ ၌ ထို အခ်ိန္က ျမန္မာလူမ်ိဳး တို ့၏ အဓိက ကုန္ထုတ္ လုပ္ငန္းျဖစ္ေသာ ေရသြင္း စိုက္ပ်ိဳး ေရးလုပ္ငန္း ကို တိုး ခ်ဲ့ စိုက္ ပ်ိဳး ၍ ကာကြယ္ ေရး အင္အား ကို ျဖည့္ တင္းျခင္း ပင္ျဖစ္သည္။ သမိုင္း၀င္ အေထာက္ အထား မ်ား အရ အေနာ္ရထာ ဘုရင္ဦး ေဆာင္ ေသာ ျမန္မာလူမ်ိဳး မ်ား သည္ေက်ာက္ ဆည္နယ္ရွိ ပန္း ေလာင္း ႏွင့္ ေဇာ္ဂ်ီျမစ္ တို ့ ကို အမွီျပဳ ကာ ဆည္ႀကီး ၇ ဆည္ ကို တူးေဖၚ ခဲ့ၾကသည္။ ၃ ႏွစ္ ခန္ ့အလုပ္သမား ေပါင္းေျမာက္ မ်ား စြာ ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့ရေၾကာင္း ျမန္မာရာဇ၀င္ ေဟာင္းမ်ား ၌ ေရး သား ထားသည္။
ထို ့အျပင္ ပ်က္စီးလ်က္ ရွိသည့္ မိတၳီလာကန ္ႀကီး ကို လည္းျပန္ လည္ျပင္ဆင္ ၍ ေရသြင္း စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ ငန္း အတြက္ ခ်ဲ့ ထြင္ျခင္း ျပဳၾကသည္။ ထိုသို ့ ဆည္ေပါင္း မ်ား စြာ တိုးခ်ဲ့လိုက္ သျဖင့္ အေထြေထ ြစီး ပြား ေရး သည္ တရွိန္ တည္း တိုးတက္ လာကာ ေက်ာက္ဆည ္ႏွင့္ မိတၳီလာ နယ္မ်ား သည္ ပုဂံျပည္ ၏ စပါး က်ီ မ်ား ျဖစ္လာသည္။ စီးပြားေရး ေသာ့ခ်က္ လည္းျဖစ္လာသည္။ ပုဂံျပည္ ၏ အင္အား သည္လည္း တိုးတက္ျပည့္ၿဖိဳးလာသည္။ ထို့ ေနာက္ ရိကၡာ ၊ ဘ႑ာမ်ား စြာကုန္က်ခံကာ လူေျမာက္ မ်ားစြာ သံုးၿပီး ရွမ္းျမန္မာနယ္စပ္ တေလၽွာက္ ၊ ဗန္းေမာ္မွ ေတာင္ငူ အထိ ကင္းၿမိဳ ့၄၃ ၿမိဳ ့မၽွ ဖြဲ့စည္း တည္ ေထာင္သည္။ ယင္းသို ့ နယ္စပ္တေလၽွာက္ ကင္းၿမိဳ ့၄၃ ၿမိဳ ့ကို စံနစ္ တက် ဖြဲ့ စည္း တည္ေထာင္ၿပီး ေနာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ဘက္ ႏွင့္ အေရွ ့ ဘက္ ရွိ ရွမ္းနယ္မ်ား သို ့ခ်ီတက္ သိမ္းသြင္းသည္။ ထို ့ေနာက္ ပုဂံျပည္ ႏွင့္ ယူနန္အၾကား ရွိ ရွမ္းနယ္မ်ား ကို နန္ခ်ိဳႏိုင္ငံ ဘုရင္မ်ား က ငွင္းတို ့၏ ပ႑ာဆက္ အ ျဖစ္သေဘာထား ကာ ဆက္သြယ္ ေနေသာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရး အရ အေနာ္ရထာ ဘုရင္ သည္ နန္ခ်ိဳ ႏိုင္ငံသို ့ ခ်ီတက ္သြားေရာက္ သည္။ ထ ိုအခ်ိန္က နန္ခ်ိဳ ႏိုင္ငံ ၏ စည္းလံုး မွဳ ပ်က္ျပား လ်က္ အင္အား ေလ်ာ့ပါး ေန ေသာ အခ်ိန္ လည္းျဖစ္ ၍ ေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ အဘယ္ ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ အေနာ္ရထာ ဘုရင္ လက္ထက္ မွ အစျပဳ ၍ ပုဂံ ေခတ္ တေလၽွာက္လံုး ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြင္း ရွိ ရွမ္းနယ္မ်ား ၏ အေရး အခင္း ႏွင့္ ပတ္သက္ ၍ နန္ခ်ိဳမင္းဆက္ ဘုရင ္မ်ား ၏ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖက ္မွဳ ကို မေတြ ့ရွိရေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ျမန္မာ ႏိုင္ငံ ေျမာက္ဘက ္ႏွင့္ အေရွ ့ဘက္ ရွိ ရွမ္းနယ္မ်ား ကို အေနာ္ရထာဘုရင္သည္ စည္းလံုး သိမ္း သြင္း သည္ဆိုရာ၌ ရွမ္း နယ္မ်ား ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ၊ စီးပြားေရး ၊ ယဥ္ေက်းမွဳ တို ့အား ၀င္ ေရာက္ စြက္ဘက္ျခင္း ျပဳ သည ္ကို မေတြ ့ရပဲ ႏိုင္ငံေရး သေဘာ မၽွ ေလာက္သာပင္ ခ်ဳပ္ကိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။ ရွမ္းျပည္နယ္ ၏ ေစာ္ဘြား အႀကီး အကဲ မ်ား က ပုဂံမင္းဆက္ ဘုရင္မ်ား အား ခါ အား ေလ်ာ္စြာ လက္ေဆာင္ပ႑ာ ဆက္သြင္းျခင္းျပဳ ရ ေသာ ႏိုင္ငံေရး ဆက္ဆံ မွဳ ေလာက္ သာျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ သမိုင္း တေလၽွာက္လံုး လိုလို ပင္ ရွမ္းနယ္ အႀကီး အကဲ မ်ား သည္ မိမိတို ့၏ ျပည္ နယ္ မ်ား ကို မိမိတို ့သေဘာ အတိုင္း လြတ္လပ္ စြာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾက သည္သာ ျဖစ္သည္။ တႏိုင္ငံလံုး ၏ အေရး ႏွင့္ သက္ဆိုင္ ျခင္းမရွိ လၽွင္ ျမန္မာမင္းဆက္ ဘုရင္မ်ား သည္ ရွမ္းျပည္နယ္ မ်ား ၏ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အား ၀င္ ေရာက္စြက္ ဖက္ျခင္းျပဳ သည္ကို လည္း မေတြ ့ရေခ်။
နိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးႏွင့္ ၿမိဳ႕ ေပါင္း (၄၃) ၿမိဳ႕ကိုတည္ပုံ
မစၥတာဝုဒ္ ေရးသားေသာ ယိုးဒယားရာဇဝင္၌ ပုဂံမင္းအႏု႐ုဒၶ (အေနာ္ရထာမင္းကို ေခၚေသာအမည္) သည္ တ႐ုတ္နိုင္ငံေတာင္ပိုင္းႏွင့္ ခမာ (မြန္) နိုင္ငံျဖစ္ေသာ ကေမၺာဒီယားနိုင္ငံကို ေအာင္ျမင္ေၾကာင္း၊ ယိုးဒယားတနိုင္ငံလုံး၌ အေနာ္ရထာမင္းေစာ၏ တန္ခိုးအာဏာ လႊမ္းမိုးသည္ကို ယုံမွားဖြယ္မရွိေၾကာင္း၊ အေနာ္ရထာမင္းကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ဗုဒၶအယူဝါဒ ထြန္းကားစည္ပင္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။
ယိုးဒယားဘာသာႏွင့္ ေရးေသာစာတမ္းမ်ား၌ အေနာ္ရထာမင္းကို “ မဟာေဇယ်ဘယမင္း ” ဟု ဘြဲ႕ေပးေလသည္။ ကိုခ်င္ခ်ိဳင္းနား ျပည္အထိ အေနာ္ရထာမင္း တိုက္ခိုက္သိမ္းယူခဲ့ေၾကာင္းလည္း ဆိုသည္။ ထိုျပင္ ယိုးဒယား ရာဇဝင္ တေဆာင္၌ ပုဂံျပည္ဘုရားမ်ားသည္ ဂ်ားဗားကြ်န္းေစတီႏွင့္ ပုံတူသျဖင့္ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ဂ်ားဗားကြ်န္းသို႔လည္း စစ္ခ်ီႂကြေရာက္ေကာင္း ႂကြေရာက္လိမ့္မည္ဟု ေရးသားထားသည္ကို ေတြ႕ရျခင္းျဖင့္ ရာဇဝင္ဆရာတို႔သည္ အေနာ္ရထာမင္း၏ ဘုန္းတန္ခိုးအာဏာကို အသိအမွတ္ျပဳ ယုံစားၾကေၾကာင္း ထင္ရွားသည္။
ယင္းသို႔ နိုင္ငံေတာ္ကို ခ်ဲ႕ ထြင္႐ုံမက မင္းတရားႀကီးသည္ နိုင္ငံေတာ္ကိုလည္း စည္ပင္ဝေျပာေအာင္ ျပဳစုေတာ္မူသည္။ ျမန္မာနိုင္ငံအလုံး၌ ဆည္ေျမာင္း ကန္ေခ်ာင္းမ်ား ျပဳစုေတာ္မူသည္။ မိတၳိလာကန္ကို ဆည္ဖို႔သည္။ ေက်ာက္ဆည္ခရိုင္ရွိ ျပကၡေရြေတာင္၊ ကယြတ္ေတာင္ထက္မွ က်ေသာေရကို အတန႔္တန႔္ဆည္၍ ေရေသာက္ကန္ျပဳၿပီးလွ်င္ ပန္းေလာင္ျမစ္နား၌ ကင္းတား၊ ငနိုင့္ေသဥ္၊ ေျပာင္းျပ၊ ကူမည္း ေပါင္းေလးဆည္၊ ေဇာ္ဂ်ီျမစ္နား၌ ႏြားတက္၊ ကြမ္းေဆး၊ ဂူေတာ္၊ (ငေျပာင္း) ေပါင္းသုံးဆည္ စုစုေပါင္း မင္းပယ္ရွစ္သိန္းကို ျပဳေတာ္မူသည္။
ထိုေနာက္ ပင္လယ္၊ ျမစ္မနား၊ ျမစ္သား၊ ျမင္းခုံတိုင္၊ ယမုံး၊ ပနံ၊ မကၡရာ၊ တျပက္သာ၊ သင္ေတာင္၊ တမုတ္ဆိုးႏွင့္ ခံလူးတူသာ လယ္တြင္း ဆယ့္တရြာကို ျပဳစုေတာ္မူသည္။ ရွမ္းျပည္ႏွင့္ ျမန္မာျပည္ ႏွစ္ဘက္စပ္ၾကား ရွမ္းယြန္းတို႔ မေရာစိမ့္ေသာငွာ ေျမာက္ဘက္ အေရွ႕ဘက္တို႔၌ ေကာင္းစင္၊ ေကာင္းတန္၊ ေရႊဂူမိုးတား၊ တေကာင္း၊ ႀကံညႇပ္၊ မကၡရာ၊ ျမင္စိုင္း စေသာ ကင္းၿမိဳ႕ေပါင္း ၄၃ ၿမိဳ႕ကို တၿပိဳင္နက္တည္း အေျမာ္အျမင္ျဖင့္ တည္ေလသည္။ ျမန္မာျပည္အလုံး၌ ဘုရားဂူေက်ာင္း တန္ေဆာင္းဇရပ္တို႔ကို အႏွံ့အစပ္ တည္ထားေတာ္မူ၍ ေနျပည္ေတာ္ ပုဂါရာမသို႔ ျပန္ေတာ္မူသည္။
အေနာ္ရထာမင္း ပုဂံသို႔ေရာက္၍ ၿမိဳ႕တြင္းသို႔ သရဘာတံခါးမွ ဝင္မည္အရွိ ေအာင္သာျမစ္ေျခအရပ္ဝယ္ ကၽြဲရိုင္းတေကာင္သည္ လူသူမသြားလာနိုင္ေအာင္ ရန္ျပဳသည္ဟု နားေတာ္ေလၽွာက္သျဖင့္ စီးလာေသာ ဆင္ေတာ္ကို ျပန္လွည့္ကာ ျမစ္ေျခေအာင္သာသို႔ ခ်ီေလေတာ္မူ၏။ ေရာက္ေတာ္မူ၍ ကၽြဲရိုင္းကို ျမင္ေတာ္မူလၽွင္ စီးေတာ္မူေသာဆင္ေတာ္ သန္ျမန္စြာကို ခၽြမ္းဖြင့္၍ လႊတ္ေတာ္မူ၏။ သို႔ရာတြင္ ဆင္ေတာ္ေပၚ၌ပင္ ကၽြဲခတ္မိ၍ နတ္ရြာစံေတာ္မူသည္။ သာသနာေတာ္စီးပြား၊ ကိုယ္ေတာ္ျမတ္စီးပြား၊ သားေတာ္အစဥ္ ေျမးေတာ္အဆက္ ျမစ္ေတာ္အညြန႔္တို႔၏ စီးပြား၊ ျပည္သူတကာတို႔၏ စီးပြားကို ၃၃ ႏွစ္ပတ္လုံး ေဆာင္ေတာ္မူခဲ့ေလသည္။ အေနာ္ရထာမင္း ကံကုန္ေသာ္ သားေတာ္ ေစာလူမင္း နန္းတက္သည္။
မင္းတရားႀကီး ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ခဲ့ေသာ နိုင္ငံအပိုင္းအျခားကား……
အေနာက္ဘက္တြင္ ပဋိကၡယားမည္ ကုလားျပည္သည္ အျခားတည္း။
အေနာက္ေျမာက္ေထာင့္တြင္ ကတူးငနားႀကီး ေရတြင္းမီးလၽွင္ အျခားတည္း။
ေျမာက္ဘက္၌ကား ဂႏၶာလရာဇ္မည္ တ႐ုတ္ျပည္လၽွင္ အျခားတည္း။
အေရွ႕ ေျမာက္ေထာင့္၌ ကဝႏၲိ လည္းမည္ ပန္းေသးျပည္လၽွင္ အျခားတည္း။
အေရွ႕ ဘက္၌ စတိႆမည္ ပင္ကာျပည္လၽွင္ အျခားတည္း။
အေရွ႕ ေတာင္ထာင့္၌ အေယာစလည္း မည္ဂြ်မ္းတို႔ျပည္လၽွင္ အျခားတည္း။
တည္ခဲ့ေသာေစတီ ဘုရား၊ သိမ္မ်ား
ေလာကနႏၵာေစတီ(ပုဂံ)
တန္႔ၾကည့္ေတာင္ေစတီ
ေရႊစည္းခံုေစတီေတာ္(ပုဂံ)
ေရႊဆံေတာ္ေစတီ(ပုဂံ)
တူရင္းေတာင္ေစတီ
ငွက္ပစ္ေတာင္ဘုရား
ဥပါလိသိမ္
Saturday, March 3, 2012
ဂုဏ္ယူၾကည္ႏူးမိရာ ပန္းဦးေတာင္မွာ
ေငြႏွင္းေ၀စီ မႈန္ျပာရီတဲ့
ပန္းဦးေတာင္ရဲ႕ ရာသီေဆာင္းလ
ၾကည္ႏူးစရာ အလွရိပ္တြင္
ဖူးပြင့္မာလာ ရနံ႕ျဖာ၍
ပန္းၿမိင္ကမၻာ အလွေ၀လ်က္
ခ်ယ္ရီေျမရဲ႕ျမင္ကြင္း လြမ္းေမာစရာ...။
စိမ္းလန္းစုိေျပ ခ်ယ္ရီေျမမွာ
ေရွ႕ဆီပုဗၺာ အာကာမီွခုိင္း
ေတာင္ျပဳိင္းၿပိဳင္း၌ ဆုိင္းဆုိင္းမ႑ဳိင္
ပန္းဦးတုိင္နယ္ ဓမၼသြယ္သြယ္
ကြန္႕ျမဴးၾကြယ္လ်က္ ဗုဒၶအေမြ
ဓမၼေစတီ တည္လတ္ထြန္းသည္
ဤကြ်န္းဇမၺဴ ထြန္းတည့္ေလ....။
အရွင္ဥာဏေဗာဓိ(ပန္းဦးေတာင္)
ပန္းဦးေတာင္ရဲ႕ ရာသီေဆာင္းလ
ၾကည္ႏူးစရာ အလွရိပ္တြင္
ဖူးပြင့္မာလာ ရနံ႕ျဖာ၍
ပန္းၿမိင္ကမၻာ အလွေ၀လ်က္
ခ်ယ္ရီေျမရဲ႕ျမင္ကြင္း လြမ္းေမာစရာ...။
စိမ္းလန္းစုိေျပ ခ်ယ္ရီေျမမွာ
ေရွ႕ဆီပုဗၺာ အာကာမီွခုိင္း
ေတာင္ျပဳိင္းၿပိဳင္း၌ ဆုိင္းဆုိင္းမ႑ဳိင္
ပန္းဦးတုိင္နယ္ ဓမၼသြယ္သြယ္
ကြန္႕ျမဴးၾကြယ္လ်က္ ဗုဒၶအေမြ
ဓမၼေစတီ တည္လတ္ထြန္းသည္
ဤကြ်န္းဇမၺဴ ထြန္းတည့္ေလ....။
အရွင္ဥာဏေဗာဓိ(ပန္းဦးေတာင္)
အခ်စ္အမုန္းၾကားကလူ
အမုန္းေႏွာင္ၾကဳိး ရင္၀ယ္ရစ္ပတ္
သံေယာဇဥ္ေလးဟာ
ပူေလာင္ျခင္း အျမဳေတအစစ္
မာနလား ေဒါသလား...။
အခ်စ္ေႏွာင္ၾကဳိး ရင္၀ယ္ရစ္ပတ္
သံေယာဇဥ္ေလးဟာ
ေအးျမယွက္ႏြယ္ ခ်စ္ၾကဳိးသြယ္လ်က္
ေပ်ာ္၇ႊင္ျခင္း အျမဳေတအစစ္
ေမတၱာလား ေလာဘလား...။
မာန ေဒါသရဲ႕သူငယ္ခ်င္း
ေမတၱာ ေလာဘရဲ႕မိတ္ေဆြ
ေမြးဖြားျခင္းရဲ႕နိယာမတရား
အမုန္းအခ်စ္ၾကားကလူ
ခ်မ္းေျမ႕မႈရဲ႕အသက္
ျငိမ္းခ်မ္းျခင္းရဲ႕မိခင္
သာယာျခင္းရဲ႕ဖခင္
လုိခ်င္တာက
ေမတၱာစစ္စစ္ပါကြယ္...။
အရွင္ဥာဏေဗာဓိ
သံေယာဇဥ္ေလးဟာ
ပူေလာင္ျခင္း အျမဳေတအစစ္
မာနလား ေဒါသလား...။
အခ်စ္ေႏွာင္ၾကဳိး ရင္၀ယ္ရစ္ပတ္
သံေယာဇဥ္ေလးဟာ
ေအးျမယွက္ႏြယ္ ခ်စ္ၾကဳိးသြယ္လ်က္
ေပ်ာ္၇ႊင္ျခင္း အျမဳေတအစစ္
ေမတၱာလား ေလာဘလား...။
မာန ေဒါသရဲ႕သူငယ္ခ်င္း
ေမတၱာ ေလာဘရဲ႕မိတ္ေဆြ
ေမြးဖြားျခင္းရဲ႕နိယာမတရား
အမုန္းအခ်စ္ၾကားကလူ
ခ်မ္းေျမ႕မႈရဲ႕အသက္
ျငိမ္းခ်မ္းျခင္းရဲ႕မိခင္
သာယာျခင္းရဲ႕ဖခင္
လုိခ်င္တာက
ေမတၱာစစ္စစ္ပါကြယ္...။
အရွင္ဥာဏေဗာဓိ
၀ စာေပသုတမွတ္ဖြယ္
1
LAWG (1)
GAOX NGHOX
Gaox nghox māwh si niag nēx nham: son kawn: pui, gaox
nghox māwh pa ih ex kawn: pui ku ngāix ku sawm:, māwh pa
ceei: ex ju tix son sang im: ex piang hak tiex heue.
Ex kawn: pui phan: gaox nghox ang:koe: ang:
ex chix klawd tix māwh sim: im: tix māwh
pui heue. lheu: khaing: in: son kīh ih mau cai:
ex kawn: peeng nang: tix cōh māwh mau
cai: tai pak tix, exkawn: vax ang: ex hiex
tawng tix yūh laih lai awm: pui tang ceu, kraung ceep mau cai:
ex du ngie piang gaox nghox tix yieh son 90% son khaing: heue.
Māwh kheu: nin: gaox nghox māwh pa kied ting buan: son:,
son ex yūh nin: ex caw tix sau: riang sau: rao tix sum: van: gaox
nghox ku kaux . lheu: khaing: an: ex kawn peeng lig ia: law
brung ih moik, ih kam: nghox, ka: sivoe in: dīx, ex shiao: krak
moi teem: tix yūh kaing jhaw:, ang: tawng tix chix shiao
ngau(phon:) sau: kawx riang tix mie ding kawx, ca: māwh ngie
uik riang nai: kaing ang: yāox tix pon to:dee keung: ex tix pon
heue. can kawn: pui ot piang gawng piang lua pa ang: koe: ping
nyia cu: yi: pau dēuh rhawm: tix ka bāux yam prāix klawng:, jao
in: si ngaung kaing saing:nghox pa yūh ex, ex sum: nai: grai:
riang ka:tix mie nyao heue.
Ih riang jung pui mai: krak, krax haok krax huan:, ang: koe:
heue.
Ex kawn: pui pa ot piang gawng piang lua, phan: ex van:
kawn: nghox dee yawm phan: ang: koe: tix khix plak, tom: hoek
ra: khix ang: chix tix sum: heue. phan: kawn: nghox ang: hoek
khix sigāix tix, nghox pa sum: ex an: ang: sok tang: heue. yam
an: phan: sum: simie nghox (1) glawm: pau pon nghox (15)
glawm: tom: hoek (20) glawm:, yam in: pui pa koe: ping nyia cu:
2
yi:shiao cag thai:, mai: tawng tix chix shiao ngau phon: ku ceu
ku cawng, nghox pon pui kied daing: nie haok nie huan: jao
tawng pui tix sau: ngau phon: ku ceu ku cawng, mhawm:
gawng:, mhawm: plix mai: mhawm: lhax heue.
Phan: uik simie (1) glawm: pui pon to: (100)glawm: heue.
Māwh kheu: nin: son ang: riang rao ex nai: nawk, ex caw tix
hawt daux krax pa thong: bong: pa jhi: cub caw plak sum: van:
son ngaox heue.
Gaox nghox doh yūh krax
Brax kua: kaoh khaing: gaox
Gaox ang: koe: awm: kawn: doe.
Koe: gaox sawm: awm: simiang.
Paw tik paw prah sum: nghox khawx.
Tawx dee mawx pui awx dee an:.
LAWG (2)
GRAWNG EEI: IA:
Ia: māwh to: sat pa eei: kawn:
pui ka tix ceu. ia: jiet chix tawng
bawg yam awm: ex kawn: pui,
yam ang: nari nyiang koe: dīx,
kawn: pui krox tix mhong: yam
ux ia:, voe bīh riang prāix, ia: ux
3-4 bawg, khaix an: prāix tom:
tag riang heue.
Ia: tix ngāix ux (4)bawg, ia:
peeng ex kix māwh cao: so: tix
kaoh, ex peeng tix ih nēx, ih
tom: kix, phan: māwh ia: koe:
ra: ceu, tix ceu māwh pa chix num tom: cao: tix, ra: ceu māwh ia:
3
tom: bhaung: heue. ia: kied koe: buan: son, son pui saux ngia,
pui saux, pui pa ang: kub nēx nham: phan: yāox tix cao ih nēx ia:
tom: ia: kix phai: deeih nēx nham:, phai: kluing, phai: koe: riang
rao, kheu yāox tix ih nēx ia: heue.
Ia: ang: deuk ngie ih nēx kawn peeng tix cōh cao: ia: mai:
tom: kix, ex kawn: pui, kawn yūh taoh yūh sawm: shiang:,
sawm: mau ka tix blah heue. phan: ex sang yūh krax lu krax tan,
ex jāh tix shiao ia: si voe. ia: māwh nēx pa yie tix rhaoh son ex
kawn: pui heue.
Sau: riang eei: ia:, saux yha: māwh ia:.
Kia: saux, taux lhaux plaux ka ia:
Hoek nyo, po: sim:, to: liag ia:
Jhawm: nyawm rawm: ia: lheu: khaing: sia:
Kia: saux, kia: yha: vīex phak ia:.
Hot cha: eei: ih ia: dia yūh ot.
LAWG 3.
SIMIANG PA MHAWM: RHAWM:
Dīx dīx koe: simiang ting tix
kaux ang: sa: gut sa: kheem:,
yax yeen, map nai: tix ih kawn:
rai peu sin: tix heue. si diex
pui yūh tix ih kaing jhaw:,
yūh tix kub sawm: nyawm ot
ku kaux daux pui paw tang:
lox six yox moing, khaing:
pāox tix, bre tix yūh sa: tixka pa ih nai: cai:
haoh, si: diex gau pui yūh nin: heue.
An: tix ngāix nawh yūh tix awm: peu sin: mai: laig laih, son
sang tawng grawng kraung ceep eep sawm: pui daux hak tiex
giex kuang: tix heue. Simiang an: ceep kraung pa cāox pa hoik
4
griah, mai: chawk tix liag man: luat man: pre pa kied ting ngāwh
ting jum, pui cao: cōh kraung an: yāox kraung ceep nawh mai:ah
nin: ka simiang an: “hu: hu:”maung māix pui yūh nin: ang: doh
dud tix pon liag ceu kraung ting ngāwh ting jum yūh nin: ah nan:
ka simiang an:, mai: grheu simiang an: to: heue.
Tax simaing an: ang: nye: ang: nyux, nawh nyīah khawm: ah tix
nin: “mhawm: mhawm: aux lawk ing: heue.
Nawh hoek ka tang: kaux pa cōh nang: kraung ngāwh, kraung
pa ting jum awm: pui an: phao:voe nux heue, pui an: ah nin: ceu
kraung in: phan: ang: māwh ceu laux simiang mai: pui pa mag
mi khri: mau, ang: pon liag, kheu caw kraung pa ting ngāwh ting
Jum, māwh kheu: nin: māix hu: tang: dah sawg māix liag pa yie
ngāwh ceeix awx.
Tax simiang an: pawk lox cao: cōh kraung an: ah nin: lāoh lie
ting buan: son: ka lox krai māix ka aux, aux ing: ha: awx.
Si nax ra: loe: ngāix si: miang an: kok simiang ot greem: tix
krai lao kix mhong: pa hoik yāox tix, mai: sidiex ka kix awm: in:
plak greem:.
Rawm: loh diang simiang thai: cao:.
Paw nīeh ka pui hot, paw cot ka pui saux.
Paw nyiah ka mi, paw khi ka hot.
Paw nīeh ka kawn: doe:, paw rhoe: ka pui loeg.
Rāuh te pui tom: krox puing: klang:, lang: rhawm:.
Pui tom: mhawm: prawng prāix.
Pui ting tu, pu rhawm: ang: lang ju.
Lox in: een: ka niex praix daux rhawm: pex ku kaux awx.
5
LAWG 4
RĒEH TAWNG BUAN: SON:
Dīx dīx koe: lien: tix kaux yam
hu: laig laih, nawh yāox cao:
cōh kawn: rēeh tix mu: mai:
liag kawn: rēeh an: heue.
Yam hoek lien: an: daux nyiiex
tix, nawh sau:kawn: rēeh daux
ngoi, kawn: rēeh an: ting tix ngāix
khaing: tix ngāix, lien: an: kied
daox deng: ka, pie daux alīah
singāix, ting huan: sidu pon ba: ex kawn: pui heue. Lien: an:
jhak ka rēeh, nawh kied cee rhawm: ka yāox tix mai: hu: ploi:
rēeh an: daux klawng: ting heue.
Viang nawh kied moh kawx rēeh an:, dee sidāh nawh ploi:
ka rēeh heue.
Ang: lai awt rheung glang: mawx tix naing tāoh daux hak tiex
ot lien: an: pui hak tiex an: khawm: uik to: son sang lawd luan:
khaing: krax yum, si voe pui to: khan: kix koe: rawm: klawng:
ting tix klawng:, son sang ang: kix man: pui cāox kuan kix daux
diang klawng:, yam an: pui to: pui tua khan: kix taing tix laig
daux rawm: pui plak nie yum daux rawm: an: heue. Ka daux pui
an: kix lien: pa ploi: rēeh liag tix, ka vīex ka daux kix, yam
nawh cod daux rawm: nawh mhong: tum: caong tix piang rang:
daux rawm:, nawh bre tix jhak, yāox cung tix piang rēeh paing
tix mu: heue. Rēeh paing an: vīex nawh tiang klawng: plak an:,
dee ang: pui koeng lai pon hoek, lien: an: yaog tix līh piang tiex,
rēeh yaog kaing: tix loi loi mai: deeih gi tix jhak ka lien: an:
heue.
Khaix an: rēeh koi deeih laig daux rawm: nawh ca: gi pot tix
jhak ka lien: an: heue.
6
Ex pa māwh kawn: pui ja lao ex ang: yūh tix tawng buan: son:
pa yūh pāox tix, pie rēeh pa māwh to: sat chix tawng tix pawk
buan: son:, phan: pui yūh kaing pa mhawm: piang ex, priex
daux rhawm: khrawm: mai: kaux tix awx. Pui pa tawng buan:
son: ang: doh yāox krax lāux.Gāux rhawm: yūh kaing mhawm:,
tawm: lox ih rhawm: rāuh rhawm: see, eei: ka kaux, saux ang:
yāox.Pui ting ngawg, kawk rhawm: ang: lang: ju.
LAWG 5
GRAWNG SI NGĀIX.
Singāix māwh ceu pa ang: koe: mu: koe: lon: awm: koe: cie hak
tiex, singāix māwh ceu pa hax pa koek awm: ngu, singāix mai:
hak tiex singai khaing: pāox tix dim: lan ra: lag dim sien: lhak
heue.
Ex kawn: pui keud singāix iak khaing: hak tiex, viang māwh
nan: singāix kawn lheu: ting khaing: haktiex heue.
Singāix māwh pa koe: buan: son: ka piang hak tiex, can pa im:
ju piang hak tiex māwh kheu jao pa riang singāix si u: singāix
tom: yāox tix im: ju heue.
Māwh kheu: jao pa hak pa koek singāix rawm: tom: līh tix
māwh bhawm: māwh meet, tom: tīeh tix māwh pai: awm: piang
rao ma: khaix an: yam si pub ka bhaung: leet, bhaung: si kied
7
tom: lih tix māwh lhiex, māwh kheu: pa hax pa koek singāix tai
khan: kix mhawm: lawm: jhawm: griang chix līh tix koe: heue.
Plix khaox, plix ox, nghox khawx, chix ting chix teem māwh jao
singāix, lheu: khaing: an: kheu: pa riang singāix ex kawn: pui
yāox krax nyawm ot siu: koe: brax kua: ting huan: heue.
Sngāix jhan: riang piang hak tiex.
Nyiiex yaong: hun: prīex kun: hak tiex.
Priex khrawm: mhawm: yāox jao singāix.
Singāix jhan: riang. Lheu: khaing: shiang:.
Simiang piang tiex māwh singāix.
Singāix tix diang liang leeing ju.
Tai lawm: mhawm: pruh jao singāix
LAWG 6
KĪH
Kīh māwh pa sidaing:koe:
buan:son:, son ex kawn: pui mai: to: sat
ku ceu ku cawng te te, viang māwh
nēx māwh puan: taux lhax phan: ex ang:
sau: kīh ka daux, viang māwh pa ah ex
nēx puan:, ceet ciang mai: baik ngie
heue. Kīh ang: jhoeng: māwh ngie
nyawm yūh taux lhax puan: nēx,
prīex preem nong: nong:, kawn baox kīeh nang: ex kawn: pui
mhawm: nēx nham: singax singēh kaux hak, joh jhaung: krax
brax kua: ex kawn: pui heue.
Pui pa yūh kaing nu, pui pa mawn riang rao tix, kheu:
sidaing: līh lauh kix caw tix lheu: ih kīh khaing: pui tang: kaux,
viang māwh kawx nin: phan: ih luan: khaing: diag tix ex chix
pon jhawm: saux haok nham: ka heue.
Nēx ku ceu son sang ang: cūx sium: mai: rheung: tix een:, phan:
8
ex ang: sau: kīh ang: chix, phan: saux ghok, saux rhang: phak ka
rawm: kīh chix moi: chix nghie: ka, kīh māwh ceu pa pēx ceu pa
cūx pa sium: heue.
Ang: jhoeng: māwh ex kawn: pui pa moh tix ih kīh nong: nong:
pie to: tiag to: tu, khawng: ceei: brie liang ex, kix ka miag ka kīh,
phan: māwh dee kāoh kīh tix blah pui teei khaing: daux gawng:,
tix blah, dee khien: dee lāoh rawm: pang: lai: pui ka teei kīh kah
heue.
Sium: yum rham:, nēx nham: yawm.
Ih kīh chix līh koe: riang rao.
Krāwx rham:, kham: geu ceu saux rhang:
Lung lang: rawm: kīh chix moi: yūh.
Nēx nyawm kheu kīh khix lah jao ngu.
Nēx ang: koe: kīh māwh taux
Saux ang: pai: māwh yum.
LAWG 7
PAW IAK NGAI: GAIG PIANG PĀOX TIX
Dīx dīx koe: kang koi tix mu: hu: lai ling tix sawg pa ih pa
un:, kang koi an: jiet si pub rēeh tix mu: koi hu: loi loi, kang koi
ah nin:, mīex maung hu: māix in: māix tom: doh yāox hoek ka
dee sang hu: tix yam mawx in: lie?
Rēeh pawk lox kang koi mai: ah nin:, “HE” māix paw iak
9
gaig ka piang pui awx, sang kīeh māix ax lah tix to: hoek ka
piang gawng tieh lie? “ HA: HA:” maung māix pa ang: pon hu:
yūh nin:, nieb pon hak aux si lah to: chix –ceu māix pa ang: tie
dud tix pon hu: phai: awm: pāox yaong: tix, hak ax si lah to: ax
jāh phao: awx, 1,2,3, to:, kang koi ka daux tix vud hoik singai
luan: khaing: rēeh tix miex nyao, kang koi keed ah nin: daux
rhawm: tix ang: rēeh pheem: in: doh tau tix krup ka aux, aux
laux tix tin: mai: it tix vud ha, rēeh hu: cie tix loi loi, ang: lai
laux lee tix, nawh tom: pon tix hoek si voe kang koi piang
gawng heue.
Khaix hoik sak it kang koi, nawh siduat mai: kaoh yaog tix
to:, haok piang gawng, yam hoek kang koi piang gawng yāox
hoik ot rēeh sivoe tix, kang koi sidaing: kaig ka rēeh te te heue.
Kang koi keed daux rhawm: tix ah nin:, aux ce: tix māwh
pa lāoh pa lie, pa lhak pa lhiao: khaing: pāox tix, kox man: tix
iak ngai: gaig piang pui tang: kaux, ang: tie awm: pa keud pa ce:
aux, in: kied māwh krax kaig tua son aux te te heue. Kang koi
tawm: lox ah nin: pāox grawm pux aik kawn: keeing: pa moh
aux khan: kix, ting ang: ah iak ang: ah, phai: ang: ah, nhim: ang:
ah, paw vi iak gaig ka pāox ex awm: aux liak awx. Aux ang: lai
keud lai sawn: rhawm: tix nieb ce: tix lāoh khaing: pui, jao in:
aux pon krax kaig ngai: ka heue.
Paw keud tix lāoh khaing: pāox tix.
Cāox griang mhawm: riang ang: pon tiang.
Kang koi viang phai: grai: kaux ka hoi.
Toi: klawng: gawng pui ang: tie tawng.
Hoi: koi lawng krax, brax hu: khaing: nawh.
Viang māix phai: caong phan: ang: sau: riang.
Diang hu: māix lud, dee cud māix māwh an:.
10
LAWG 8
GRAWNG KHIX KHRAOX.
Ex kawn: pui yam jāuh khix
tix haok keud māwh jāuh tix
haok plak klip si ngāix, viang
māwh nan: ang: tie māwh awm:
pa keud pui tix heue.
Māwh kheu: caw khix tix
hu:plak pon ngāix piang ex,
kheu: jhan: riang singāix ex
tom: ang: chix yāox khix,
tom: singāix hoik laig, ex tom:
tag yāox khix, yam an: haok
khix tix som: tom: ah ka heue.
Yam an: nawh deeih vid
si vawg tix plak līh singāix,
jee khix deeih khix tix som:
nawh deeih vid si vawg plak klip singāix hoek tom: yeet tix
heue.
Haok khix 15 som: ex ah pang: khix ka yam an: khix jiet
lawm: le awm: bia: keem gaox heue. Phan: hoek 30 som: ex
plak līh singāix ang: lai chix yāox khix, yam an: ex ah yeet khix
ka heue. Yam an: khix tom: caw tix pang: ka meung pa ot plak
klip singāix, yam yeet khix ka plak klip singāix, caw tix pang:
ka ex plak līh singāix heue.
Yam caw khix tix laig sinax haktiex kiex singāix boe hak
tiex caw tix thawng: daux khix yam yūh nan: khix jāh tix faik
kawn: pui tom: ah pom praog khix ka heue.
Kheu: koe: khix ex kawn: pui tom: tawng tix sawn: singāix,
khix, num, tix num koe: 12 khix phan: ang: māwh nan: koe: 365
singāix heue.
11
Khix pa riang simiang pa mhawm:.
Khrawm: ex klieh vung viang: pang: khix
Riang khix khraox jhaox khrawm: tix graoh.
Khraox kāoh kix, khaing: bīx tix ma:.
Haok nyiiex paox maox vien khix.
Khix mhawm: paing daux sawm: kao: phuan:.
Khrawm: ex pāox tix daux nyiiex pex.
Yiiex kuad sinaw ah lox leng.
LAWG 9
PUI KID KHAOX RĀUH SEE.
Ka daux tix singāix cao: kid khaox tix kaux kid khaox
praok klawng: ting, yam kid nawh khaox nawh man: moe: tix
kreuek daux rawm: heue. Cao: kid khaox an: son sang deeih
yāox nawh moe: tix cu: ca: tix sawg daux rawm: yūh ka mawx
kawx ang: yāox moe: heue. Dee nghoik cao: kid khaox an: dah
rhawm: mai: tu kap tix ngawm praok klawng: dee kreuek moe:
tix mai: ah tix nin: hoik aux tix ih phao:.
12
Cao: kid khaox an: yiem yo jao grai: moe: kid tix khaox,
yam an: phi: cao: pau ka klawng:, mhong: lox yiem cao: kid
khaox an: mai: phi: an: hoek ka nawh, chawk nawh ah nin: pui
kid khaox, yiem māix mai: dah rhawm: māix kheu: pa tix lie?
Kreuek moe: aux daux rawm: aux tom: yiem jao, nawh pawk
lox phi: an: ah nin: heue. Yam an: Phi: pau rawm: teei moe:
khri: jhi: pui kid khaox an: yāox, māwh in: moe: māix lie?
Nawh pawk lox ka phi:an: ah nin: ang: māwh moe: aux pa
kreuek daux rawm:,moe: aux māwh moe: rhiem: phi: an: bāox
deeih jhi: nawh yāox moe: mau, pui kid khaox bāox pawk lox ah,
ang: māwh moe: cie tix, dee nghoik phi: an: bāox deeih jhi:
nawh yāox moe: rhiem: pui kid khaox an: gāux rhawm: khawm:
pawk tix lox phi: an: mai: ah nin: lāoh lie ting buan: son:, in:
māwh moe: pa grai: aux heue.
Phi: cao: pa pau ngom rawm: an:,khaw rhawm: ka lox
pawk pui kid khaox kheu: māwh lox rāuh lox see, nawh tawx
moe: khri: moe: mau hoek khawm: moe: cao: kid khaox an: ka
nawh khawm: loe: mag heue.
Pui kid khaox an:, nawh krai pui mhong: grawng in: daux
yaong: uik heue.
Yam an: koe: pui daux yaong: kix tix kaux mhong: grawng:
an:, nawh yūh tix hu: kid nang: khaox praok klawng: an:, nawh
yūh tix lu lied man: moe: tix daux rawm: mai: yūh tix yiem grai,
riag yo, yam an: phi: pau klawng: hoek mai: chawk ah nin:, riag
yo māix jao pa tix lie? Pui an: pawk lox ah nin: kreuek moe: aux
daux rawm: yam kid aux khaox in: nūx heue.
Yam an: phi: sut moe: khri: daux rawm: mai: chawk pui an:
ah nin: māwh in: moe: māix lie? Pui an: pawk lox dom mawx
dom an: “māwh māwh” ah lox pie lhen: yūh nin: ka phi: pau
rawm: an:, yam an: phi: tawng māwh lox pie lhen: lox ang: rāuh
see phi: an: giex moe: khri: mai: grai: tan:, pui an: jalao pon moe:
13
khri: moe: mau, pie moe: cao: nawh ang: lai yāox, kheu: kawk
vawk, ang: rāuh rhawm: rāuh rhi: heue.
Pui ting ngawg vawk rhawm: ang: mhawm: ot
Pa rāuh pa see, dee hu: ang: die.
Simie ceu tix, chix pon uik.
Pui tīeh lu: lieh dieh yūh ot.
Pie lhen: ka pāox yāox krax kaig.
LAWG 10
SIMIANG PRAWNG RĀUH SEE
MAI: KAWN: NYAWMPA KOE: CU:YI: TIX KAUX.
Dīx dīx koe: Tax cao mi tix kaux mai: Tax kuad hot tix
kaux mai: kawn: nyawm gau lai pa koe: cu:yi: tix kaux.
14
Tax cao mi an: mai: Tax kuad hot an: caw tix dēx nyiiex tau
Tax kuad an: koe: brung mīex tix mu: mai: caw tix nghe: awm:
nang: an: Tax cao mi ka koe: nang: moi mīex pa caw tix nghe:
tix mu: heue. Daux bawg yam som: tix mu: brung mīex Tax
kuad an: mai: moi mīex cao mi brieb tix kēh yam tau heue. Tax
kuad an: ang: laig it leeing: som: simie prāix nied tix riang kheu:
simie tix yāox ngai:kawn: brung tix heue.
Tax kuad an: kaoh cao cao līh jhak kawn: brung kēh cie tix,
yam an: nawx kied daox deng: ka yāox tix it kawn: biex mai:
brung mīex cie tix, te te māwh pot Tax cao mi an: pa mox tix
brīex kawn: brung mai: hu: dēuh mai: moi mīex cie cao: tix, teei
kawn: moi biex cie tix hu: dēuh mai: brung mīex cie Tax kuad
hot an: heue.
Tax kuad an: sawg kawn: brung cie tix yāox ot daux
kawg cao mi mai: moi mīex kix, Tax kuad chawk Tax cao mi an:
ah nin: yūh ka mawx māix nieb brīex kawn: brung cie aux dēuh
mai: moi mīex māix lie? Tax cao mi an: nyīah mai: pawk tix lox
Tax kuad an: khawm: ah tix nin: hoik māwh son: brah son: yawk
māix, ang: brung saux kēh moi ang: moi saux kēh brung, in:
hoik māwh mhawm: son: aux cao mi, moi mīex aux tom: kēh
kawn: brung ang: māwh lie?
Yam an: Tax kuad hot hak kiex hu: kao: ka simiang ting,
Tax cao mi an: brīex tawx mau cun: praok ka simiang an: heue.
Simiang an: prawng yūh ka mawx kawx ang: plak pui
mawx tix tie cu tix gōh grawng: an:, simiang an: ang: lai tawng
ka pa sang yūh tix, tat lox ah nin: ang: pax tie cu tix nghiet lox
aux, haok khix dim: dim: som: pon ngawb dim: taix pax deeih
vīex pāox tix hoek tin: dee ot aux, nawh tawm: lox ka kiex ah
nin: heue.
Tax kuad an: kied dah rhawm: voi rhawm: khawm: ing: tix
ka nyiiex, yam an: Tax kuad sipub kawn: nyawm gau lai tix
15
kaux, kawn: nyawm an: yāox ing: Tax kuad khawm: dah rhawm:
tix nawh chawk ah nin: Tax, awm: pa ang: māix hiex nyawm
rhawm: nix lie?
Tax kuad an: pawk lox ah nin: “māwh heue”daux som: tix
mu: brung mīex aux kēh, moi mīex cao mi dēx nyiiex aux ka
kēh, cao mi an: brīex yaog kawn: moi cie tix hu: een: mai: mīex
brung cie aux, nawh teei kawn: moi cie tix, een: mai: brung
mīex cie aux yiex tom: kao: ka simiang, ang: nyiang cu tix dud
ah lox tix, simiang deeih mhaing: yiex hoek khix dim: dim: som:
mai: dim: taix heue. Aux tau rien tix som jao ang: aux yāox tix
tawx mau cun: praok ka simiang an:heue.
Yam mhong: kawn: nyawm grawng an: nawh ah nin: ka
Tax kuad an: “Tax” paw awt yūh māix khi:, son in: ang: cāox,
phan: hoek ngāix an: sax, yūh māix lha: hoek khaix Tax cao mi
an: phan: simiang chawk māix ah nin:, yūh ka mawx māix nieb
lha: hoek yūh nin: lie? Māix tom: deeih pawk lox nawh ah nin:
“ māwh heue” Tax simiang, yam hu: aux, aux hoek daux diang
klawng: aux yāox hax mhaik, aux tom: kin rawm: ka yau, mai:
yūh lung preet tix ngu ka, ngu tom: taug yeet aux lha: hoek jao
heue. Yam an: simiang teu ah nin: ka māix yhot māix ang: mawh
lie? Piang hak tiex ang: aux sax mhong: hax mhaik mai: kin
rawm: daux yau, “māwh heue awm: pa ah tax simiang tix”
piang hak tiex yie sax mhong: ex nang: kēh brung mīex kawn:
moi lie? Moi mīex kēh kawn: brung lie?
Yam an: Tax simiang an: ang: lai tawng ka lox sang pawk
tix, simiang keed rhawm: tix ka lox krai Tax kuad, māwh lox
rāuh see simiang an: sux ka cao mi an: mai grheu: nawh ing:
heue.
Ex kawn: pui kaing ceu pa tix ang: ah, phan: māwh ceu
pa māwh ah māwh, phan: mawh ceu pa ang: māwh ah ang:
māwh awx. Paw kham: mhai: sag se pa ang: māwh ang: mēh
16
son pāox tix liak. Kawn: nyawm in: phan: ang: gau lai nawh ka
ang: doh tawng tix gau Tax kuad an: yūh nin: heue. Paw nīeh
paw cien sau: riang rao tix gau lai yam koe: bawg yam son ex
awx.
Phan: koe: cu:yi: ang: doh khi:
Fi: fang: dee mawx nawh kawx cu.
Ngu cu tu daw caw daux krax.
Paw khin: tix yūh tuih yūh krax ot.
LAWG 11
MEU BĀUX JU HAK TIEX VAX.
Meu bāux ju hak tiex Vax koe: (3) bāux ex kawn: Vax jāh
tom: si ngien rang: sigang: līh kaw: tiex tix loi: kaw: moi tix
bāwh kaw: raix tix pang: kaw: rang: tix peem: ex hoik dawg
māwh ceu pui pa koe: piang hak tiex nang: heue. Ex ka hoik ao:
min: ting ceu piang hak tiex, ex ang: saux sawg tix cax hak tiex
nyiiex yaong: ot pui tang: ceu tang: cad ex tang: dawg yūh tix ih
ma: tang: tix yūh kaung: pawng rawng nie, lox pa ah tax yiex
mīex keeing: ex ka in: hoik ot nang: daux tong daux ce dīx,
māwh kheu: lāux ex ka naing, ex tom: phru phrat tix ot ka
gawng piang lua, tang: ot tang: koe: khaing: pāox tix, bawg yam
an: māwh moeg, māwh kuad lang: simiang ting, kuad kie: krawx.
kuad eeng, sipug ru, pagiex kuang: piang ex, kawn koe: cao mi
ting tu pu rhom: pui tang: yaog tix ting ving tix vīeh, grhang:
hak tiex ka pāox tix, puing: naing graing cāox ex kawn: rai peu
sin: ang: yāox tix nyawm ot singēh koe: jao heue.
Kawn: pui hak tiex kha: rhom: son kraung ceep eep sawm:
rawm: nyāux kīh ih mau cai tix te te heue.
Sivoe 1969 num hoik koe: mie rheng: mie mheen: ju
mawx nieh, ang: ex lai uik simin, ex kawn: Vax tang: ot si yut
koe:, ang: pon laig līh lai ling ing: tiang dee ot pāox tix jao
17
puing: puah kuad prim: ka pāox tix ang: jud ang: jai heue.
Yam an: pui tang: ot tang: koe: kaung: mawx kaung: an:,
eeng mawx eeng an: ang: doh pon hoek dee ot pāox tix pui hoik
tang: tat tix dēuh meu hak tiex sinax pāox tix, ang: pon tix cax
prāix sawm: klawng: nyāux hak tiex brīex brum pāox tix tang:
lox sikah ex kawn: Vax khaing: pāox tix, tix ceeix, grawng
māwh yūh nin: (1) ang: ex yāox tix pon laig līh ka pāox tix.(2)
tang: hak tiex ot, bawg yam prāix klawng: ang: ih pāox tix.(3)
rawm: nyāux ang: awm: pāox tix, been nab yam: yung: yi: mai:
kraung ceep eep sawm: tom: tang: khaing: pāox tix ceeix ceeix
heue.
Phan: māwh been, mug tix ih ngu, hu: tix ih ma: gha: tix ih
kaing:, kid tix taung: khix bīx tix yūh kaing awm: pāox tix uik
heue. Ang: ngai: lig ngai: lai ex dawg koe: awm: koe: cie pui
tang: ceu tang: cad, lox pa ah kuad ex kix dīx, yam gūah siyiiex
tix tawx ngai: lai ka pui ku ceu dīx, kix krai caw tix tiiem cie ex
Vax piang hak moi, Tax ex kix cai: rhawm: nieb tong: tix khliak
hak lai cie ex ah kix nin: heue. Ex kawn: Vax dah dha: ex khaix
pui, rīah kaing: māwh jao ang: ex koe: ngai: lig ngai: lai, ang: ex
koe: ping nyia cu: yi: ex tom: dah khaix pui jao ku plak ku vang
heue. In: māwh bāux ju ka dīx heue.
Jāh 1969 num hoek 1989 nun khix 4-17ng āix, māwh bāux
yam ju giex kuang: pati kum miu nit hak tiex man ka hak tiex ex
kawn: Vax. In: māwh bāux ju ra: heue.
1989 num khix 4-17 ngāix, tom: kuad ex Tax Nyi lai: mai:
Tax kuad ex Tax Log pang: kraix khrawm: kru naing can pa ot
daux hak tiex Vax. Kawn: rai peu sin:, mīex mai bun: doe hoek
khawm: pui mi pui hot, kiex thong: ex pluat tix tik ka been pa
vīex kum miu nit hak tiex man daux hak tiex ex Vax. Jāh num an:
ex kawn: Vax tang: yāox tix giex kaing: hak tiex cao: tix hoek
tom: in: singāix in: māwh bāux (3) heue.
18
Lox si diex kuad lai: mai: kuad Pang:
Sau: riang rao yūh cao: tix ih.
Nghox kīeh naog krao: khaox.
Gaox kīeh haoh krao: prim:.
Im: yum saux ngia māwh gaox sawm:.
Mhawm: nēx mhawm: nham: kaoh khaing: gaox.
Paw tang: lox paw si yox moing.
Pui ku ceu kīeh awm: mūah tix reu ceu tix mu:.
Paw gūah ceu pui paw cheu kaing cāox.
Krax moh krax rhawm: māwh riang rao.
LAWG 12
GRAWNG KHAOX RAIX KHAOX RUNG.
Khaox raix khaox rung, phan: kūah tix māwh khaox, ang:
tie awm: khaox tang: ceu, khaox tang: ceu phan: kūah, kūah
piang tiex uik heue. Khaox raix khaox rung koe: tom: nie
ceu, ang: ex uik tawng kaux chix si mawd ceu kix uik, grawng
kūah khaox raix khaox rung māwh yūh nin:, sim: lai: kiang ih
plix mai: aing: tix piang khaox tang: dah phan: ang: māwh nan:
19
ka piang rang: tom: līh kūah tan: heue.
Khaox raix khaox rung, yam jāuh kix tix kūah, kūah sinax
kak khaox tang: ceu mai: piang: rang:, yam jāuh rīah kix ang:
nyiang pon hoek ka piang tiex, kix kawn kab tix mai: khaox
tang: ceu, phan: hoek yam plix tang: deeih māwh plix raix plix
rung, phan: hoik ting pang: lang: kak kix tawb kheem: can
khaox pa kuah tix piang an:, khaix an:, can khaox an: kix yum
tang: heue.
Khaox ox nghox khawx tawng bawg tix.
Khix num bawg yam viang rheeng: kawx ang: tīeh ang: loh
ot been tix.
Khaox raix khaox rung cung piang pui.
Teei tix ting ving tix vīeh.
Yam jāuh ang: tie kūah piang tiex
Cao: priex cao: rien yum tang: kix.
Buan: son: pon kix, kix pi prah.
Pui tix blah yam jāuh, im: klawd mai: pui tang: kaux, ang:
tawng: buan: son: pa hoik pon tix yāox hoik naog tu, pu praok
tix nieb deeih pi cao: priex cao: eei: tix ang: tie ah lāoh lie ting
buan: son:, deeih gut kheem: cao: priex cao: eei: tix awm: deeih
kīeh khaox raix khaox rung khaox pa kūah tix ka piang yum, in:
ex caw tix priex rhawm: tix ka heue.
LAWG 13
KRAX LAW LI HAK TIEX VAX.
Hak tiex Vax māwh hak tiex haoh gawng lua klawng: ngawd,
rīeh rang: son sang hu: tang: nghox tang khix hu: laih, lai, hu:
krax lang: diang si ngai māwh tang: ex ka law brung mai: moi
khan: kix heue.
Māwh kheu: koe: krax nu kin: yūh nin: son sang doh krax
law li phai: hoek phai: hu: si nax nyiiex liep yaong: daux vawng
meung Vax tom: thong: ex paug krax law li, kīeh doh ku plak ku
20
vang heue.
Sivoe 1989 num
krax law li daux
hak tiex Vax, jāh
Pang: sang: hoek
Meung mau, hoek
Tāoh mie, kaung:
taw: Meung mau,
Ho pang, viang
māwh kawx nin:
can krax law li an: pau pon hu: ngie yam rung prāix khaing:
heue.
Krax law li in: kix, māwh Tax yiiex mīex keeing:, aik o:
pre nan ex can pa ot hak tiex vax khawm: uik, tang: vīex prāix
ih cao: tix, vīex baug si ngaong, vaig moe:, kīh ih taux rhong:
cao: tix mai: paug heue.
Jāh 1989 num Kuad Lai: Kuad Pang: son sang doh krax
law li ku dah ku dee kiex kīeh ex bāox sau: riang rao tix si toe
tix paug, yam in: ex hoik pon kaong: krax law li 3000 lhak,,
sivoe 89 num pau pon kaung: 300 lhak, khaing: heue. Krax ot
plak kraung ceep eep sawm: rawm: nyāux hoik tang si yox hu: si
nyek, jāh 1989 num hoek 1999 num, daux kao: (10)num, ex
hoik pon tom si maox (750) lhak heue.
Krax law li in: kix hoik kaoh khaing: rawm: lauh jauh
māux riang rao, mau khri: can kawn: pui pa ot daux hak tiex Vax
uik heue.
Paug krax law li, paw doh pi awx.
Ki kawx mie ding, paw prah krax.
Lai ling ing: tiang ang: lai nu.
Cu nghiet lox pāox yāox krax mhawm:
Krax lawng gawng hu: ang: lheu krax.
21
LAWG 14
GRAWNG YEX KĪH
Yex kīh nawh kēh daux yaong: man rai, ju Tax ju yax
līh ex dīx kawn: pui ang: nyiang yāox tix ih kīh prīex ih pui ceet
ciang: baik ngie yūh nan: hoek
daux bāux ju yex kīh, daux
yaong: kix lai: loh tix kuh eep
plok taux yam bīh tix, yam caw
tix hoek bawg cie yex kīh, taux
plok nawh jiet nyawm tix rheep
jao koe: kīh tix heue. Yam an:
pui nyiiex pui yaong: kied daox
am: ka, māwh kheu pa tix pa kīeh
nyawm lie? Pui ku kaux keed
daux rhawm: tix ra: lai: chawx
pāox tix hoek ngāix khaix kix
ah nin: ka yex kīh kied nyawm
yūh māix prīex māix ca: bāox
bre ex ih prīex singāix awx.Yam an: pui hun: ploi:
pui brīex hu: jawm hu: jiang tix
yāox yam yūh Yex kīh prīex, yam
an: kix yāox krang krāh Yex kīh
tix ka piang khang: plok tix taux, chix yūh kaing brai: nu: nai:
yūh nin: ah, mai: kix pheet Yex kīh to: heue. Yex kīh to:
khaing: man: rai hu: mox tix yaong: maw: noi mai: yum
tan:,hoek tom:yam in: dee yum nawh kīh lih ka heue. Pui tang:
ceu tawng tix kin rawm: daux rang: yum Yex kīh mai: plok
rhaung: māwh kīh, kix tawng kāoh Yex kīh khaing: hak tiex vax
yaong: man rai:, kix tom: phat tawx gha: kīh tix num tix bawg,
daux yaong kaung: yaong: ting: man rai khaix heue. Māwh kheu:
22
caong kuan man: rai kix tix kid kaing: pui pa hoek tix tawx gha:
kīh jauh yam an: pui ang: lai tawx gha: kīh khaix heue.
Kīh līh khaing: Vax
Tax yax ang: tawng.
Gawng ang: kīh koe:
Līh awm: pui aw:.
Ih kīh ding khaw, phaw: lox pie ngaing:
Daing: nyawm taux jao kīh
Taux ang: koe: kīh līh tix nai:.
Saux ang: pai: māwh grai: pui.
LAWG (1)
GAOX NGHOX
Gaox nghox māwh si niag nēx nham: son kawn: pui, gaox
nghox māwh pa ih ex kawn: pui ku ngāix ku sawm:, māwh pa
ceei: ex ju tix son sang im: ex piang hak tiex heue.
Ex kawn: pui phan: gaox nghox ang:koe: ang:
ex chix klawd tix māwh sim: im: tix māwh
pui heue. lheu: khaing: in: son kīh ih mau cai:
ex kawn: peeng nang: tix cōh māwh mau
cai: tai pak tix, exkawn: vax ang: ex hiex
tawng tix yūh laih lai awm: pui tang ceu, kraung ceep mau cai:
ex du ngie piang gaox nghox tix yieh son 90% son khaing: heue.
Māwh kheu: nin: gaox nghox māwh pa kied ting buan: son:,
son ex yūh nin: ex caw tix sau: riang sau: rao tix sum: van: gaox
nghox ku kaux . lheu: khaing: an: ex kawn peeng lig ia: law
brung ih moik, ih kam: nghox, ka: sivoe in: dīx, ex shiao: krak
moi teem: tix yūh kaing jhaw:, ang: tawng tix chix shiao
ngau(phon:) sau: kawx riang tix mie ding kawx, ca: māwh ngie
uik riang nai: kaing ang: yāox tix pon to:dee keung: ex tix pon
heue. can kawn: pui ot piang gawng piang lua pa ang: koe: ping
nyia cu: yi: pau dēuh rhawm: tix ka bāux yam prāix klawng:, jao
in: si ngaung kaing saing:nghox pa yūh ex, ex sum: nai: grai:
riang ka:tix mie nyao heue.
Ih riang jung pui mai: krak, krax haok krax huan:, ang: koe:
heue.
Ex kawn: pui pa ot piang gawng piang lua, phan: ex van:
kawn: nghox dee yawm phan: ang: koe: tix khix plak, tom: hoek
ra: khix ang: chix tix sum: heue. phan: kawn: nghox ang: hoek
khix sigāix tix, nghox pa sum: ex an: ang: sok tang: heue. yam
an: phan: sum: simie nghox (1) glawm: pau pon nghox (15)
glawm: tom: hoek (20) glawm:, yam in: pui pa koe: ping nyia cu:
2
yi:shiao cag thai:, mai: tawng tix chix shiao ngau phon: ku ceu
ku cawng, nghox pon pui kied daing: nie haok nie huan: jao
tawng pui tix sau: ngau phon: ku ceu ku cawng, mhawm:
gawng:, mhawm: plix mai: mhawm: lhax heue.
Phan: uik simie (1) glawm: pui pon to: (100)glawm: heue.
Māwh kheu: nin: son ang: riang rao ex nai: nawk, ex caw tix
hawt daux krax pa thong: bong: pa jhi: cub caw plak sum: van:
son ngaox heue.
Gaox nghox doh yūh krax
Brax kua: kaoh khaing: gaox
Gaox ang: koe: awm: kawn: doe.
Koe: gaox sawm: awm: simiang.
Paw tik paw prah sum: nghox khawx.
Tawx dee mawx pui awx dee an:.
LAWG (2)
GRAWNG EEI: IA:
Ia: māwh to: sat pa eei: kawn:
pui ka tix ceu. ia: jiet chix tawng
bawg yam awm: ex kawn: pui,
yam ang: nari nyiang koe: dīx,
kawn: pui krox tix mhong: yam
ux ia:, voe bīh riang prāix, ia: ux
3-4 bawg, khaix an: prāix tom:
tag riang heue.
Ia: tix ngāix ux (4)bawg, ia:
peeng ex kix māwh cao: so: tix
kaoh, ex peeng tix ih nēx, ih
tom: kix, phan: māwh ia: koe:
ra: ceu, tix ceu māwh pa chix num tom: cao: tix, ra: ceu māwh ia:
3
tom: bhaung: heue. ia: kied koe: buan: son, son pui saux ngia,
pui saux, pui pa ang: kub nēx nham: phan: yāox tix cao ih nēx ia:
tom: ia: kix phai: deeih nēx nham:, phai: kluing, phai: koe: riang
rao, kheu yāox tix ih nēx ia: heue.
Ia: ang: deuk ngie ih nēx kawn peeng tix cōh cao: ia: mai:
tom: kix, ex kawn: pui, kawn yūh taoh yūh sawm: shiang:,
sawm: mau ka tix blah heue. phan: ex sang yūh krax lu krax tan,
ex jāh tix shiao ia: si voe. ia: māwh nēx pa yie tix rhaoh son ex
kawn: pui heue.
Sau: riang eei: ia:, saux yha: māwh ia:.
Kia: saux, taux lhaux plaux ka ia:
Hoek nyo, po: sim:, to: liag ia:
Jhawm: nyawm rawm: ia: lheu: khaing: sia:
Kia: saux, kia: yha: vīex phak ia:.
Hot cha: eei: ih ia: dia yūh ot.
LAWG 3.
SIMIANG PA MHAWM: RHAWM:
Dīx dīx koe: simiang ting tix
kaux ang: sa: gut sa: kheem:,
yax yeen, map nai: tix ih kawn:
rai peu sin: tix heue. si diex
pui yūh tix ih kaing jhaw:,
yūh tix kub sawm: nyawm ot
ku kaux daux pui paw tang:
lox six yox moing, khaing:
pāox tix, bre tix yūh sa: tixka pa ih nai: cai:
haoh, si: diex gau pui yūh nin: heue.
An: tix ngāix nawh yūh tix awm: peu sin: mai: laig laih, son
sang tawng grawng kraung ceep eep sawm: pui daux hak tiex
giex kuang: tix heue. Simiang an: ceep kraung pa cāox pa hoik
4
griah, mai: chawk tix liag man: luat man: pre pa kied ting ngāwh
ting jum, pui cao: cōh kraung an: yāox kraung ceep nawh mai:ah
nin: ka simiang an: “hu: hu:”maung māix pui yūh nin: ang: doh
dud tix pon liag ceu kraung ting ngāwh ting jum yūh nin: ah nan:
ka simiang an:, mai: grheu simiang an: to: heue.
Tax simaing an: ang: nye: ang: nyux, nawh nyīah khawm: ah tix
nin: “mhawm: mhawm: aux lawk ing: heue.
Nawh hoek ka tang: kaux pa cōh nang: kraung ngāwh, kraung
pa ting jum awm: pui an: phao:voe nux heue, pui an: ah nin: ceu
kraung in: phan: ang: māwh ceu laux simiang mai: pui pa mag
mi khri: mau, ang: pon liag, kheu caw kraung pa ting ngāwh ting
Jum, māwh kheu: nin: māix hu: tang: dah sawg māix liag pa yie
ngāwh ceeix awx.
Tax simiang an: pawk lox cao: cōh kraung an: ah nin: lāoh lie
ting buan: son: ka lox krai māix ka aux, aux ing: ha: awx.
Si nax ra: loe: ngāix si: miang an: kok simiang ot greem: tix
krai lao kix mhong: pa hoik yāox tix, mai: sidiex ka kix awm: in:
plak greem:.
Rawm: loh diang simiang thai: cao:.
Paw nīeh ka pui hot, paw cot ka pui saux.
Paw nyiah ka mi, paw khi ka hot.
Paw nīeh ka kawn: doe:, paw rhoe: ka pui loeg.
Rāuh te pui tom: krox puing: klang:, lang: rhawm:.
Pui tom: mhawm: prawng prāix.
Pui ting tu, pu rhawm: ang: lang ju.
Lox in: een: ka niex praix daux rhawm: pex ku kaux awx.
5
LAWG 4
RĒEH TAWNG BUAN: SON:
Dīx dīx koe: lien: tix kaux yam
hu: laig laih, nawh yāox cao:
cōh kawn: rēeh tix mu: mai:
liag kawn: rēeh an: heue.
Yam hoek lien: an: daux nyiiex
tix, nawh sau:kawn: rēeh daux
ngoi, kawn: rēeh an: ting tix ngāix
khaing: tix ngāix, lien: an: kied
daox deng: ka, pie daux alīah
singāix, ting huan: sidu pon ba: ex kawn: pui heue. Lien: an:
jhak ka rēeh, nawh kied cee rhawm: ka yāox tix mai: hu: ploi:
rēeh an: daux klawng: ting heue.
Viang nawh kied moh kawx rēeh an:, dee sidāh nawh ploi:
ka rēeh heue.
Ang: lai awt rheung glang: mawx tix naing tāoh daux hak tiex
ot lien: an: pui hak tiex an: khawm: uik to: son sang lawd luan:
khaing: krax yum, si voe pui to: khan: kix koe: rawm: klawng:
ting tix klawng:, son sang ang: kix man: pui cāox kuan kix daux
diang klawng:, yam an: pui to: pui tua khan: kix taing tix laig
daux rawm: pui plak nie yum daux rawm: an: heue. Ka daux pui
an: kix lien: pa ploi: rēeh liag tix, ka vīex ka daux kix, yam
nawh cod daux rawm: nawh mhong: tum: caong tix piang rang:
daux rawm:, nawh bre tix jhak, yāox cung tix piang rēeh paing
tix mu: heue. Rēeh paing an: vīex nawh tiang klawng: plak an:,
dee ang: pui koeng lai pon hoek, lien: an: yaog tix līh piang tiex,
rēeh yaog kaing: tix loi loi mai: deeih gi tix jhak ka lien: an:
heue.
Khaix an: rēeh koi deeih laig daux rawm: nawh ca: gi pot tix
jhak ka lien: an: heue.
6
Ex pa māwh kawn: pui ja lao ex ang: yūh tix tawng buan: son:
pa yūh pāox tix, pie rēeh pa māwh to: sat chix tawng tix pawk
buan: son:, phan: pui yūh kaing pa mhawm: piang ex, priex
daux rhawm: khrawm: mai: kaux tix awx. Pui pa tawng buan:
son: ang: doh yāox krax lāux.Gāux rhawm: yūh kaing mhawm:,
tawm: lox ih rhawm: rāuh rhawm: see, eei: ka kaux, saux ang:
yāox.Pui ting ngawg, kawk rhawm: ang: lang: ju.
LAWG 5
GRAWNG SI NGĀIX.
Singāix māwh ceu pa ang: koe: mu: koe: lon: awm: koe: cie hak
tiex, singāix māwh ceu pa hax pa koek awm: ngu, singāix mai:
hak tiex singai khaing: pāox tix dim: lan ra: lag dim sien: lhak
heue.
Ex kawn: pui keud singāix iak khaing: hak tiex, viang māwh
nan: singāix kawn lheu: ting khaing: haktiex heue.
Singāix māwh pa koe: buan: son: ka piang hak tiex, can pa im:
ju piang hak tiex māwh kheu jao pa riang singāix si u: singāix
tom: yāox tix im: ju heue.
Māwh kheu: jao pa hak pa koek singāix rawm: tom: līh tix
māwh bhawm: māwh meet, tom: tīeh tix māwh pai: awm: piang
rao ma: khaix an: yam si pub ka bhaung: leet, bhaung: si kied
7
tom: lih tix māwh lhiex, māwh kheu: pa hax pa koek singāix tai
khan: kix mhawm: lawm: jhawm: griang chix līh tix koe: heue.
Plix khaox, plix ox, nghox khawx, chix ting chix teem māwh jao
singāix, lheu: khaing: an: kheu: pa riang singāix ex kawn: pui
yāox krax nyawm ot siu: koe: brax kua: ting huan: heue.
Sngāix jhan: riang piang hak tiex.
Nyiiex yaong: hun: prīex kun: hak tiex.
Priex khrawm: mhawm: yāox jao singāix.
Singāix jhan: riang. Lheu: khaing: shiang:.
Simiang piang tiex māwh singāix.
Singāix tix diang liang leeing ju.
Tai lawm: mhawm: pruh jao singāix
LAWG 6
KĪH
Kīh māwh pa sidaing:koe:
buan:son:, son ex kawn: pui mai: to: sat
ku ceu ku cawng te te, viang māwh
nēx māwh puan: taux lhax phan: ex ang:
sau: kīh ka daux, viang māwh pa ah ex
nēx puan:, ceet ciang mai: baik ngie
heue. Kīh ang: jhoeng: māwh ngie
nyawm yūh taux lhax puan: nēx,
prīex preem nong: nong:, kawn baox kīeh nang: ex kawn: pui
mhawm: nēx nham: singax singēh kaux hak, joh jhaung: krax
brax kua: ex kawn: pui heue.
Pui pa yūh kaing nu, pui pa mawn riang rao tix, kheu:
sidaing: līh lauh kix caw tix lheu: ih kīh khaing: pui tang: kaux,
viang māwh kawx nin: phan: ih luan: khaing: diag tix ex chix
pon jhawm: saux haok nham: ka heue.
Nēx ku ceu son sang ang: cūx sium: mai: rheung: tix een:, phan:
8
ex ang: sau: kīh ang: chix, phan: saux ghok, saux rhang: phak ka
rawm: kīh chix moi: chix nghie: ka, kīh māwh ceu pa pēx ceu pa
cūx pa sium: heue.
Ang: jhoeng: māwh ex kawn: pui pa moh tix ih kīh nong: nong:
pie to: tiag to: tu, khawng: ceei: brie liang ex, kix ka miag ka kīh,
phan: māwh dee kāoh kīh tix blah pui teei khaing: daux gawng:,
tix blah, dee khien: dee lāoh rawm: pang: lai: pui ka teei kīh kah
heue.
Sium: yum rham:, nēx nham: yawm.
Ih kīh chix līh koe: riang rao.
Krāwx rham:, kham: geu ceu saux rhang:
Lung lang: rawm: kīh chix moi: yūh.
Nēx nyawm kheu kīh khix lah jao ngu.
Nēx ang: koe: kīh māwh taux
Saux ang: pai: māwh yum.
LAWG 7
PAW IAK NGAI: GAIG PIANG PĀOX TIX
Dīx dīx koe: kang koi tix mu: hu: lai ling tix sawg pa ih pa
un:, kang koi an: jiet si pub rēeh tix mu: koi hu: loi loi, kang koi
ah nin:, mīex maung hu: māix in: māix tom: doh yāox hoek ka
dee sang hu: tix yam mawx in: lie?
Rēeh pawk lox kang koi mai: ah nin:, “HE” māix paw iak
9
gaig ka piang pui awx, sang kīeh māix ax lah tix to: hoek ka
piang gawng tieh lie? “ HA: HA:” maung māix pa ang: pon hu:
yūh nin:, nieb pon hak aux si lah to: chix –ceu māix pa ang: tie
dud tix pon hu: phai: awm: pāox yaong: tix, hak ax si lah to: ax
jāh phao: awx, 1,2,3, to:, kang koi ka daux tix vud hoik singai
luan: khaing: rēeh tix miex nyao, kang koi keed ah nin: daux
rhawm: tix ang: rēeh pheem: in: doh tau tix krup ka aux, aux
laux tix tin: mai: it tix vud ha, rēeh hu: cie tix loi loi, ang: lai
laux lee tix, nawh tom: pon tix hoek si voe kang koi piang
gawng heue.
Khaix hoik sak it kang koi, nawh siduat mai: kaoh yaog tix
to:, haok piang gawng, yam hoek kang koi piang gawng yāox
hoik ot rēeh sivoe tix, kang koi sidaing: kaig ka rēeh te te heue.
Kang koi keed daux rhawm: tix ah nin:, aux ce: tix māwh
pa lāoh pa lie, pa lhak pa lhiao: khaing: pāox tix, kox man: tix
iak ngai: gaig piang pui tang: kaux, ang: tie awm: pa keud pa ce:
aux, in: kied māwh krax kaig tua son aux te te heue. Kang koi
tawm: lox ah nin: pāox grawm pux aik kawn: keeing: pa moh
aux khan: kix, ting ang: ah iak ang: ah, phai: ang: ah, nhim: ang:
ah, paw vi iak gaig ka pāox ex awm: aux liak awx. Aux ang: lai
keud lai sawn: rhawm: tix nieb ce: tix lāoh khaing: pui, jao in:
aux pon krax kaig ngai: ka heue.
Paw keud tix lāoh khaing: pāox tix.
Cāox griang mhawm: riang ang: pon tiang.
Kang koi viang phai: grai: kaux ka hoi.
Toi: klawng: gawng pui ang: tie tawng.
Hoi: koi lawng krax, brax hu: khaing: nawh.
Viang māix phai: caong phan: ang: sau: riang.
Diang hu: māix lud, dee cud māix māwh an:.
10
LAWG 8
GRAWNG KHIX KHRAOX.
Ex kawn: pui yam jāuh khix
tix haok keud māwh jāuh tix
haok plak klip si ngāix, viang
māwh nan: ang: tie māwh awm:
pa keud pui tix heue.
Māwh kheu: caw khix tix
hu:plak pon ngāix piang ex,
kheu: jhan: riang singāix ex
tom: ang: chix yāox khix,
tom: singāix hoik laig, ex tom:
tag yāox khix, yam an: haok
khix tix som: tom: ah ka heue.
Yam an: nawh deeih vid
si vawg tix plak līh singāix,
jee khix deeih khix tix som:
nawh deeih vid si vawg plak klip singāix hoek tom: yeet tix
heue.
Haok khix 15 som: ex ah pang: khix ka yam an: khix jiet
lawm: le awm: bia: keem gaox heue. Phan: hoek 30 som: ex
plak līh singāix ang: lai chix yāox khix, yam an: ex ah yeet khix
ka heue. Yam an: khix tom: caw tix pang: ka meung pa ot plak
klip singāix, yam yeet khix ka plak klip singāix, caw tix pang:
ka ex plak līh singāix heue.
Yam caw khix tix laig sinax haktiex kiex singāix boe hak
tiex caw tix thawng: daux khix yam yūh nan: khix jāh tix faik
kawn: pui tom: ah pom praog khix ka heue.
Kheu: koe: khix ex kawn: pui tom: tawng tix sawn: singāix,
khix, num, tix num koe: 12 khix phan: ang: māwh nan: koe: 365
singāix heue.
11
Khix pa riang simiang pa mhawm:.
Khrawm: ex klieh vung viang: pang: khix
Riang khix khraox jhaox khrawm: tix graoh.
Khraox kāoh kix, khaing: bīx tix ma:.
Haok nyiiex paox maox vien khix.
Khix mhawm: paing daux sawm: kao: phuan:.
Khrawm: ex pāox tix daux nyiiex pex.
Yiiex kuad sinaw ah lox leng.
LAWG 9
PUI KID KHAOX RĀUH SEE.
Ka daux tix singāix cao: kid khaox tix kaux kid khaox
praok klawng: ting, yam kid nawh khaox nawh man: moe: tix
kreuek daux rawm: heue. Cao: kid khaox an: son sang deeih
yāox nawh moe: tix cu: ca: tix sawg daux rawm: yūh ka mawx
kawx ang: yāox moe: heue. Dee nghoik cao: kid khaox an: dah
rhawm: mai: tu kap tix ngawm praok klawng: dee kreuek moe:
tix mai: ah tix nin: hoik aux tix ih phao:.
12
Cao: kid khaox an: yiem yo jao grai: moe: kid tix khaox,
yam an: phi: cao: pau ka klawng:, mhong: lox yiem cao: kid
khaox an: mai: phi: an: hoek ka nawh, chawk nawh ah nin: pui
kid khaox, yiem māix mai: dah rhawm: māix kheu: pa tix lie?
Kreuek moe: aux daux rawm: aux tom: yiem jao, nawh pawk
lox phi: an: ah nin: heue. Yam an: Phi: pau rawm: teei moe:
khri: jhi: pui kid khaox an: yāox, māwh in: moe: māix lie?
Nawh pawk lox ka phi:an: ah nin: ang: māwh moe: aux pa
kreuek daux rawm:,moe: aux māwh moe: rhiem: phi: an: bāox
deeih jhi: nawh yāox moe: mau, pui kid khaox bāox pawk lox ah,
ang: māwh moe: cie tix, dee nghoik phi: an: bāox deeih jhi:
nawh yāox moe: rhiem: pui kid khaox an: gāux rhawm: khawm:
pawk tix lox phi: an: mai: ah nin: lāoh lie ting buan: son:, in:
māwh moe: pa grai: aux heue.
Phi: cao: pa pau ngom rawm: an:,khaw rhawm: ka lox
pawk pui kid khaox kheu: māwh lox rāuh lox see, nawh tawx
moe: khri: moe: mau hoek khawm: moe: cao: kid khaox an: ka
nawh khawm: loe: mag heue.
Pui kid khaox an:, nawh krai pui mhong: grawng in: daux
yaong: uik heue.
Yam an: koe: pui daux yaong: kix tix kaux mhong: grawng:
an:, nawh yūh tix hu: kid nang: khaox praok klawng: an:, nawh
yūh tix lu lied man: moe: tix daux rawm: mai: yūh tix yiem grai,
riag yo, yam an: phi: pau klawng: hoek mai: chawk ah nin:, riag
yo māix jao pa tix lie? Pui an: pawk lox ah nin: kreuek moe: aux
daux rawm: yam kid aux khaox in: nūx heue.
Yam an: phi: sut moe: khri: daux rawm: mai: chawk pui an:
ah nin: māwh in: moe: māix lie? Pui an: pawk lox dom mawx
dom an: “māwh māwh” ah lox pie lhen: yūh nin: ka phi: pau
rawm: an:, yam an: phi: tawng māwh lox pie lhen: lox ang: rāuh
see phi: an: giex moe: khri: mai: grai: tan:, pui an: jalao pon moe:
13
khri: moe: mau, pie moe: cao: nawh ang: lai yāox, kheu: kawk
vawk, ang: rāuh rhawm: rāuh rhi: heue.
Pui ting ngawg vawk rhawm: ang: mhawm: ot
Pa rāuh pa see, dee hu: ang: die.
Simie ceu tix, chix pon uik.
Pui tīeh lu: lieh dieh yūh ot.
Pie lhen: ka pāox yāox krax kaig.
LAWG 10
SIMIANG PRAWNG RĀUH SEE
MAI: KAWN: NYAWMPA KOE: CU:YI: TIX KAUX.
Dīx dīx koe: Tax cao mi tix kaux mai: Tax kuad hot tix
kaux mai: kawn: nyawm gau lai pa koe: cu:yi: tix kaux.
14
Tax cao mi an: mai: Tax kuad hot an: caw tix dēx nyiiex tau
Tax kuad an: koe: brung mīex tix mu: mai: caw tix nghe: awm:
nang: an: Tax cao mi ka koe: nang: moi mīex pa caw tix nghe:
tix mu: heue. Daux bawg yam som: tix mu: brung mīex Tax
kuad an: mai: moi mīex cao mi brieb tix kēh yam tau heue. Tax
kuad an: ang: laig it leeing: som: simie prāix nied tix riang kheu:
simie tix yāox ngai:kawn: brung tix heue.
Tax kuad an: kaoh cao cao līh jhak kawn: brung kēh cie tix,
yam an: nawx kied daox deng: ka yāox tix it kawn: biex mai:
brung mīex cie tix, te te māwh pot Tax cao mi an: pa mox tix
brīex kawn: brung mai: hu: dēuh mai: moi mīex cie cao: tix, teei
kawn: moi biex cie tix hu: dēuh mai: brung mīex cie Tax kuad
hot an: heue.
Tax kuad an: sawg kawn: brung cie tix yāox ot daux
kawg cao mi mai: moi mīex kix, Tax kuad chawk Tax cao mi an:
ah nin: yūh ka mawx māix nieb brīex kawn: brung cie aux dēuh
mai: moi mīex māix lie? Tax cao mi an: nyīah mai: pawk tix lox
Tax kuad an: khawm: ah tix nin: hoik māwh son: brah son: yawk
māix, ang: brung saux kēh moi ang: moi saux kēh brung, in:
hoik māwh mhawm: son: aux cao mi, moi mīex aux tom: kēh
kawn: brung ang: māwh lie?
Yam an: Tax kuad hot hak kiex hu: kao: ka simiang ting,
Tax cao mi an: brīex tawx mau cun: praok ka simiang an: heue.
Simiang an: prawng yūh ka mawx kawx ang: plak pui
mawx tix tie cu tix gōh grawng: an:, simiang an: ang: lai tawng
ka pa sang yūh tix, tat lox ah nin: ang: pax tie cu tix nghiet lox
aux, haok khix dim: dim: som: pon ngawb dim: taix pax deeih
vīex pāox tix hoek tin: dee ot aux, nawh tawm: lox ka kiex ah
nin: heue.
Tax kuad an: kied dah rhawm: voi rhawm: khawm: ing: tix
ka nyiiex, yam an: Tax kuad sipub kawn: nyawm gau lai tix
15
kaux, kawn: nyawm an: yāox ing: Tax kuad khawm: dah rhawm:
tix nawh chawk ah nin: Tax, awm: pa ang: māix hiex nyawm
rhawm: nix lie?
Tax kuad an: pawk lox ah nin: “māwh heue”daux som: tix
mu: brung mīex aux kēh, moi mīex cao mi dēx nyiiex aux ka
kēh, cao mi an: brīex yaog kawn: moi cie tix hu: een: mai: mīex
brung cie aux, nawh teei kawn: moi cie tix, een: mai: brung
mīex cie aux yiex tom: kao: ka simiang, ang: nyiang cu tix dud
ah lox tix, simiang deeih mhaing: yiex hoek khix dim: dim: som:
mai: dim: taix heue. Aux tau rien tix som jao ang: aux yāox tix
tawx mau cun: praok ka simiang an:heue.
Yam mhong: kawn: nyawm grawng an: nawh ah nin: ka
Tax kuad an: “Tax” paw awt yūh māix khi:, son in: ang: cāox,
phan: hoek ngāix an: sax, yūh māix lha: hoek khaix Tax cao mi
an: phan: simiang chawk māix ah nin:, yūh ka mawx māix nieb
lha: hoek yūh nin: lie? Māix tom: deeih pawk lox nawh ah nin:
“ māwh heue” Tax simiang, yam hu: aux, aux hoek daux diang
klawng: aux yāox hax mhaik, aux tom: kin rawm: ka yau, mai:
yūh lung preet tix ngu ka, ngu tom: taug yeet aux lha: hoek jao
heue. Yam an: simiang teu ah nin: ka māix yhot māix ang: mawh
lie? Piang hak tiex ang: aux sax mhong: hax mhaik mai: kin
rawm: daux yau, “māwh heue awm: pa ah tax simiang tix”
piang hak tiex yie sax mhong: ex nang: kēh brung mīex kawn:
moi lie? Moi mīex kēh kawn: brung lie?
Yam an: Tax simiang an: ang: lai tawng ka lox sang pawk
tix, simiang keed rhawm: tix ka lox krai Tax kuad, māwh lox
rāuh see simiang an: sux ka cao mi an: mai grheu: nawh ing:
heue.
Ex kawn: pui kaing ceu pa tix ang: ah, phan: māwh ceu
pa māwh ah māwh, phan: mawh ceu pa ang: māwh ah ang:
māwh awx. Paw kham: mhai: sag se pa ang: māwh ang: mēh
16
son pāox tix liak. Kawn: nyawm in: phan: ang: gau lai nawh ka
ang: doh tawng tix gau Tax kuad an: yūh nin: heue. Paw nīeh
paw cien sau: riang rao tix gau lai yam koe: bawg yam son ex
awx.
Phan: koe: cu:yi: ang: doh khi:
Fi: fang: dee mawx nawh kawx cu.
Ngu cu tu daw caw daux krax.
Paw khin: tix yūh tuih yūh krax ot.
LAWG 11
MEU BĀUX JU HAK TIEX VAX.
Meu bāux ju hak tiex Vax koe: (3) bāux ex kawn: Vax jāh
tom: si ngien rang: sigang: līh kaw: tiex tix loi: kaw: moi tix
bāwh kaw: raix tix pang: kaw: rang: tix peem: ex hoik dawg
māwh ceu pui pa koe: piang hak tiex nang: heue. Ex ka hoik ao:
min: ting ceu piang hak tiex, ex ang: saux sawg tix cax hak tiex
nyiiex yaong: ot pui tang: ceu tang: cad ex tang: dawg yūh tix ih
ma: tang: tix yūh kaung: pawng rawng nie, lox pa ah tax yiex
mīex keeing: ex ka in: hoik ot nang: daux tong daux ce dīx,
māwh kheu: lāux ex ka naing, ex tom: phru phrat tix ot ka
gawng piang lua, tang: ot tang: koe: khaing: pāox tix, bawg yam
an: māwh moeg, māwh kuad lang: simiang ting, kuad kie: krawx.
kuad eeng, sipug ru, pagiex kuang: piang ex, kawn koe: cao mi
ting tu pu rhom: pui tang: yaog tix ting ving tix vīeh, grhang:
hak tiex ka pāox tix, puing: naing graing cāox ex kawn: rai peu
sin: ang: yāox tix nyawm ot singēh koe: jao heue.
Kawn: pui hak tiex kha: rhom: son kraung ceep eep sawm:
rawm: nyāux kīh ih mau cai tix te te heue.
Sivoe 1969 num hoik koe: mie rheng: mie mheen: ju
mawx nieh, ang: ex lai uik simin, ex kawn: Vax tang: ot si yut
koe:, ang: pon laig līh lai ling ing: tiang dee ot pāox tix jao
17
puing: puah kuad prim: ka pāox tix ang: jud ang: jai heue.
Yam an: pui tang: ot tang: koe: kaung: mawx kaung: an:,
eeng mawx eeng an: ang: doh pon hoek dee ot pāox tix pui hoik
tang: tat tix dēuh meu hak tiex sinax pāox tix, ang: pon tix cax
prāix sawm: klawng: nyāux hak tiex brīex brum pāox tix tang:
lox sikah ex kawn: Vax khaing: pāox tix, tix ceeix, grawng
māwh yūh nin: (1) ang: ex yāox tix pon laig līh ka pāox tix.(2)
tang: hak tiex ot, bawg yam prāix klawng: ang: ih pāox tix.(3)
rawm: nyāux ang: awm: pāox tix, been nab yam: yung: yi: mai:
kraung ceep eep sawm: tom: tang: khaing: pāox tix ceeix ceeix
heue.
Phan: māwh been, mug tix ih ngu, hu: tix ih ma: gha: tix ih
kaing:, kid tix taung: khix bīx tix yūh kaing awm: pāox tix uik
heue. Ang: ngai: lig ngai: lai ex dawg koe: awm: koe: cie pui
tang: ceu tang: cad, lox pa ah kuad ex kix dīx, yam gūah siyiiex
tix tawx ngai: lai ka pui ku ceu dīx, kix krai caw tix tiiem cie ex
Vax piang hak moi, Tax ex kix cai: rhawm: nieb tong: tix khliak
hak lai cie ex ah kix nin: heue. Ex kawn: Vax dah dha: ex khaix
pui, rīah kaing: māwh jao ang: ex koe: ngai: lig ngai: lai, ang: ex
koe: ping nyia cu: yi: ex tom: dah khaix pui jao ku plak ku vang
heue. In: māwh bāux ju ka dīx heue.
Jāh 1969 num hoek 1989 nun khix 4-17ng āix, māwh bāux
yam ju giex kuang: pati kum miu nit hak tiex man ka hak tiex ex
kawn: Vax. In: māwh bāux ju ra: heue.
1989 num khix 4-17 ngāix, tom: kuad ex Tax Nyi lai: mai:
Tax kuad ex Tax Log pang: kraix khrawm: kru naing can pa ot
daux hak tiex Vax. Kawn: rai peu sin:, mīex mai bun: doe hoek
khawm: pui mi pui hot, kiex thong: ex pluat tix tik ka been pa
vīex kum miu nit hak tiex man daux hak tiex ex Vax. Jāh num an:
ex kawn: Vax tang: yāox tix giex kaing: hak tiex cao: tix hoek
tom: in: singāix in: māwh bāux (3) heue.
18
Lox si diex kuad lai: mai: kuad Pang:
Sau: riang rao yūh cao: tix ih.
Nghox kīeh naog krao: khaox.
Gaox kīeh haoh krao: prim:.
Im: yum saux ngia māwh gaox sawm:.
Mhawm: nēx mhawm: nham: kaoh khaing: gaox.
Paw tang: lox paw si yox moing.
Pui ku ceu kīeh awm: mūah tix reu ceu tix mu:.
Paw gūah ceu pui paw cheu kaing cāox.
Krax moh krax rhawm: māwh riang rao.
LAWG 12
GRAWNG KHAOX RAIX KHAOX RUNG.
Khaox raix khaox rung, phan: kūah tix māwh khaox, ang:
tie awm: khaox tang: ceu, khaox tang: ceu phan: kūah, kūah
piang tiex uik heue. Khaox raix khaox rung koe: tom: nie
ceu, ang: ex uik tawng kaux chix si mawd ceu kix uik, grawng
kūah khaox raix khaox rung māwh yūh nin:, sim: lai: kiang ih
plix mai: aing: tix piang khaox tang: dah phan: ang: māwh nan:
19
ka piang rang: tom: līh kūah tan: heue.
Khaox raix khaox rung, yam jāuh kix tix kūah, kūah sinax
kak khaox tang: ceu mai: piang: rang:, yam jāuh rīah kix ang:
nyiang pon hoek ka piang tiex, kix kawn kab tix mai: khaox
tang: ceu, phan: hoek yam plix tang: deeih māwh plix raix plix
rung, phan: hoik ting pang: lang: kak kix tawb kheem: can
khaox pa kuah tix piang an:, khaix an:, can khaox an: kix yum
tang: heue.
Khaox ox nghox khawx tawng bawg tix.
Khix num bawg yam viang rheeng: kawx ang: tīeh ang: loh
ot been tix.
Khaox raix khaox rung cung piang pui.
Teei tix ting ving tix vīeh.
Yam jāuh ang: tie kūah piang tiex
Cao: priex cao: rien yum tang: kix.
Buan: son: pon kix, kix pi prah.
Pui tix blah yam jāuh, im: klawd mai: pui tang: kaux, ang:
tawng: buan: son: pa hoik pon tix yāox hoik naog tu, pu praok
tix nieb deeih pi cao: priex cao: eei: tix ang: tie ah lāoh lie ting
buan: son:, deeih gut kheem: cao: priex cao: eei: tix awm: deeih
kīeh khaox raix khaox rung khaox pa kūah tix ka piang yum, in:
ex caw tix priex rhawm: tix ka heue.
LAWG 13
KRAX LAW LI HAK TIEX VAX.
Hak tiex Vax māwh hak tiex haoh gawng lua klawng: ngawd,
rīeh rang: son sang hu: tang: nghox tang khix hu: laih, lai, hu:
krax lang: diang si ngai māwh tang: ex ka law brung mai: moi
khan: kix heue.
Māwh kheu: koe: krax nu kin: yūh nin: son sang doh krax
law li phai: hoek phai: hu: si nax nyiiex liep yaong: daux vawng
meung Vax tom: thong: ex paug krax law li, kīeh doh ku plak ku
20
vang heue.
Sivoe 1989 num
krax law li daux
hak tiex Vax, jāh
Pang: sang: hoek
Meung mau, hoek
Tāoh mie, kaung:
taw: Meung mau,
Ho pang, viang
māwh kawx nin:
can krax law li an: pau pon hu: ngie yam rung prāix khaing:
heue.
Krax law li in: kix, māwh Tax yiiex mīex keeing:, aik o:
pre nan ex can pa ot hak tiex vax khawm: uik, tang: vīex prāix
ih cao: tix, vīex baug si ngaong, vaig moe:, kīh ih taux rhong:
cao: tix mai: paug heue.
Jāh 1989 num Kuad Lai: Kuad Pang: son sang doh krax
law li ku dah ku dee kiex kīeh ex bāox sau: riang rao tix si toe
tix paug, yam in: ex hoik pon kaong: krax law li 3000 lhak,,
sivoe 89 num pau pon kaung: 300 lhak, khaing: heue. Krax ot
plak kraung ceep eep sawm: rawm: nyāux hoik tang si yox hu: si
nyek, jāh 1989 num hoek 1999 num, daux kao: (10)num, ex
hoik pon tom si maox (750) lhak heue.
Krax law li in: kix hoik kaoh khaing: rawm: lauh jauh
māux riang rao, mau khri: can kawn: pui pa ot daux hak tiex Vax
uik heue.
Paug krax law li, paw doh pi awx.
Ki kawx mie ding, paw prah krax.
Lai ling ing: tiang ang: lai nu.
Cu nghiet lox pāox yāox krax mhawm:
Krax lawng gawng hu: ang: lheu krax.
21
LAWG 14
GRAWNG YEX KĪH
Yex kīh nawh kēh daux yaong: man rai, ju Tax ju yax
līh ex dīx kawn: pui ang: nyiang yāox tix ih kīh prīex ih pui ceet
ciang: baik ngie yūh nan: hoek
daux bāux ju yex kīh, daux
yaong: kix lai: loh tix kuh eep
plok taux yam bīh tix, yam caw
tix hoek bawg cie yex kīh, taux
plok nawh jiet nyawm tix rheep
jao koe: kīh tix heue. Yam an:
pui nyiiex pui yaong: kied daox
am: ka, māwh kheu pa tix pa kīeh
nyawm lie? Pui ku kaux keed
daux rhawm: tix ra: lai: chawx
pāox tix hoek ngāix khaix kix
ah nin: ka yex kīh kied nyawm
yūh māix prīex māix ca: bāox
bre ex ih prīex singāix awx.Yam an: pui hun: ploi:
pui brīex hu: jawm hu: jiang tix
yāox yam yūh Yex kīh prīex, yam
an: kix yāox krang krāh Yex kīh
tix ka piang khang: plok tix taux, chix yūh kaing brai: nu: nai:
yūh nin: ah, mai: kix pheet Yex kīh to: heue. Yex kīh to:
khaing: man: rai hu: mox tix yaong: maw: noi mai: yum
tan:,hoek tom:yam in: dee yum nawh kīh lih ka heue. Pui tang:
ceu tawng tix kin rawm: daux rang: yum Yex kīh mai: plok
rhaung: māwh kīh, kix tawng kāoh Yex kīh khaing: hak tiex vax
yaong: man rai:, kix tom: phat tawx gha: kīh tix num tix bawg,
daux yaong kaung: yaong: ting: man rai khaix heue. Māwh kheu:
22
caong kuan man: rai kix tix kid kaing: pui pa hoek tix tawx gha:
kīh jauh yam an: pui ang: lai tawx gha: kīh khaix heue.
Kīh līh khaing: Vax
Tax yax ang: tawng.
Gawng ang: kīh koe:
Līh awm: pui aw:.
Ih kīh ding khaw, phaw: lox pie ngaing:
Daing: nyawm taux jao kīh
Taux ang: koe: kīh līh tix nai:.
Saux ang: pai: māwh grai: pui.
Subscribe to:
Posts (Atom)